K& \lk> 1'°
Library of the University of Toronto
Digitized by the Internet Archive
in 2014
https://archive.org/details/astronomianovaaiOOkepl
ASTRONOMIA NOVA
AITIOAOTHTOS,
S E V
PHYSICA COELESTIS,
tradita commentariis DE MOTIBVS STELLiE-
M A R T I S,
Ex obfervationibus G . V.
TTCHONIS BRAHE:
JufTu & fumptibus
RVDOLPHI II.
ROMANORVM
IMPER ATO RIS &c:
Plurium annorum pertinaci fludio elaborata Pragae \
*A S*. C*. <&C.tts S'. tZXathematico
JOANNE KEPLERO,
Qtmejusdem C*. \M.tU privilegio (jtcciali Anno.«ix Dionyfianas" clo lo c xx
JL
D. RVDOLPHO II.
ROMANORVM
IMPERATORI
Semper Augufto.
GERMANIiE,
H V N G A R I JE,
BOHEMIl
AtCHlDVCI AVSTRIiE &c.
uod S*. C*. Mtis. V*, totiusq; adeo Domus Auftriaca? ferenifsimo Nomini fcelix fauftum- t je fit;imperiis Mtis. V*. tandem aliquandopubli- ce fpe&andum exhibeo CAPTIVVM No- biUfimum jam pridem aufpiciis Mtis. V^.bellodif- ftcili <x laboriofo a me acquifitum. Neque enim vereor,ut Captivinomenaver(etur,qui jamolimeft folitus , depofitis cljpeo paulifper & armis fefe 1-
pfum
pfum vincendur " ndumnue praebere luben- tem & ludenr^0 nescur ,dia,carcer autvincu- la placuerunt . ' ^
Hujus vero fpe&aculinon majorpoteriteflece- lebritas,quam fi panegyricum captivo praeftantifsi- mo fcribam , publicaque voce pronunciem .
Etfihuncincampum ingrefluro fplendoroccur- rit admirabilis, avertitq; & perftringit oculos , ad te- * nue No£tis lumen \ umbrasque fcholafticas ad- fuefa£los.
Itaque relinquo fcriptoribus hiftoriarum expli- candam Hofpitis noftn magnitudinem , re bellica comparatam . • 1
Dicant illi fane,hunc efte, per quem omnes ex- ercitus vincant, omnes belli duces triumphent , o- mnes Reges imperent $ fine cujus ope nemo un- quam quenquam captivum cum laude abduxerit . HuncjammeoMartecaptum fpe£tando,fuos illi o- culos exlatient .
DicantRoman^emagnitudinisadmiratores^hunc efte fatoremRegum Romuli & Remi , confervato- rem Vrbis,prote£torem Quiritium,Statorem Im- perii:quo propitio Romani militarem difciplinam invenerint , auxerint, perfecerint, Orbemque Terra- Tum fubjugaverint . Hunc igitur circumfcripturr Domuiq; Auftriacx foeliciominenunc acquifitul, ratulentur. , Ego me hincadaliarecipio.quaefuntviribusmej accommodatiora . Neque tamen in ea protefsic^ nis mcx parte pedem figam , in qua mihi fimultas intercedit cum commilitonibus.
Illi fane gaudium aliu^.ljf .et gaudeant : conftr^ 6lum vinculis Calculi>qiii totiej ipforummanus& oculos effiigiens,irrita folitus eft reddere vaticinii maximi momenti:quippe de Belld.de Vi£toria,de Imperio^de Dignitatd militari^de Magifterio , de Lufu,de ipfa denique Vita abfcindendavelproro- ganda . Illi Mtl. Vx . gratulentur de Domino Genitune in poteftatem reda6to , imo vero conci- liato^quippe lllis teftibus MarsScorpioni domina- tur^qui cor Coeli habet; in Capricorno exaltatur, qui oritur^in Cancro, in quem Luna ingreffa eft, ludere folet aftragalis lufum trigonicum^in Leone, quo Sol utitur hofpitio , familiariter notus eft ; Ille denique & Arietiseft dominus^cuifubeffecreditur Germania, planeque concurrens cum Sa.Ca.Mre. V*. habet imperium ,
Hancigitur tnumphipartemillilicet occupent; nullam ipfis tam fefto die rixandi caufam exhibebo: tranfeat ha?c licentia inter jocos militares \ Ipfe ad Aftronomiam vertar.curruque tiiumphali inve- £tus, reliquam captivi noftrigloriam^mihi peculia- riter notam,omnesque adeo belli gefti confe6tique rationes explicabo .
. Neq^ enim fine honore nobis eft habendus.quem ^ternus mundi hujus Archite6lus,communisq; Si- derum Hominumq; Pater J O V A , in prima corporumafpe£labilumlocavit acie^utperenni cur- riculo per regiones xthereas Creatoris fui militaret gloria? : Hominumque mentes , alto fopitas veter- no, criminofa ignavix lgnorantixque e#probratione
ct*) 2 fufcita-
fufcitaret, excurfiombus fuis exerceret, mquecce- lum ad Conclitorfc. fui laudes inveftigandas irntando
perttahejet. l>
Hic eft lllc potentifsimus inventionum huma- narum Domitor: qui omnibus Aftronomorum ir- rifis expeditionibus,elifismachinis,profligatiscopiis hoftilibus 1 Secretum Imperii fui , cun£lis retro fae- culis cuftoditum pofTederat fecurus ; curfusq^ fuos exercuerat liberrimus & incircumfcriptus:utpraeci- puam querelam inftituerit Myftes ille Naturae , La- tinorum celeberrimus C.Plinius: MARTIS IN-
OBSERVABILE SIDVS ESSE.
Fama eft , Georgium Joachimum Rheticum, Patrum memoria non incelebfem Copernici difci- pulum,& qui reftaurationem Aftronomixprimum aufus concupifcere , mox non fpernendis obferva- tionibus & inventionibus affe£taverat:dumin mo- tu Martis haeret mirabundus,neque fe explicat ; ad Genii fui familiaris oraculum confugiffe : leu ejus e- ruditionem (fi diis placet) exploraturus, five verita- tisimpotenti defiderio: atq^ hic exafperatum immi- tem patronum , importuni fcifcitatoris alternis ca- oillitio arrepti,caput ad imminens laquear adflixif- e, iterumque dimifsi corpus in pavimentum pro- turbaffe,addito refponfo : Hunc effe motum Mar- tis. Fama malum, quo non aliud nocentius bo- nx famx^tam enim fi£ti pravique tenax eft, quam nunciaveri. Non efttamen incredibile,Rheticum ipfum,nonfuccedentibus fpeculationibus,contur- . bato fpiritu confurrexiffe funbundum,caputq5 alli- fiffe ad parietem . Quid mirum enim, fi eadem
accide-
accidefunt Rhetico > Martis provocatori , qu:t olim C» Oilavio Augufto Cxfari « cum duce Quintilio Varo^quinque Legiones perdidiflet, ab hofte Armiriio, Martis noftn Germanicipullo.cir- cumveritas.
Atqui , ut in cseteris imperiis , fic hic quoque nulla re magis innixa fuftentabatur hoftis noftri potentia , quam perfuafione & trepidatione vulgi hominum : quam contemnere , femper ego viam ad vidtoriam efle putavi . Quippe cum eflem in hoc Naturse theatromediocnter verfatus-.illudme, ufu Magiftro, didicifle perfuadebar , non multum diftare , ut hominem ab homine , fic neque ftel- lam a ftella , hoftem ab hofte : quare non facile recipiendum fermonem , qui de gentis ejufdem individuo uno temere aliquid infolitum fpar-
flffet .
Imprimis vero laudanda hic eft T T C H O- NIS BRAHE, ducis m hac militia fummi diligentia, qui FRIDERICI II. & CHRI- STIANI D anix Regum, tandemque & S*. C*. Mtis . V* . aufpiciis , pene continuis viginti aniio- rum no&ibus, omnes nobis hoftis hujus confuetu- dines exploravit , omnem militise rationem obferva- vit,omnia confilia detexit, librisq5 moriens perfcri- "tareliquit.
Quibus ego Iibris inftruftus , ut in hanc cu- um B R A H E O fuccefsi , primum me- tuere defii , quem jam mediocriter cognoveram : deinde notatis diligenter temporum articulis ,
(**) 3 quibus
quibus ille ad priftina loca,ceu ad cubilia fuaven- titare foleret^Braheanas eo machinas, fubtilibusin- ftrudtas dioptris,velut ad certum fcopum direxi,o- mnemq; locumindiginecinxijcurribusmagnce Ma* tris Telluris in gyrum circuma&is .
Non tamen fine fudore fuccefsit negOcium : dunt frequenter ibi defunt machina* , ubi potifsimus ea- rum ufus erat:aut dum viis lutofis,magno tempo- ris,magno fumptuum impendio^transveilanturab imperitis aurigis : aut dum ejaculatus quarundam, mihi nondum exploratus , in diverfa , quam puta- veramiloca tendit. Ssepe fplendor Solis aut Lu- nx , faepe coelum nubilum diredtoris oculis impo- fuit : fepius objeftus aeris vapidi , globum elifum a re£lo trarhite deflexit: nec raro panetes , obliquifsi- me obj e£li > irritos i£tus exceperunt, quantumvis cre- bros . Accefsit hoftis in excurfionibus induftria j in infidiis vigilantia , nobis plerumque dormienti- bus; in repugnando denique pertinacia : qui expu- gnato aut prodito caftello uno , fefe recepit ada^ liud : nec eadem omnium caftellorum ratio expu- gnandi^nec iter ab uno ad caetera expeditum, (ed aut fluminibus interceptum, aut fentibus impedi- tum,ut plurimum vero incognitum: quae fingula fuis locis,in hoc commentario perfcripta funt,
Interim in meis caftris , quod cladis, qiiod cala.~ mitatis genus non faeviit?Clari{simi Ducis ja£hir feditio^peftis.morbudomeftica negociabonj.ma/a- que, utroq5 temporiextrahendo comparata : novus & improvifus & terribilis a tergo hoftis, ut retuli in libro de Nova Stella^ alio tempore Draco decuma-
nu
nus , longifsima cauda, vomens ignes ; meaque caftra infeftans 5 militum perfugia & penuria $ tjronum imperitia: & caputomnium,extrema commeatuum angaiftia,
Tandem hoftis , ubi me perfiftere vidit in pro- pofito ; (e vero nufpiam in regni fui circuitu tutum aut fecurumianimum adpacis confiliatraduxit5mif faque Natura parente , vi&orix mihi confefsionem obtulitjlibertatemq5 pa£tus inter arbitraria vincula, brevipoft Anthmetica &GeometriaftipantibusJin mea caftra.magna cum alacritate tranfivit.
Non deftitit tamen,exquo deditione fa£ta,do- mi noftra^sequis amicitia? legibus converfatur,occul- tis illufionibus,quippe quietis infuetus,nobisultro nefcio quosbellimetus incutereifi forte perterrefa- 6ti,ridendi copiam ipfi faceremus. Atutnosani- mo forti vidit, nobifcum habitare ferio confentit, hoftilitatisq; depofita fimulatione, fidem fuam no~ bis approbavit .
VNVM hoc Mtcm. Vam. rogat; ut quia ma- gnas in regionibus aethereis clientelas habet ( eft quippe pater ipfi Jupiter,avus Saturnus , Venus fo- ror,eaclemq;amica, & jamolim prsecipuum vinculo- rum lenimentum,Mercurius frater,fidusquecadu- c ) eorumque ipfe, & ipfius illi defiderio tenen- tt ^ropter morum fimilitudinem: velletque & ll- los lecum interhominesconver(ari,honorisque quo afficituripfe,fieriunaparticipes: Mtas. Va. quampri- mum illos fibi reddat; expeditionis hujus reliquiis, qux fe jam dedito,nihilhabent porro periculi,ftre-
(**) 4 nue
nue confe&is * Quam ad rem Mci. V*. opuam non inutilem ( quippe exercitatus in pugnacifsi- mo.gnarusque locorum) nec minus quam anteafi- delem.promptus offero: hocunice orans atque ob- * fecrans , ( quando hanc vocem , perinde ut oratio- iiem reliquam j crebra cum militibus^centurionibus ducibusque per hos novem annos m hac aula con- veHatio mihi fuppeditavit)Ca.Mtas.Va .serariiprafe- £tis imperet , ut de nervis belli cogitent novamque nlihi pecuniam ad militem confcribendum fuppe- ditent. Qux ego fic oro,ut qux & aMte. Va. jam ante comprobatafciam,&ad Dei gloriam, Au- guftiq;Mtis. Va>.Nominis immortalitatem pertinere putem: Cui pridem omnemmeam operam.de vovi: Eiq^ me jam fubje6lifsime commendo.
IV. Cal. Apr. annoaera Dionyfianae M.DC.IX*
S*. C*. Md. V*.
Subjectifitrnut tMtitbe* maticHS
JoANNES KePVLERVS
Epigramma f a I N H JE C COMMENTARIA
DE MOTIBVS MARTIS.
VRANIE AD KE PLERVM.
J)e s i n e Kepleride o , JMartem contendere contra :
Submitttt nulli tTXCars, ntfi fe ipfe ftbi. Frufira igitur ^vinclis illum fubmittere tentas :
§fm liber fclis extittt innumeris * Sic a^Vufa . At contra ad QJxCufam ftc ille . Qmd ergo?
oArme oblitn tibi Palladis hifloria F Horrificum Tallas potuit projiernere faxo
Gradtvum : verum fi modo Homere canis : Quidni igitur quoque nunc , magna afijirice <^}fCinervd^
Sub juga ^quantum^vis JMars truculentus eat ? oAdJJ?tce quem dedtmus , Rvdolphino omine librum%
Cjradtvum dtccs 3 nunc quoque dura pati .
A L I V £>.
J^e t i b v s impltcutt jMartem Ltpareim oltm ;
Iret tn amplexus cum , Cytherea ytuos . J\Qunc iterum capitur vtnclis Gradmus iisdem:
S^Qec Venus in culpa esl : culpa JHtnerva tua esl ♦ Quippe JMinerva dedit Tjchoni h&c retia.-^Tycho
Keplerio : hic Jldartis cruribus injeruit. Res mira : artifices magni Vulcanus & alter :
Hitnc tamen atque illum Keplerius fitperaf. ~Durarunt pauco Vulcanta tempore vincla .
<tAt contra Aternum h&c Kepleriana manent.
Saxirvpivs fecit Pragas an. \ 6oy.
A L I V D.
o e l o s Keplerius Terrarum oppugnat alumnus } De fcalis noli qu&rere 5 Terra 'volaf.
J* Szvssiys & Drefdas «
PARjfcNE TICVNi
TYCHONIS BRAHE
SVMMI ASTRONOMIi
A D
ASTRONOMIiE CVLTORES,
SVFFIXVM RESTITVTIONI STELLARVM FIXARVM, Progymnafmatum Tomo I, Pagina zp^
E t j am ftrata via eft , multis prius invia (xclis ,
Magno equidem i Sc vigili tandem exantlata labore, Scandere inaccelTi liceat qua culmina Cceli, Et fuperas perietrare Domos , habitacula Divum : Seu lubeat Fixas , vario feu tramite Motas Defignare Faces, curfurrique fitumque probare Sidereum,Summi ut conftent miracula Jo vje .
Ergo agite o juveries, quibus eft vigor acris &C altus Ingenii,Geniique favor, quibus inclyta ab ortil Vranie Dium Cceli infpiravit Amorem , Et dedit xthereis Terram &C terreftria quasque Pofthabuiffe bonis: qui non temeraria vulgi Judicia , aut tetricas voces curatis inertum; Obfcuris talpas mittentes degere in antris , Perpetuo ut cceca? maneant , velut efle cupifcunt: Huc fpirate alacres \ populo huc poft terga reli&o Tendite ; nec Mentem,qux pars eft enthea Cceli, Moc patrid private bono ; ftudium atque laborem Huc ferte urianimes; feflo ut fuccurrere Regi Alfo Nsd liceat,pondus nori viribus sequis Qui modo , vicirii * tulerat fucceflor > Atlantis j Auxilium fimul ut promptunl Copernicvs ingens Sentiat 5 Herculeo,ne, dum fe inferre labori Aggrcditur fidens , oneri fuccumbat iniquo i Sicque poli, Atlantis,cafll, Alcida^q; columnis,^ Ingentem, jam jani nutantes , ferre ruinam • sut>in«i- Cogantur, Terramque fimul ftatione moventes*>
ent«° h"c Barbarias hofpitium ( crafla ienorantia cceli
enim im- M ' \ ' 1
AftfoSmit Quam panet) cunctosq; homiries,pecudesq; ras*£
ignonmS Turbantes cafu ancipiti , ccecisque tenebris >
vero Hypo- Aritiquoque Chao mifcentes atriaMundi.
thefes Co- TT 1 - m . j
pemici,Ter- Hoc prohibete neras, pronoque occurnte damno,
rammobi- L J i V
Et mecum excelfum validis confcendite Olympum Viribus,utfiflas maturd occludere rimas, Et ftabilire no vis Cceli laquearia tranftris, Jamque prius,liceat, quam Machina tota fathifcat *
Ecquis
lem facicn tes.
1 Ecquis adeft igitur,pulchram hinc meruifle Coronanij Obryzo gemmis ebore &; rudlante Pyropo Ccnfpicuam,firmamque magis, fasclisqueperennem Qui volet, atque animis animum fociare fupernis ?, Ecquis Terricolas inter , quos continet Orbis Innumeros, dabitur, cui tam fublimia cordi ? Ecquis & Autorem Mundi,per condita vafto Tot miranda Polo fpe&acla, agnofcere geftit? Sicne omnes pariter tanta ad quasfita filetis ? Quidmuffare juvat? Manus eft adhibenda labori : Vt tandem abftrufi pateant myfteria cceli . Si quos ambitio, lucrum,ignorantia,luxus, Tam celfis retrahunt aufis , &: ad infima trudunt : Saltem aliis parcant , nec commoda fumma retardenC »
Ipfe Ego,fi facili afpirent mihi numinavultu, Et fuperare alto dederint obftacula quams Conftantiqj animo,velut haclenusjomnibusultro Annitar nervis , magni penetralia Cceli Pandere terrigenis, tectosq; aperire receflus.
Tumodo mirifici fapiens Fundator Olympi Annue,& adfer opem, tua facta ftupenda notanti*
Res£ondet avthor Operis.
Ofulgens genere & celfis Natalibus Heros $ Cui certa ante alios animi cceleftis origo Etprasftare dedit faclis & tendere cantu Hortatuque novam morientibus addere vitam: Quid trepidum optatis , & tanta incendia dudum Nutricantem animum,flammis ventoq; fatigas? Nam quamvis tanta orfa, meas fuperantia vires> Non alios pofcunt > quam ferttuaMufa,magiftrbs$ Ingeniumqj Animo niinus, ingenioqj lacertos Nafcendi mihi lege dedit Natura : Sororum Nona tamen divm coeli inspiraviT amoreM
Dirus amor quid non mortalia pectora cogit ? Ille mihi ingenium, validos dedit llle lacertos > Sp(, non arqua animans. Sed enim Iunonis iniquas Scii.iimur haud xquo ftudiain contraria vultu Tuque & Ego: Tibi virtutis dedit illa colendas Materiem j mihi dura negat : redit aftus eodern 5 iEthereis arcere locis , furtoque Promethei Extimulante , facros cuftodire arclius Ignes . Ergo opibus te larga gravat , fulgore metalli Perftringens oculos, ut fint ad lumina fegnes Ccelicajpurpureisque optent fe jungere pompis^
Quas fequitur blandus popularis fibilus aime; Infandunlque minetur fors contempta dolorem.
Ma&e animo forti Vi&or Divseque Hominumque AfFe&usque tui:qui qux Rationis ocelld Affe£tahda probas , aulii conftante fecutus , A patre traftfmiflos potuifti fpernere cenfus. Define ad hanc privam focios accerfere laudem, Verbaque fliiminibus infcribererNon bene3virtus GazaqUe conveniunt; diftant immane Polusque Terraque , & alterius levis eft refpectus in uno.
Meque ade6 afpernata immenfum invidit honorerri Diva potensj brevibusque ingentia vota coarctans Limitibiis, nihil indulfit, quod fpernere poflem Mufis poftpofitum , aut aftrorum opponere curx : Viciflentque odia, atque aufis ingentibus obftent, Ingeniumque potens fuperas volitare per arces Invida humi premeret Rhamnufia : me nifi primo In bivio vitse 3 ccelorumarcana canendi f neveniffet amor, tua per veftigia greflumV
Ergo animo luftrans tritos Erronibus orbes, Immanesque minas & hiantibus intervalHs , Mcenia,nec pofitis , Mundi ruitura, columnis -y Dum caufas nox atra premit , fecuraque veri Pruteno indormit fapientum turba Magiftro : Aggredior fidens oneri fuccedere tanto i
£t STABILIRE NOVIS COELI L A C^V E A R I A TRANSTRIS »
Materiem Samius famofam , quinque figuras , Euclides Normam , Mentem dedit inclyta Pallas ; Vranie ingeminans non uno interprete plaufus Accinuit celebrem,fucceiTu lseta, triumphum.1
Miratus Brahsee aufus , dulcemque laborem , Concepto quamvis nolles decedere fenfu , Multa fuper Terris dubitans,fuper asthere multa : Me tamen in numerum placuit transferre tuorum, Mi noctes aperire tuas > Inventaque longi Temporis 5 &: clararri cceptis affulgere Lucem.
Vixiflesque utinam, nec tanto dignaparatu Pnemia , tarri meritos rapuiffet Parca triumphos: Non alios vifu & fubtilibusinftrumentis Pandere fefe Orbes, magni penetralia coeli Expertus, quam quos firmant mea tranftra^fuifles?
Nunc quando properum Div£ rapuere Magiftrum l, Feftivosque dies , ornataque gaudia turbat Subduc~tus,quem debuerant hilarare,patronus: Qmd faciam?nifi Te veneratus imagine Mentis Arcifici in vitamjO Heros maiiifefte, reducami
Aftabis
Aftabis Magnus ftellata in vefte Sacerdos. Hic ubi cceruleo furgunc altaria Templo , Authori conftructa Deoj fex ordine rlexus Circumeunt,totidem rapida vertigine lychni: In medio Focus, asternxq; incendia Lucis.
Accedo fupplex,meaq; hxc molimina doc"to Scripta libro, rervm fuaviffima Thura Parenti Arboribus fudata tuis , collectaque cura Te patiente , mea; manibus tibi trado levatis : Eja adole purus;fequor en ,magnoque vocatu Jungo preces caftas: Sapiens fvndator Olympi Annvat almvs opem, sva facta stvpenda notanti.
Sententu Ariftatchi & Copcr- nicti
Ejusdem Slegia ftriptn in Philothefio juxta manum £f Symbolum Brahei,
SVSPICIENDO DESPICIO.
DA Generofe locum , neu dedignere fequentem : l^uicqutd futn , tua funt munera , qutcquid ero . Haclenus O cvras hominvm mtratus inanes/
In Te uno Satjram ludere cejfo meam . (urarum recjutes tua junt monumenta mearum :
Vmbra fmfme te ; te patre corpus ero . Terra mihi aertos neciat licet aftrica gyros 5
^Terra eadem Centri flet tibifixa loco: nAntiquis equidem refero hac accepta sJXCagjtftris %
JSfec de me , vivo dtjplicuere ttbi. Islon tamen invaltdus rutilos JHavortis adignes H&c , nifi per Notfes , * Lumina fijlo , tuas. JSfon nifi svspiciens regeres Tu nte Dioptram >
Telluris curjus tnde Ego despicerem 5 ^Metirerq^ citos grtjfus >jugaque obvia Capro ,
Et quotn pars Centrum det ttbt Phcebe vu; Vt pariltgrejfu Solem fugiatque petatque> (jyretur raptu non tamen Erro pari-y Sedfontem verjus vires acquirai eundo>
Longius abfedens langueat inque vicerru : Vnde Globos feptem ftptena ex ordine Aientes >
Oclavusque Antmus de Patre Sole ^ehunix Innumerabtltbusque vacat Natura Volutis ,
Et pereunt novies , degrege , quinque * Dei . t:aUe 'Tjcho denis rationem ,falle minutis :
Gfu& , nifi Tu , numeret nemo ; ea cuncla ruent t 0 curas homtnum 36 quantum esl in rebus inane\ Qupndam non altdfiitur adaftra via.
•AefiOpfc- tis hujus fol.149.in Schemate ad literam K.itcllam Martis,de- pi&us effet Ocu1hs(
*Arift.Iib. II. Metaph. Cap*«.
EIVS
EIVSDEM EPIGRAM-
MADE STVDIIS TYCHO- nis Brahei.
Fixamm Tycho defiripft Solisc^ meatus 5 Lun& curriculum junxit f& occubuit .
Luciferas Pbaethon dolet afendtjfe Quadrigas 5 Nilnocuit fillers h&c tibi cura ^ljcho :
jEternum Endymion Trivia obdormwit amata \ Aiternum Trivu t e quoque fepit Amor.
L E C T O R I
PLuribus te alloqui decreveram (Lector) nifi 8c occupationum Po- liticarum moles, quibus hifce diebus plus folito diftineor, d>C prx~ properus Kepleri noftri3hocipfo momento Prancofurtum ituri , dis- ceftus vix hanc quantulamcunque mihi fcribendi reliquiffet occafio- nem . Itaque tribus duntaxat verbis te monendum cenfuime temo- veat Kepleri in aliquibus , potiflimum ver6 Phyficis argumentacioni- bus a Brahe^o diffentientislibertas, Tabvlarvm Rvdolphearvm Operinequicquamincommodans, & omnibus inde ab OrbeCondi- to Philofophis familiaris. Ca^terum ex Opere ipfo refcifces , ipfum in fundo Brah<£i3id eft^fuperipfius reftitutione Fixarum &C Solis xdi- ficafTejmateriamq; omnem (Obfervationesnimirum) Brahqi opera fu- iffe congeftam . Interim hoc infigni Kepleri Opereinter hos rebellio- num &: bellorum fubinde repullulantium tumultus, dum res literaria Reip. compatitur, tanquam Tabvlarvm & poffc illas Obser- v a t 1 o n v m tardius hoc nomine in lucem prodeuntium Prodromo fruere; &aIacriores in pofterum Operis tantopere defiderati progref- fus3&: tempora foeliciora a Deo Optimo Max. nobilcum precare.
Franciscvs Gansnes Teng- nagel in campp. s* . c JM!" . (pnfliarim .
I N T R O-
INTRODVCTIO
I N H O C OPVS.
VRlSSIMA EST HODlE CONDITIO SCRIBENDI LlBROS
Mathematicos , pra^cipue Aftronomicos , Nifi enim fervaveris genuinam fubulitatem propofitionum , inftructionum , demonftra- tionum , conclufionum , hber non ent Mathematicus:fin autem fer- vaveris ; lectio efHcitur morofilfima, pra?fertim in Latina hngua,quaj caretarticulis, & illagratiaquamhabet grxca, cum perfignalitera- rialoquitur. Adeoq; hodie perquam pauci funtle£toresidonei:ca?te- riincommune refpuunr. Quotusquisq; Mathematicorumeft, qui i^^^kJ^^^^-JD^ tolerat laborem perlegendi Appollonii Pergaei Conica ? Eftra- men iila materia ex eo rerum genere,quod longe racihus expnmitur figuris & lineis quam Aftronomica.
1 pse e g o, quiMathematicusaudio,hocmeumopusrelegensFathifcovinbuscerebri, dum ex figuris ad mentem revoco fenfus demonftranonum , quqs a menre in figuras & textum ipfe cgo primirus induxeram. Dum igitur medeor obfcuntati matenx, miertis circumlocutio- nibus,jam mihicontrario vitiovideorinre Mathematicaloquax.
Et habet lpfa etiam prohxitas phrafium fuam oblcuritatem , non minorem quam concifa breviras. Hxc mentis oculos eftugit , llla uiltrahit : eget haeciuce, llla fplendons copia laborat: hic non movetur vifus,iiiic plane exccecatur .
Exeoconfihumcepi, quadamluculeiKaintroductioneinhocopus,juvare captumlecto- ris,quoad ejus fieri poflit .
lllam vero geminam eiTe volui . Primo namque Tabulam exhibeo Synopticam capi- tum libriomnium.-cujushanc utilitatem futuram exiftimo.-ut quia matenaeft remotaano- titia multorum , terminiquein ea varii , varise molitiones, magna m vicem iimihtudine ,magna
cognationevelgeneris,velpartium:terminiigituromnes,molitionesomnes]uxtainvicempo- fit£E,unoqjConlpe£tucomprehenfa?,collationemutuafefe mvicem deregant. Verbicaufa: Difputodecaufisnaturalibus,qua; lgnorata; coegerunt Veteres, ut circulum ^quantemfeu punctum y£quatorium ponerent. Id autem facio duobus locis,partibus fcilicet tertia & quarra. Le&or verfans inhaclectionepartetertia,putarepofTetmejam agere negocium Inxqualita- tis primas , quas ineft fingulorum Planetarum motibus feorfim . Atqui hxc conditio valet de- mum parte quarta. Tertia vero parte,ut Synoplis indicat , deillo ^£quante difputo,qui fub no- mine Insequahtatisfecundarcommuniteromnium Planetarummotus variat, &pnmarioini- pfa Solis Theoria regnat.Huic igitur rei difcernenda; ferviet Sy noptica Tabula .
VerumenimveroneSynopfisquidemomnesexsquojuvat. Eruntenim,quibusha?cta- bula (quam ego pro filo exhibeo ad remeandum ex Operis laby nntho) Nodo Gordio intrica- tior videbitur . In eorum igitur gratiam multa hic in fronte collocari debent acervatim , qua? partim per opus difper(a,non ita facile in tranfcurlu animadvertentur. Detegam autem ingratiampotilfimumeorum,quiPhyficamprofiuentur,quiq; mihi, imovero Copernico, adeoque Vetvstati ultimas irafcuntur,ob fundamenta fcientiarum concufTa Motu Tellu- ris ; detegam mquam fideliter mftituta prazcipuorum capitum , qua? ad hoc negocium faciunt, &fiftamoboculosomniademonftrationum principia, quibus conclufiones mea?,tantopere ipfisinimicas, innituntur.
Hocenim ubi viderint fideliter pr#ftitum ; optionem poftealiberam habebunt, velperle- gendi &percipiendi demonftrationes ipfas labore maximo;vci nnhi profeftione Mathematico fuper adhibita fincera & Geometrica methodo credendi: lpfi vero , quod fuarum erit par- tiu^ad hiecfic oboculoscollocata demonftrationum principiaconverfi, illaexcutient,certi nifi iis everfis,non ruituram demonftrationem fuperardificatam . Idem faciam etiam tunc ubi rnorePhyficorumnecefTariis admifcuero probabilia, exque iis fic mixtis probabilem ex- truxcro conclufionem . Nam quia hoc in Opere Phy ficam cceleftem Aftronomia? permifcui, nemo mira»- debet,conjecturasetiam nonnullasadhiberi.Hascenim Phyfica?,ha?cMedicina?, h$c omnium fci^ntiarum Natura eft, qax praster oculorum certillimas mdicaaones ahaetiani adhibent aiiomata .
Sic lgiturhabeat lector, duas efTe Aftronomorum fectas: alreram corypharo Ptole- ; o & utplurimum allegatione Veterum infignem ; alreram recentioribus rributam, E ht antiquiflima : quarum llla Errantium ftellarum fingulas feparatim tradat , cau- iasque motuum finguhs in lms ipfarum orbibus afligaat ; ha?c Planetas inter fe compa- rat , quaeque in eorum motibus deprehenduntur conununia, exeadcm communi caufade- <iucic , A^uv hxc icvU ruiium fubdiVid;tur ; Cauf<m ?nim , qux Piauetas cfncit videri
C** *) * itationa-
Dediffi.:u!. tate legecdi fcribendiqj libros A- ftrononu- eos ,
ImrodufHo in opus lioc in gratiam Fhyficcs ftudiofo- xum »
De feclis A-
nranomo.
xum.
Inftitutum
operis ge-
Decaufi* motuum f byllcis .
Primus ad
easgradus faftus . In unico ceiuro cor- poris Sola- lis concur- lere omni- um fex Ec- centricoiu plana.
INTRODVCTIO.
ftationarios retrogndosque , CoPernicvs cum antiquiflimo ArijtArcho tran- fcribic cranslacidiu Telluns domicilii noftri ; quibus & ego fubfcribo : Tycho vero Brahevs caufam illam rranfcribic Soli , incujus vicinia aic connexosefle , ceu nodoquo- dam (non fane corporeo , fed quantitacivo camen) omnium quinque PJanetarum Eccen- tricos circulos j atque hunc veluci nodum , una cum Solari corpore , circa Terram immobi- lem circumire.
Tribus hifce Opinionibus de mundo, fingulis quidem adha?rent alia nonnulla fingularia, quibus & tpfis hx (ecta;diftinguuticur: fed illafingulacim parciculariafacilima racione fic emen- dari & mutari poifuncut ipCx tres capitales Opiniones,(quoad Aftronomiam,feu cceleftes ap- parenriasj in eftectu ad unguemarquipolleanc, &pariafacianc.
Mevm iam infhcucum in hoc Opere potiflimum quidem eft , Aftronomicam do- clrinam (prxcipUede Martis moruj in omnibus tribus formis emendare; ficquidem , ut quxexrabuliscomputamus, eacceleftibus apparentiis refpondeant. quodhacrenusnonfatis cerco fieri poruir.Quippeftella Martis anno Chrifti mdcviii menfe Augufto paulo minus quatuorgradsbus fuperat illum locum, quem prodir calculus Prvtenicvs. Anno mdxciii menfe Augufto& Septembri funtgradus paulo minus quinquein hoc errore:quijamin novo meocalculo penitus eftfublatus.
Intenm vero,dum hocpra?fto,& fceliciter aflequor,excurro etiam in Metaphyficam Ari- STOTELis,feu potiusPhyficamcceltftem & caufasmotuumnaruralesinquiro:cxquaconfidera- tionetandem non obfcuranalcunturargumenra,quibus fola Copernici demundoOpinio Cpauculis mutatis ) vera,reliquaedua:falfa?convincuntur &c.
Omnia vero omnibus lta connexa implexa & permixta funr,ut tentatis multis viis partim a veteribus tritis , partim ad eorum imitarionem & exemplum ftructis , quibus ad emendatam calculi Aftronomici racionem pervenirem, nulla alia fucceflerit ,quam qua? ipfiflimis caufis motuum Phyficis, quas hocopereftabilio,infiftit.
Ad Phystcas vero caufas motuum indagandas primus gradus fuit , ut dcmon- ftrarem , concurfum illum Eccentricorum non alio loco ( prope Solem ) contingcre, quam in ipfiflimo centro corporis Solaris , concra quam Copernicvs & Braheys credideranc .
Hxc mea corredio fiin Ptolemaicam Opinionem introducatur jubcbit Ptolemavm inveftigare motum non centri Epicych , circa quod Epicyclus inccdit x- qualiter , fed puncci alicujus , ouodin proportione diamecri rantumabeftacentroillo ,quan- tum Ptolemio centrum Orbis Solaris abeft a Terra,& in linea quidcm eadem, auc
parallelis .
O biici veromihipotuica Braheanis, meremerariumeflenovatorem:feenim,cum veterum recepra: opinioniinfifterenc, &concurfumEccenrricorum noninSole,iedproximc Solem ftatuerent ; tamen calculum inde exrruxifle,qui ccelo refpondeat ♦ Et in trajectione nu- merorum Braheanorum in formam Prolemaicam, dicere mihipotuit Ptolem jevs, fibi, dum obfervara teneat exprimatqj,repurari non alium Eccentricum , quam illum , qui defcribatur a cenrro Epieycli,circa quod Epicyclus incedic ajqualiter. Itaque debere me etiam atquect- iam videre quid agam : ne nova ufus ratione , id non praftem , quod ab illisjam fit prasftitum in rationeveteri,
Huicigiturobje&ioni, utoccurreretur,demonftratumeftinprimaoperisparte;pcrhanc novam rationemeademplane fieri feuprxftari pofle,qua?petillorumvetcrumrationemfunc prsftita .
S e c v n d a vero Operis parte rem ipfam fum aggreflus , & non minus , imo mul- to reclius exprefli per meam racionem , loca Martis in apparenti Solis oppo- fitione , quam illi exprefleranc per veterem rationem loca Martis in media Sol is
oppofitione,
Incerimtocapartefecunda,fquantumad Geometricas demonftrationes ex obfervatio- nibus) in fufpenfo reliqui , uter re&ius faciar ,IIli an Ego j quandoquidem Obfervationes non- nullas (quippe regulam noftris machinationibus prxflxam ) ucriq; aflequebamur.Phyficis vero caufis confencaneam efle meam rationemjdiflentaneam illorum veterem,partim oftendipartc prima, prxcipue capite v i .
Atdemumparte QuartaOperisCapitc ti i* per alias quasdam Obfervationes non mi- nus infallibiles , quamprioreseranr,quasqueillorum Vetusrationequibataflequi>mea/,/^* quebacur pulcherrime,demonftravi folidiflime , Ma rtis Eccencricum fic ficum efle,uc ipmm Solaris corporis cencrum in lineam apfidum ejusincidat,non veroaliquodpunctum propej icaq; Fccentricosomnesinipfo Sole concurrere.
Vt vero hoc non tantum quoad Longitudinem obtineat , fcd etiam quoad Latitudi- nem : ideo parte Quinta demonftraYi eandem rem ctiam ex obfcrvatis latitudinibus Ca- pitc LXVII.
Non po-
candam oo - lis Ecccntii- ciutem.i
INTRODVCTIO, Nonpotucrunt ifta maturius in opere demonftrari , quia ingreditur in demonftratio-
nes has Aitronomicas cognitio exacta caufarum Insqualitatis fecundaj in motu PJaneta- SecunJuj
rum : in qua fimiliter detegendum prius erat parte tercia novum aliquid , anceceflbribus in- g«dus ad
„ caufas mo-
COgnitUm&C tuumPhy-
Etenim demonftravi parte tertia; five vetus jam dicta ratio valeat , qua? medioSo- ^cuas9extta" lismotu;five mea nova,qua? apparenti ucicur; ucrinque tamen fecundae Ina?qualitaci , quaj Etiain so- communiter omnes Planetas arcinet , perm;xtum efle aliquid de Inarqualicatis prima; cau- IzTheoria fis . Itaque Ptolem^eo demonftravi , Epicyclos fuos nonhabere llla punda pro cen- «gnareA- tris,circaqua?motuseorumfunrasquabiles. Sic Copernico demonftravi,circulum,in uieoq^ie quo Telluscirca Solem movetur,nonhabereid punctum procentro,circaquodejus mo- tus regularis eft & jequabilis . Sic Tychoni Braheo demonftravi, circulum,inquo circumitconcurfusfeu Nodus Eccencriccrum fupradi£tus,non habere id punctum procen- rro,circaquodejusmotusregulariseft& squabilis. Nam fi concedam Braheo, ut dif- feratconcurfusEccencricoruma centro Solis ; neceiTe efle,uc dicat, circuitum concurfus illius , qui quantitate & cempore plane a?quac circuitum Solis, eccentricum efie, &C ver- gereinCapricornum, cum S o l is circuitus Eccentricus vergacinCancrum.Idem veroac- cidere Epicyclis PtoleMj¥u
Sinautem concurfum ieu Nodum Eccenrricorumconferamin ipfumcentrum corporis Solaris;tunc circuitum hunc utnusq; & Nodi dicti , &Solis communem,Eccentricum quidem efie a Terra,& in Cancrum vergere,fed dimidio folutn Eccentricitatisejus,quam obtinet pun- c~tum,circaquodSolis motus regularis &a:quabiliseft.
Etin Copernico,- Terra: Eccentricum vergere quidem in Capricornum, fed dimidio falremejusEccentricitatis, quaineundem Capricornumdiftetpun&urn,circaquoda:quabilis eftmorusTerra?.
Sicin pTOLEMiEO i inillis diamerris Epicyclorum ,qua? a Capricorno inCancrum extenduntur , tria efle punfta asqualibus incervaUis excrema bina a mediis fingulis diftan- tia , a fe mucuo vero intervallis tantis , in proportione ad diamecros , quanca eft Solis Eccen- rricitas tota , collatione fa£ta ad fui citcuitus diametrum : Ex his tribus pundtis , quse funtloco media, illa efle Epicyclorum luorum cencra, qua^vero hinc verfus Cancrum fint, efle puncla , circa qua? motus Epicyclorum fint sequabiles 5 denique qua? hincverfus Capri- cornum fint; illa efle , quorum Ecccntricos (ab iis defcripcos ) indagamus , fi pro medio Solis motu apparentem fequimur , quafi lllis in punctis Epicycli ad Eccentricum affixi fint , uc lta incujusquePlaneca^EpicycloficabfoIucecocaTheoria Solis , cumomnibusejusmotuum & orbium proprieracibus .
Hifce fic demonftratis inrallibili methodo, jam & prior gradus ad caufas Phyficas confir- matuseftj&novusadeas gradusexftrucl:us,inCoptRNici & Brahei opinioneclariflime,in TenSmo- Pxolemaica obfcurius&probabiliterfaltem. (Sl^lZ
Nam fiveTerra moveatur , five Sol ; demonftratum certe eft, id corpus , quod movetur, j^XonlT mo veri inasquabili ratione ; tarde icilicet , cum longius abeft a quiefcente : velociter , cum ad mica, quiefcens proxime acceflit .
Jamftatim igitur apparet difcrimen opinionum triumin Phyfica: per conjecturas qui- dem , fed nihil cedentes certit udine conjecturis Medicorum de ufu partium , aut quibuscunq; aliis Phyficis.
Pnmus quidem Ptolem^vs exploditur.Qu.is enim credat,totidem efleTheorias Solis (ad unguemfimilesinterfe, imo vero&aequalesj quot Planetas .? cum videat BRAHEoadea- demmuniafurricereunicam ThcoriamSolis: Axioma quippe inPhyfica receptiflimum eft, Naturam paucifllmis uri , quam pofllbile eft .
Copernicvm vero Braheo * potiorem eflein Phyficaccelefti, multis probatur* "cuiusho- Primum Brahevs TheoriasillasSolisquinq;ePIanetarumTheoriisfuftulitquidem,& &paWui? adcentra Eccentricorurrt deduxit,occultavit,in unamconflavic;remipfamvero,qua2pcrillas msm fieti Theoiiasernciebatur,reliquitinmundo . Planctaenimquihbetpra?tereummotum,quieftei «em&re-
• T-i T» • s> . coidatio-
V5ropnus,BRAHEo nonminus quam Ptolemio, movetur etiamnum reveramotuSolis, ncmsquif- mifcens utrosq; in unum , ex qua mixtura fpiras efficiuncur;quod inde fit , quia orbes nullos effe fimttm cft;
- , , , T- _ r 1 ^ rr r»f cum totunl
i Jlidos,demonftravit Brahevs lohdiflime: Copernicus vero Planetas quinque , motuhoc hoczdifici-
<"aneopenitusexuit,caufadeceptioms exvifus condicionibus edudta. Adhucigicurapud Ju" 'So'
hevm fruftra multiplicanturmocuSjUtprius apud Ptolemavm. extruam,
Secundo,fi orbes nulh funt;valde dura fiet conditio Intelligentiarum & animarum motru ao ipfo o-
cum;dum adtam mulcarefpicerejubentur,ut Planetam duobus, permixtis motibus invehant. "«us .nU
Ad minimu m enim fimul & femel cogentur refpicere ad utnusq; mocus principia , cencra , pe- 1 1 ♦ riodos.At ';Terramovecur;pleraq;efficipofledemonltrofaculcacibus nonanimalibusfedcor- poreis,magneticis nimirum.Sed hsc communiora funt.Sequuncur alia,qua:propnenafcuncur cxdemonftr.uionibus,quibusjaminfiftimust
(***) 5 Si
enim
III.
IV.
V.
VL
VII.
VIII,
Obje&io- nts conira motum Tena: .
I. Demotii
gravium.
Dcttrinam de Crarita- tecfleetio- neain .
INTRODVCTIO.
Si enim Teiltis movetur , demonftratum eft , eam leges celeritatis & tarditatis Cux accipe- re ex modulo acceflus fui ad Solem & receflus ab eodem . Atqui & rcliquis Planetis idem e- venit , ut ex hoc acceflu & recelfu a Sole incitentur vel inhibeantur . Demonftratio harum re- rum eft Gcometnca haclenus .
Exhaccertilfima demonftratione,jamperconjec*turam Phyficam colligitur,fontemmo- tusPlanetarum quinq; mipfo Sole efle. Valdeigitur venfimileeft,ibieiTefontemmotusTel- luris,ubi eft fons motus reliquorum quinq; Planetarum : fcilicet itidem in SoLE.Terram igitur moveri verifimileeft, quippeapparente vetifimili caufaejus motus„
E contrario , Solem confifterelocofuo,inmundicentro,cumperalia,tum per hoc maximefitverifimile,quiameofonseftmotusadminimumquinq; Planetarum . Sive cnim Copernicvm fequaris five Bkahevm, utrinque in Sole cft fons motus Planeta- ruin quinque ,in Copernico etiamfexti, fcilicetTelluris. Fontemautem omnismotus venfimilius cft fuo loco manere quam moveri .
Atfi Brahet opmionem fcquamur , & Solem dicamus moveri : primum manethoc demonftratum , Sole m tardum incedere cum a terra longe abit, velocem cum appropinquat; idqs nort ad vifum tantum,fcd etiam m re ipfa.hicenim eft eftectus ./Equantis circuli,quem pei demonftrarioncm neccflanam mTheoriam Solis induxeram .
Super hac igirur certuTima conclufione per conjecturam Phyficam fupra ufitatam,ex- truendum elfethoc Phyficum philofophema, Solem unacum toto illomaximoq; quinq; Ec- centncorum onere(ut crafie loquarj a TelJure moveri , feu fontem motusSolis & affixorum Soli quinq; Eccentricorum, ineflein Tellure;
Atquicorpora Utraq; Solis &Tellurisinfpiciantur,fiatq; judiciumdeutroque,utrimagis competat fons motus corporis reliqui : Solne terram movear , qui caneros movet Planetas ; an Terra Solem , motorem cauerorum , tot vicibus fe majorem ? Ne igitur cogamur conce- dere , Solem a Terramoveri ■> quod abfurdum j Soli immobilitas , Telluri motus eft con- cedend us^
Quiddicamdetemporeperiodico motusdierurh ccclxv, quod cum fitquantitatcin- termedium inter periodicum tempus Martis dierum dc lxxxvii , & Veneris dierum ccxxv : annonaka voceexclamat rerum Natura, circuitum,in quo confumuntur ifti dies c cc l x v, loco etiammediumefleinter circuitusMartis& Veneris circa Solem, &ficipfum. quoq; circa Sblem,Teme igitur efie hunc circuitum circa Solem non Solis circaTerram ? Sed ha?c funtmagis propriaMyfterii meiCofmographici;rteceraritcommemorandahicaliaargu- menta,quam quxpertractantUrinhoc Opete.
IgiturcarteraMetaphyfica argumenta, qua? proSolisirimundoloco,qui centrum eft,a dignitarefideris^velaLumjneipfoducuntur^videindidtomeolibelloj&apud CopernicvM} necnihilapud Aristotelem lib.n.de CceJo,fubnomine Pythagoreorum, quiiGNisnomine Solemintellexerunt.TetigialiquainOpticaparte Aftronomia?Cap.i.fol.7.Adde&caput vi. prarcipue fol.zif.
De eo vero,quod Terram par fit extra medium mundi circumire , invenics capite ixfolio 312, illiuslibri, argumentumMetaphyficum.
Ven iam tamenabs Lecrore fpero, ficontranonnullas objecr.iones , qujeanimosoc- cupantohisq; argumentis hoc paclo lucem eripiunr,remedia que^dam etiam hoc loco indicem. Neq;enim valdealiena funtabiis,qu*e in Opere dilpurofuper caufis Phyficis motus Planeta- rum,pra?fertim tertia & quarta parte .
Multosimpeditmotusgravium, quo minus crederepoflint, Terram moverimotuani- mali feu potius magrietico. Ii perpendant propofitiones fequentes :
Punctiim mathematicum, fivecentrummundifit fivenon, nequitmoveregravianequc efFectiveneq;objective, utad feaccedant. ProbentPhyfici,hanceiTevim pundtOjquodneqi corpuseft,ncq;aliternifiexfoIarelationeintelligitur.
I mpoflibde eft,ut forma lapidis,movendo corpus fuum,qua?rat punftum mathematicum aur mundi medium,citrarefpecl:um corporisin quo eftillud pun&um. ProbentPhyfici , res naturaleshaberefympathiam adid quodnihileft,
Sed nec]; hoc pacto gravia tendunt ad cen trum mundi, quod fugiant cxtremitates mundi rotundi.Nam proportio,qua abfunt a medio Mundi , invifibilis eft , & nihil efficit,in compara- tionead diftantiamab extremitatcmundi.Etquascaufaeflet hujusodiifquanta vi,quantafap»~ cntia oporteret eiTe praedita gravia, ut tam accurate fugere poflent ab hofte undique circumje- cto i quantave follertia cxtremiraturh mundi,ad periequendum hoftem fuum tam minutim i
At neq; vertigine rapida primi mobilis excutiuntur gravia in medium,ut in undis rotatis . Nam motus ille,fi portamuscife, noneftcontinuatususquead hxcinferiora: alias fentiremus ipfum,& raperemur una,ctiamque nobifcum ipfaTellus:imo prxripercmur nos, terrafeque- rctur.qua? omnia opponenti abfurda funt. Apparetigiturdoctrinam vulgarcm dcgravitate eflecrroneam.
4 Vcra
INTRO D VCTIO, Vera igitur do&rina degravirate his inniritur axiomatibus .
Omnisfubftantiacorporea,quatenuscorporea, aptanacaeftquieicereomniloco,inqii6 folitaria ponicur,excra orbem virtutis cognati corporis .
Graviraseftaffe&iocorporea,mutuaintercognatacorporaadurtitionem feuconjunclio- nem ( quorerum ordine eft & facultas Magnetica ) ut multo magis Terra trahat iapidem, quam lapis petit Terram .
Gravia (Ci maxime Terram in centro mundi collocemus ) non feruntur ad centrum mun- di,ut ad centrum mundi,fed ut ad centrum rotundi cognati corporis, Telluris fcilicer. Itaque ubicunq; colloceturfeu quocunq; transporteturTelius facultate fuaanimali,femperad lllam feruntur gravia.
Si Terra non eflet rotunda,gravia non undiquaque ferrentur re&a ad medium Terrai punctum, fed fcrrenrur ad pun£ca diverfi a latenbus diveriis .
Si duo lapides in aliquo loco mundi collocarentur propinqui invicem,extraorbem virru- tis tertii cognati corpons ; llh lapides ad fimilitudinem duorum Magnericorum corporum coi- rent loco intermedio, quilibet accedens ad alterum tanto intervallo , quanta eft alterius moles incomparatione.
Si Luna & Terra non retinerentur vi animali,autalia a!iquaa*quipollenti , quxlibetin fuo circuitu; Terraafcenderetad Lunam quinquagcfimaquarcap<irteintervalIi,Luna defcenderec adTerram quinquaginta tnbus circiterpambusiinervalli:ibique;ungerentur.*politotamen, quodfubftantiautnusq; iit unius &ejusdcm denlitatis.
Si Terra ceflarec attrahere ad fe aquas fuas • aqua? rnarina? omnes elevarencur,& in corpus Lunajinfluerenc.
Orbis virtutis traclroria:, quxeft inLuna, porrigitur ucqueadTerras,&pro!ecl:ataquas fubZonamTorridam,quippemoccurfum fuum quacunquein verticemlociincidic , infen- iibiliter inmaribus inclufis, fenfibiliter ibi ubi funt latiffimialvci Oceani,aquisquc fpacioia rcciprocationis libertas. quofa&onudantur httora Zonarum& Chmatum lateralium, &fi quaetiamfub torridafinus efKciunt reductiores Oceani propinqui, Itaque aquisinlatiori alveo Occani aifurgentibus,fieri poteft,ut in anguftioribus ejus finubus , modo non nimis ardce conclufis , aquae prsefenre Lunaetiam aufugere ab ea vidcantur:quippe fubfidunt,foris fubtra- c~ta copia aquarum .
Celencer vero Luna verticem transvolante ,cnm aqua? tamceleriter fequi non poflinc, fluxus quidem fic Oceani fubTorridain Occidenrem,quoad impingitad concrarialictora,cur- vaturq;abiis; diflblviturverodifccifuLuna:conciIium aquarum feu exercitus qui eftinitinc- rc verfus Torridam,quippe defertus a tractu, qui illum exciverat ;impetuq; capto ,ut in vafis aquaticis,remeac & aflultac ad littora fua,eaq; operic.-gignitque impetus ifte per abfcntiam Lu- nx,impetum alium; donec Luna rediens,frama impetus hujus recipiac , moderecurque , & una cum fuo mocu circumagar. Ica lictora xqualiter patentia iifdem horis lmplentur omnia; redu- ftiora vero cardiusjnonnulla diverfimode ob diverfos Oceani aditus t
Hinc,utobitercxcurram,accumulanturSyrres,arenarumcumuli.nafcunturauteradun- turinvorricofisanfra&ibus(utpro finu Mexicano)infulas lnnumerabile,4; videturq; Indiarum mollis beata & fnabilis Terrahoc fluxu & eluviexterna randem efleperruptaatqjperfoifa, adjuvanreTerrxmoru aliquo univcrfalhcum olim a Cherfonnefo aurea vcrfus orientem & meridiemcontinuafuiiTeperhibeatur:jamqueerTufoOceano,quiatergoerat interSinas& A- mcricamJittoraillaMoluccarumaliarumq; vicinarum Infularuminalcumexporre£ca,quippe fubfidente maris fuperficie,fidem hujus rei oppnmunt.
Qmn&Taprobaneexeofubmerfavideturfucquidem conftat ex relacuCalecutienfium, aliquaetiamibilocorum fubmeriaefleolimj Occano Sinenfipereffradras portas in Indicum infufo,ut hodie nihil de Taprobane extet , praeter verrices monnum,qui fpeciern exhibent In- fularuminnumerabiliumfubnomine LMaldtv&rum . Narn ibilocifitam fuiffeoJimTaproba- nen,ex adverfo fcilicet oftiorum Indi & promontoni Corii,verfus meridiem, facile eft ex Cof- mographis,& DiodoroSiculoprobare;cumetiamin hiftoriaJEcclefiafticaquidam perhibeatur fuiflecommunis Epifcopus Arabis&Taprobanx, utique vicinar,non vero quingenris millia- ribus germanicis(imo vero peranfractus illi aerari ufitatos,amphus mille Jin Orientem remore^ Qu.x verohodieTaprobaneputaturSumatrainfuIa, eam exiftimo olimfuiireCherfonnefum auream,IfthmoIndia:conjun&amad urbem Malacca:n.NamCherfonnefus,quamhodiecre- dimus aurea,nonmuIto magis Cherfonne(us dici poife vidctur,quam Italia.
Qu.2Equamviseranra'iusloci,ficunocontextu exphcare volui,ut majorem 2eftui mari- no&per huncvircuci Luna?tra£foria:fidem facerem .
Sequitur enim,(i virtus traCtorirt Luna? porngitur in Terras usque , multo magis virrutem tra-ftoriamTellurisporngi inLunam & longe altius, acproindenihil eorum quodexrerrena materiaquornodocunqueconftat,inq; altumfubvehuur,complexum hunc fortillimum vir- tutiscractona; unquam cffugere .
4 Levc
Vers (ioftiw nadeguvu Ucc
Rstio flu- xus &reflu«? xus tnaiU.
Fluxus & lefiuxus marini Opeia0-
Taproba- nen vete- tum ami£ fam hodie.
Veri doftti-
nidclevi-
tate.
Ad obje-
^tioncm, «juod pro- jetlilia per- j eJ cularia recidantin locuta luii.
Copernici fententia .
II. Ad obje- £ta de cele- xitate mo- tus Tellu- zis .
I!I Adob-
jefta de im- men(it<tte cceli .
IV Ad obje- tta defacra- tum liteta- iuni d ffen- fu , & au- thoxitate.
INTR O D V C T 1 O,
Lcveveronihilcftabfolute , quod corporea materiaconftat , fed comparatelevius eft, quod raiius eft fivenaturafua, five ex accidente calore. Rarum verodico nonilludtantum, quod porofum eft &in multas cavitates dehifcit , fed m genere, quod fub eadem lociamphtu- dine, quam occupatgravius aliquod,minorem quantitatcm matena; corporeas concludit .
Leviumdefimtionem fequitur & motus . Nonenim eft exiftimandum , illafugeread fu- perficiem ufque mundi,dum ferunturfurfum, autnon attrahiaTerra: minus enim attrahun- tur quam gravia , & fic expellunturagravibus, quo facto quiefcunt , retinenturque a Terra loc» fuo.
Etfi verovirtus tractoriaTerra:, ut diftum^porrigiturlongiffimefurfum; tamen fi Iapisa- liquistantointervalloabe{ret,quod fieretad diametrum Telluris fenfibile : verum cft,Terra mota,lapidem ralem non plane fecuturum , lcd fuas refiftendi vires permixturum cum viribus Terra: trac"ronis,atq; ita fe explicaturum nonnihil a raptu illoTelluris:non fccusatq; motus vio- lentus projethha nonnihilaraptuTelluris explicat, ut vel prarcurrant , projedta verfus orien- tem , vel deftiruantur , fi in occidentem projiciantur : atq; ita locum fuum , aquo proje&a funt, vicompulfiideferantmeqj raptusTerrxhancviolentiamin fohdumimpedirepoffit, quam diu violenrus motus in fuo vigore eft .
Scd quianiillum projectiie ccuties millcfimam diametriTemepartem a fuperficie terrae fepnratur,»pfa?q; adeo nubes,arq; rumi,qua? mmimnm terreftris materiajobtinent, non mille- fimn femidiametri parte cvolant in altum:nihiligitur poteft nubium,fumorum, &eorum,quae perpendiculariterin altum projiciuntur refiftcnua,& naturalisadquieteminc!inatio,nihilin- quam poteft ad lmpediendumhunciui raptum ; urpote ad quemhsec refiftentia in nulla pro- portione eft. Itaq; quod perpendiculai iter furfum eft projectum, recidet inlocum fuum,nihil impeditum motu Tclluns, ut quaefubduci non poteft, fed unarapitinaere volantia,vimagne- tica fibi non minus concatenat£,quam fi corporailla contmgeret.
Hifce propofitionibusmente comprehenfis & diligenter trurinatis, non tantum evane- (citabfurditas &falfo imaginataimpoiTibilitas Phyfica motusTerrazjfed etiampatebit,quidad objecl:aPhyfica,qiiomodocunq;informata, iitrefpondendum .
Et fi Copernico magis placet Terram & terrena omnia, hcet avulfa aTerra , una & eadem animamotriceinforman,qua? Terramcorpus fuum rotans, rotet etiam una particulas iftas,a corporefuoavulfas:ut licper motus violentos vis fiathuicanimaeperomnesparticulasdifFufa?, quemadmodum ego dico, vim fieri facultati corporea? (quam gravitatem dicimus, feu Ma- gneticam ) itidem per motus violentos .
Sufficit tamen profolutisaTerra,facultas ifta corporea; abundatillaanimalis*
Quod veroacelentatemotushuiusmultifibi,terra?que nalcentibus extrema metuunt* caufam nullam habenr.VidedehacreCap.xv & xvilibri mei deStelIaferpentariifol.8z.& 84.
Ibidem etiam invenies plenis velis navigatum per immenfitatem orbis mundani, quae Copernicofoletobjici, ut prodigioiardemonftratur enim bene proportionatam efle.-contra vero improportionatam &prodigiofamceleritatemccehfucuram, ii Tertajubeaturfuoloco &fituftareplane lmmobilis.
Suntautemmulto pIuresillorum,qui pietatemoventur,quo minusadfentianturCoper- nico,metuentes , ne Spiritui San£to in Scripturis loquendi mendacium impingatur, fi Terram moveri,Solem ftare dixerimus .
Illivero hocperpendanr, cum oculorum fenfuplurima&potiflimaaddifcamus^impofli- bile nobis efle, ut fermonem noftrum ab hoc oculorum fenfu abftrahamus . Itaque pluri- ma quotidie mcidunt, ubi cum oculorum fenfu loquimur, etfi certo icimus remipfam ali- tcr habere.
Exemplum eft in illo verfu Virgilii , Provehimur portu,Terra»q; urbesq; recedunt.
Sic cum ex anguftiis valhs alicujus emergimus , magnumfe fe campum nobisapcrire
dicimus.
S ic Chriftus Petro : Duc in altum.-quafi mare fit altius littoribus . Sic enim apparet oculis: & Optici caufasdemonftrant hujusfallacia?» Chnftus verofermonc utiturreceptiflimo,quita- men cx hacoculorum rallaciaeft ortus.
Sicortum &occafum fiderum,hoceftafcenfum&defcenfum fingimus: cum eodemtem- poreSolemalii dicant defcendere,quonosdicimus lllumafcendere. Vidc Optices Aftrono- miasCap.x.fol.^ 27.
Sic ctiamnum Planetas ftare dicunt Ptolemaici ,quando peraliquot continuos dies ap *d eafdem Fixas hauere videntur; etfiputentipfos tuncreveramoveri deorfuminlinearecta, vel
iurfumaTcrris»
SicSolftitiumdicitomnis fcriptorum natio: etfi negantvereftare Solem.
Sicnunquam quifquam adco dedituseritCopernico,quinSolem diclurusfitingredi Can- crumvelLeonem,etfiinnucre vult,Terram ingrediCapricornum vclAquarium. Etcartera fimiliter, r
Jam
INTRO DVCTIO,
Jam vero &facrseliterK,derebusvulgaribus (inquibusilloruminftiiutum noneft hotriN fles inftruere; loquunturcum hominibus,humanomore,ur abhominibuspercipianturiutun* tur iisqua?funtapudhominesin confefTo,ad infinuandaalia fublimiora& divina <
Quid mirum igitur, fi Scriptura quoque cum fenfibus loquatur humanis,tunc Cum rerum veritasa fenfibus difcrepar,feu fcientibus hominibus feu ignaris . Qms enim rtefcit Poeticam efleallufionem Pfalmo xix;ubi,dum fub imagine Solis,curfus Evangeni, adeoq; & Clirifti Do- rnini in hunc mundum noftri caufa fufcepta peregrinatio decantatur ; Sol ex Horizontis taber- naculo dicitur emergere, ut fponfus de thalamo fuo ; alacns ut Gigas,ad currendam viam* Qupd imitatur Virgilius : Tithono croceum hnquens aurora cubile . Prior quippe Poefis apud Hebrsos fuit.
Nonexire Solem exhorizonte tanquam e tabernaculo (etfi ficoculisappareat'j fciebat Pfaltesjmoveri vero Solem exiftimabat,propterea quia oculis ita apparet . Et tamen utrumque dicit,quia utrumque oculis ita videtur.Neq; fallum hic vel lllic dicere cenfen debet:eft enim & oculortim comprehcnfioni fuaveritas,idonea (ecreriori Plaltisinftituto , curfuique Evangehi adeoquefilii Dei adumbrando . Jofuaetiam valles addit , contra quas Sol & Luna moveantur; fcilicet quia ipfi adjordanem hoc itaappareb.it . Et tamen uterque fuo mtento potitur : Davi- desDeimagnificenriapatefadaf &cumeo Syracides) qua? effecir, ut ha?c fic oculis repra?fen- tarentur,vel etiam,myftico fenfuper haxvifibiliaexprefib: Joluavero , utSol die integro reti- neretur sibi inccehmedio, relpectufenfus ocuiorumfuorum;cumaliis hominibuseodem temporis fpacio fub rerra moraretur .
SedincogitantesrefpiciuntadfoIamverborumcontrarietatem,Sol ftetit,ideft,Terrafte- tit ; non perpendentes,quod harc contrarietas tantum inrra limitcs Optices & Aftronomia» na- icatur; neeideofccxtrorfum in ufum hominum efterarmec videre volunt,hoc unicum in votis habuifreJofuammemontesipfiSolemeriperent: quodvotum verbisexplicuit, fenfui oculo- rum conformibus ; cum lmportunum admodum fuiifet, eo tempore de Aftronomia,dcque vi- fus erroribus cogitare . Si quis enim monuillet , Solem non vere contra vallem Ajalon moveri, fed ad fenfum tantum 3 an non exclamaffet Jofua, fe petere ut dies ipfi producatur , quacunque id rationc fiat ? Eodem igitur modo , fi quis ipfi htcm moviflet de Sohs perenni quiete , Ter- raique motu ♦
Facileautem Deus exjofuar vcrbis,quid is i el:et,intelIexit:pre,ftititqueinhibiro motu Ter- rar.utilliftare videreturSol.Petitionis enim Jofua» fumma huc rcdibat,ut hoc fic fibi videri poflet,quicquidinterim esset: quippe hoc videri vanum& lrricum nonfuit, fedconjun- clum cum efredtu optato .
Sed videCaput x. Aftronomia?partisOptica?; invenies rationes,curadeoomnibusho- minibus Sol mo ven videatur,non vero Terra:fcilicet cum Sol parvus apparear, Terra vero ma- gna; ncqueSolis motus comprehendaturvifu ob tarditatem apparentem,fedratiocinatione lblum,ob mutatam poft tempus aliquod propinquitatemad montes : Impoflibile igitur eft, uc ratio nonpriusmonitafibialiudimaginetur, quam Tellurem cum impofitoccelifbrniceefle quafi magnam domum,in quaimmobili , Sol tam parva fpecie, inftar volucris inaere vagantis, ab una plaga in aham tranfeat .
Quseadeo imaginatiohominumomnium ,primamlineamdeditiniacrapagina* Initio, inquit Mofes , creavi t Deus Ccelum & Terram ; quia fcilicet hx dux partes potiores occurrunt oculorum fenfui . QuafidiceretMofes HominhTotum hoc a?dificium mundanum,quod vi- des, lucidum iupra, nigrum latiftimeque porrectum infra , cui infiftis & quo tegens,crea- vitDeus.
Alibi qusritur ex homine,num perveftigare noverit altitudinem cceli furfum, &profun- ditatem terrse deorfum : quia lcilicet vulgo hominum videtur utrumque a?que infinitis ex- currere fpaciis.Neq; tamenextitit,qui fanusaudiret, & Aftronomorum diligentiam , feu in o- ftendendaTellurisconremptiflima exihtate,ad ccelum comparata?,feu in perveftigandis Aftro- nomicis intervalhs , per ha*c verba circumfcriberet : cum non loquantur de ratiocinatoria di- menfioue, fed de reah ; qua?humanocorpori,terris affixo , aeremque liberum haurienti,peni- tuseftimpoflibilis» Lege totum Jobi caput xxxvm &compara cum iisquaun Aftronomica inque Phyfica difputantur,
Si quis allegat ex Pfalmo xxi v.Terram fuper flumina pra^paratam: ut novum aliquod phi- lofophemaftabiliat,abfurdumauditu,Tellurem innatarefluminibus;nonnehocilIire6tedice- retur,MiirumfaciatSpintumfandum, neq; in fcholasPhyficascumludibriopertrahat; nihil •ehimaliudibilociinnuerevelle Pfalten,nifiquodhomines antea fciant "idie expenan- tur,Tcrras ( poftfeparationem aquarum inaltum fublatas ) interfluereingentiaflumina, cir- 1 cumfluere mana. Nimirum eandem eflelocutioncmahbi,cum fefe fuperfluminaBabylonis Ifraelita: fedilTe canunt,id cft , juxta flumina,vel ad ripas Euphratis & Tigri«.
Si hoc hbenter quis recipit, cur non & illud recipiat, ut in alns locis , qua? motui Telluris opponiloicnr,eodcmmodoocuios a Phyficaadinftitutum fcriptura:convertamusr>
Gcne-
i INTRODVCTIO.
Generatio prasterit (ait Eccleliaftes)&generatio advenit,Terra autem ina»ternum ftat. Quafi Salomonhicdifputetcum Aftronomis^ac nonpotiushomines fua;mutabilitatis admo- neat;cumTerra,domicilium humanigeneris, lemper manoac eadem-.Solismotus perpetuo in fe redeat: Ventus in circulum agatur, redeatque eodem:flumina a fontibus in mare tffluant, a mari in fontes redeant:denique homines his pereuntibus nafcatur alii; femperq; eadem fit fa- bula vit£;nihil fubSole novum .
Nullumaudis dogmaPhyficum. Neu}g<n<aeftmoralis,rei quasper fepatet,&obfervaturo- mnium oculis,(ed parum perpenditur. Eam lgitur Salomon inculcat. Quis enim nefcit terram femper eandem effe.^quis non videt,Solem quoridie ab ortu refurgere, flumina perennirer de* currerc m mare,ventorum ftatas redire vicifiitudines, homines alios aliis fuccedere f Quis ve- ro perpendit eandem agi perpetuo vitas fabulam , mutatis perfonis: nec quicquam in rebus hu- manisnovumeiTe?Itaq>Sa!omoncommemorationeeorumquaz vidcntomnes ,admonetejus, quod a plerisq; perperam negligitur .
Pfalmo vero c i v purant omnino difputationem contineri Phyficam j quando de rebus Phyficistotuseft. Atq;ibi Dtus dicitur fundaife rerram fuper ftabilitatemfuamjillamqjnon inclinarum iri in fa;culum fecuii. A tqui longulime abeft Pfaltes a fpeculationc caufarum Phyfi- carum .Totus enim acquiefcit in magnitudine Dei, qui fecit hax omnia, Hymnumquepangit Deoconditori, inquomundum, ut lsapparetoculis, pcrcurritordine .
Quod fi bene perpendas,commentarius eft luper Hexaemeron Genefeos. Nam ut inillo tresprimi diesdatifunt feparanoni Regionum, pnmus Lucisa tenebns extenonbus,fecundus Aquarum ab aquis,interpofitu exp;uifi,cercius Terrarum a maribus,ubi terra veftitur plantis & ftirpibus: ties vero pofteriores dics regionum fic diftinctarum impletioni , quartus Cceli, quin- tu s Marium & Aerisjcxtus Terrarum :fic in hoc pfalmo funt diftinclx, & fex dierum openbus analoga?,partes totidem.
Nam verfu fccundo Luccm,creaturar:£n primam,primaBq; diei opus Creatori circumdac pro veftimento.
Secunda pars incipit verfu tertio , agitque de aquis fupercceleftibus,extenfione cceli, & dc Meteoris , quas videtur Pfaltes accenfere aquis fupenonbus, icilicet de Nubibus , Ventis , Pre- fteribus,Fulguribus .
Tertia pars incipit a verfu fexto,celebratq; terram ut fundamentum rerum, quas hic con- fiderat.Omniaquippead terram,eamqjinhabitantiaanimaliarefert; fcihcetquiaoculorumju- dicio duaz primarias funr partes Mundi , Ccelum & Terra . Hic igitur confidcrac , Terram tot jamfa?culisnonfubfidere,nonfachifcere,nonruere;cum tamenneminicompercumfit,fuper quidillafitfundata.
Non vultdocere quodignorenthomines,fedad mentem revocare, quodipfinegligunt, magnitudinem fcilicet & potentiam Dei in creatione tantaj molis, tam firma? & ftabihs . Si A- ftronomus doceat,terram per fidera ferri,is non evertit, quzehic dicitPfaltes, necconvellitho- rninum expenentiam . Verum enim nihilominus eft , non ruere terras , Dei archite&i opus, utfolentruerenoftraa?dificiavetuftace & carie confumpta, non inclinari adlatera, non tur- bari fedes animantium, confiftere montes & littora, immota contra impetus Vencorum& flu&uum, uc erantab initio. Subjungit autem Pfaltes pulchernmam hypotypofin fepara- tionis undarum a continentibus : exornatque eam adjeclione fontium , & utilitatum , quas ex- hibent fontes & petra: volucribus & quadrupedibus . Nec praeterit exornationem fuperficiei TellurisaMofecommemoratam inter operadieitettise; fedeam a caufa fuarepetit altius,ab hume&atione puta ccelefti : & exornat commemoratione utilitatum , qua: redeunt ab illaexor- nationead victum &hilaricacem hominis, & beftiarum habiracula.
Quarta pars incipit verfu 2 o , celebrans quarta? diei opus, Solem & Lunam , fed pra»cipue utilitatem,quaeex diftin&ione temporum redeuntad animantia& Hominem,qua? ipfi jam eft fubjedta materia : ur clarcappareat,ipfum hic non agere Aftronomum .
Non enim omifnTet mentionem quinque Planetarum, quorum motu nihil eft admi- rabilius , nihil pulchrius , nihil quod de Conditoris fapientia teftetur evidentius apud eos qui capiunt .
Quinta pars eft verfu t6 de quinta? diei opere , impletque maria pifcibusj& exornat Na-
vigationibus.
Sextaobfcurius annectituraverfu 2 8,agitquedeterrarumincolis AnimaIibus,fexto die creatis. Etdcniqueingenerefubditbonicaccm Dei fuftcntantisomnia,&creantis nova, O- mnia igicur,qu£ de mundo dixerat,ad animanua refert.nihil quod non fic m confello,comme- morat : lcilicct quia animus ipfi cft extollere nota , non mquirere incognita , invitare ve- ro homincs ad confidcranda bencficia , qua; ad ipfos redeunt ex his lingulorum dierum Openbus.
cotif.iium Atq; cgo Ie£rorem mcum quoq; obtcftor,ut non oblitus bonitatis divina? in homines col-
nomi>!Q' lata? > ac* 4uam confidcrandam iplum Piakes potiffimuminvitat j ubi a templo reverfus,in fcho-
lam A-
INTRO DVCTIO» lam Aftronomicam fueritingreiius; mccum eriam lauder& celebretfapienciam & magriicii- dinem Creatoris , quam ego ipfi aperio,ex forma? mundana? penitJori explicatione,cau(arum inquifitione, vifuserrorum detedtione; & fic non cancumin Telluris firmitudine &ftabihca- te falucemuniverf<eNarur£ Vivenrium,uc Dei munus exofculecur; ledeciamin ejufdem mocu tam recondico cam admirabili Creacons agnofcac fapientiam 4
Qui vero hebecior eft,quam uc Aftronomicam fcienciam caperepoflir ; vel infirmiors quamutinofTenfapietate Copernicocrcdat:eifuadeo, ucmilTaSchola Aftronomica, damna- tis eciam fi placec Philofophorum quibufcunque placitis,fuas res agac, & ab hac peregrinacio- nemundana defiftens, domum adagellum fuum excolcndum fe recipiac , oculisque,quibus folis videc, in hocafpeclabile ccelum fublatis, coco pecTore in gratiarum acTionem & Iaudes Dei Condicoris effundacur:cercus,fenon minorem Deo culcum pra?ftare,quam Aftronomum; cui Deus hoc dedit,uc mentis oculo, perfpicacius videac, qua?q; inveniciuper ns Deum fuum &i- pfecelebrarepoflic&velic ♦
Quo nomine mediocricer,non parum fane.docTis commendaca efle debec Opinio Brahei de forma Mundi : quippe qua: mediam quodatnmodo viam incedens , ex una parte Aftrono- mos ,quoadejus fieri poreft,inutilitotEpicyclorum fupellectileliberaCjCaufasmotuum,igno- ratasPcolema:o, cumCopernicoamplectiturjPhyficis fpeculationibusaliquemlocumdat,So- leincentrumSyftematis Planetani recepto; exaltcra vero parce vulgolicerarorum fervic ,mo- tumque Telluns,adeo credicu difficilem ,ehminat:licet pereamTheorixPlanetarumin A-
ftronomicisfpeculationibus&:demonftratioibus,mulcisincricencurdirliculcacibus-,necparum turbecur Phyfica cceleftis .
Atq,h2cdefacrarumlirerarumauthoritace . AdplacicaveroSancTorumdehis Naturali- bus,uno verborefpondeo. InTheologiaquidemauthoritatum,in Philofophia verorationum eife momenta ponderanda.SancTus lgitur LacTancius ; qui Terram negavic eflfe rotundam: San- cTus Auguftinus,quirocundicaceconceifa, negaviccamen Ancipodas ; Sanctum Ofliciumho- diernorum,qui exilicaceTerra?conceflfa,neganrcamenejus mocum: AcmagismihifancTa veri- tas, quiTerram &rotundam, & Ancipodibus circumhabiracam, & concempciflima? parvi- tatis eife , & denique perfidera fcrri , falvo Doctorum Ecclefia: refpecTu, exPhilolophia demonftro .
Sed facis de Hypochefeos Copernicana? vericace.Revercendum enimad infticucum,a quo feceram inicium hujus introducTionis .
Ccepi dicere,me cocam Aftronomiam non Hypothefibus ficTitiis , fed Phyficis caufis hoc operetradere:adhoc vcro faftigiummecontendiire duobus gradibus ; altero, quod depre- prehenderam , in corporeSolis concurrere Planetarum Eccentricos ; reliquo , quod in Theoria Telluris intellexerim ineife circulum ^Equantem , ejusque Eccentricitatern bife- candam.
igitur hic fit cercius gradus , quod comparacione infticuca partis fecundarcum quarca certiflime demonftracum fuic, etiam Martialis vEquantis Eccentricitatem bifecandam prarci- fe,quodBraheus diu & Copernicus dubium effecerunc .
Quare inducTione facTaab omnibus Planecis parte tertia ex anticipato demonftratum eft: quandoquidem folidi orbes,ut Braheus ex trajecTionibus comerarum demonftravit,nulli funt Solisigitur corpus efle fontem Vircucis,qux Planecas omnes circumagic. Modum eciam de- finivi argumentis talem , uc Sol manens quidem fuo loco , rocetur tamen ceu in torno,emittat veroexfefeinmundiamplitudinem, fpeciem immateriaram corporis fui, analogam fpeciei, immateriarce lucis fux:qua? fpecies ad rotationem corporis Solaris,rotetur ipfa quoque in- ftar rapidiffimi vorticis , per totam mundi amplicudinem ; transferatquc una fecum ingy- rum corpora Planetarum, incenfo vel remiflb rapcu, prouc denfior vel rarior, ipsa effiuxus le- gefueric.
Expedicacommunihacvircuce,quaomnesPlaneca?, fuoquisquecirculo,circaSolemin- vehunrur ; confecTarium erac meis argumencacionibus ; uc fingulis Planecis finguli cribueren- cur mocores,in ipfis Planecarum globis infidences:quippe folidos orbesjam ex fenrencia Brahei j ejeci. Arq; hoc lpfum quoqj parce Tercia egi ♦
Hac argumentandi viaconftituti motores ifti,incredibile dicTu,quancum mihi laboris exhibuerinc parce quarca , dum diftantias Planeta? a Sole, dum xquationes Eccentri prodere juffi vkipfas produnc, & ab obfervationibus diffentiunt : non quod falfofuerint incroducTi fed quiacirculorumquafipiftrinis illos aliigaveram,fafcinacus opinione vulgari.-quibusillicom- pedibus nexi opus fuum facere non poterant .
Nec finis fuit facigacionis me« , priusquam quarcum ad Hypochefes Phyficas ftruxi gra- dum: laboriofiffimisdemonftracionibus, obfervarionumque plurimarum rracTarionibus de- prehenfo ; iter Planetaj in Ccelo non elfe circulum , fed viam Ovalem , perfecte El- hpticam .
Acceffit Geometria, docuitque,iter tale effici,fi propriis Planetarum motoribus Iaborem
hunc
Confiliuns pro Idiotis.
Btaheans
Hypothe- feos com- mendatio»
V. Ad obje- fta de au- thoritate Sanctoiu,
Tertius gra-
dusadHy-
pothefes
Phyficas
mcsuum.
Martialis q.
quantis Ec-
centricita-
tem pra:ciie
eiTe bife-
candam.
Quartus gradus ad Hypothefcs Pliylicas . Itst 1'Ianc- txm ccelo delcriptum eife via O- vali .
INTRODVCTIO.
huncaffignemus, librandi corpus fuum inlineare&auerfusSolem extcnfa. Ncq^hoc folnm, fcd &asquatione:> Eccentrici jufta;& obfervationibus confentanex efficiebantur per talemli* brationem. t
Deniqueigiturjedificio faftigiumhoc fuitimpofitum , & demonftratum Gcometrice,li- brationem hujulmodi effici folerea Magneticacorporea facultare. Itaq;Motoreshi PJancta- rum proprii,probabiliflime oftenfi funt,nihil aliud efle , quam affectiones ipforum Planetario- rum Corporum tales,qualis eft in Magnete poli appetens , ferrumque rapiens : ut ita tota ratio motuum cceleftium facultatibus mere corporeis,hoc eft,magneticis adminiftrerur,excepta fola turbinatione corporis Solar*s in luo fpacio permanentis : cui vitali facultate opus efle videtur.
Nam parte quinta demonftratum,noftras jam introdu&as Hypothefes Phyficas etiam la- titudniibus fatisfacere .
Datum tamen fuitaliquid partibus iii.&iv,etiam Menti,ut motorPIanetxproprius cura animali facultate movendi fui globi conjungat Rationem , fi quis obje&ionibus nonnullis ex- traneis ad fpeciem validis territus, Naturae Corporum diffidere velit : modo talis aliquis hocrc- cipiat, Mentem illam uti apparenti diametro Solis pro menfura hbrationis, fcnfumque habere angulorum,quosexquirunt Aftronomi .
TantumigiturmgratiamPhyficorumdidtumefto: castera invenient Aftronomi&Geo- metras fuo quaelibet ordine ex fequentibus fingulorum Capitum argumentis , qu£c paulo proli- xioraeflc volui 5 cum uteflent loco indicis, tum utlector paflim hasrensinobfcuritatefi- ve materia:,feu ftyli,fecundum Tabulam Synopticam,ab his etiam argumentis aliquam lucem petat 5 rationemque ordinis & cohasrentiam rerum in idem caput congcftarum , fi minus fortaflis in ipfo contextu fit confpicua,percipiat evidentius inter argumenta in paragraphos fuos fecta. Quarelector boni con- fultat , rogo .
Tabnia Sf. Huc referatur Tabula Synoptica .
aoptica
ARGV-s
ARGVMENTA
SINGVLORVM
C A P I T V M.
V M alia fit ^[€ethodus,quam Natura rei docet ;alia, quafit cognitio noflra requirii; utraq^ artificialie : neutram a me letlor /inceratn expetTare debet. K^vtthi enim fiopus non htc prticipuus eff:exphcare mottts ccelorum , juod fitm hbeliis Sphttrtcie & Pla- netarum Theoriis: neq^ tantum , docere letloi em , & perdttcere a prtmts & per fe noiitt adultima\quam viam Ttolemttus utplurimt m obfervavit : fed accedit tertium ali- quid,commune mihi cum Oratortbut \ut cjuia nova muht* trado,id coattw-fecijfe ma- mfeftns Jim jtatfedemeream ^retiheam affenfum iecloris , C? amoliarfufptcionemde \ftud;o novandt.
Ntl igitur mirum ,fimethodis fuperioribus admifceam tertiam Oratoribut fkmiharem,hoc eft hiftoricam mearum inventionum : ubi non de hoc fclo agitur,quo patloleclorin cognittonem tradendorumperducaturvta compendiofiftima :Jed de hoc pottftimum,qu:bus Ego author feu argumentis feu ambagibus feufortuitis etiam occa- Jtonibusprimitus eodem devenerim . Quod fi Chrtftophoro Columbo , Ji Magellano,Ji Lufitanis , non tantum i^no- fcimus,errores fuos narrantibus,quibm ilLe >sfmericam,ifte Oceanum Stnenfem,hi Africtt Periplum aperuerunt; fedne vellemus quidem omiftbs quippe ingentt letlionisjucunditate cariturt : necigitur mihivitio vertetur,quod idem eodem lettoris ftudto per hoc Opns fumfecuttts . Nam etfi Argonauttcorum tliorttm laborum nequaquam legendo reddimur participes ; mearum vero tnventionum dtfficuhates Jptntt tpfam etiam ietltonem infeftant^ : at communu hacfortu- na efl omnitim hbrorum sJfyCithematicorum : extftentq^ nthtlominus , ut fumtts homtnes auorum alios alia deleclantt qut fuperatis perceptionis difficuhattbus ,hae integrd mvemicnum ferie ftmulob oculos po(ita,tngenti voluptate per- fundantur ,
Hic igitur Methodo concinnatum effe Optts univerfum.jam patebit ex argumehtis Jtngulorum Capitum .
Dedt autem operam ,ut quotics textus aliauam demonftrattonem Gtometncam ,dehneationemve aut prapa- rationem expediret ; htera curfbria [ut appellant officmtt) exjcriberetur , Id finon und-aua^ obtinet , velmaterttt tri* bues tquA Geometricie mifcet Phyfica, velTypothetis , qui meafigna non und^quaq^ perceperuntt
C A P V T Ij
Explicat,qua ratione Afironomi deprehenderint ,diffctre motum primum a fecundis.feu Planetarum propriis\qua\ itemrationefuerintinvent&mproprio Planetamotu du<z mttqualit ates , Prima (3 Secunda diSltt ,
Occafto hujus capitis, totiusq3 adeo primtt partis httc efi ; quod cumprimum ad Rraheum vehijfem , deprehende* rem ipfum cum Ptolemao & Coperntco fecundam PUnettt inttquahtatem cenfere a Solis motu medio . Mthi verb qnai- tuor annis ante .propter rationes PhyftcasvidebaturinapiendaaSoltsmbiu Apparenie,uihabes in Myfterio Cofmogra- fhico.Orta tgiturinter nos disceptattonefBraheus efpofuitfc cttm eftet ufus Solis Medio falvaffe Obfervata omnia Pri- mtt Inttquahtatis.Repofutego\nthilhocimpedire,quo minus Egoufus Apparente Solie motufalvem eadem Obfervatd Prtmtt tnaqttahtatis : itatfa w Secunda intquahtale cernendnm,uter rettius fkctat . Qttod igitur Ego rejpondt ,demonfirandum futt parte prima Operts ,
C A P V T II.
Tgiturcumejfdpropofttum negocium perplexum de hypothefium tttjuipollehtiatejui egoinitiumfeciap'rima& fimpliciftimafquando Concentricus cum Epicyclo permuiatur in EccenhicUm .
Ni verh jejuna eftet GeometriaydftutavtfUper caufis £J Phyficis & Rationalibus fiu mentaiibus,quibus utrame^ hypothefium ttqutpoilentiam adminiftrari^motus^ perfici confentaneumfit : ida^ aliter ,fi concedantur orbes (oiidi;altter ttiam Jinegentur . Quippe Braheus ex trajecliombus Cometarum demonfiravit , hulios effe orbes fohdos .
Capvt III.
Stantehoc Eccehtrico fimplici,feu qui ttquipollet cohcehtrico cum unico Epicyclo, docetur , quid mUteiur ftu act fenfum oculorum feu in caufts motuum naturahbus , fi medius Solus motus cum apparenu permuteturt hoc esl,Ji viftts, imo potius ftfons vtrtutis , imaginatione transponatur in alium locum .
C A P V T IVi
/. Abfoluto Eccentrico fimplicitranfttur ad Eccentricuni cum zAEquante,hocefi cum Eccentriciiate duplicii quem Ptolemttus quintfo Tlanetarum inttqualitatiprimti aftignaverat . 2 . Pofita igitur fohditate orbium , demoh- flraiur eius abfttrditas ; negata verb , concinnitas & probabihtas Phyfica . 3 . Oftenditur deindi,quomodo Ccperni- nicus hunc Eccentricum cum tALquante trammutaverit in Concentricum cum duobus Epicyclis . 4. . H<tc Coperni- ci hypothefts,pofitis orbtbus folidis , Thyfice mediocriter habere , negatis verb , abfurda efte oftenditur . / 1 Sed fif hoe probatur,deficere tllam a Geometrica pulchritudine in itinere Tlanettt , 6 . Nec per omhia ttquipollere Sccentricd Ptolemaico . parvo quidem difcrimine in prima inttquahtate , majort verb m fecunda . 7 . Ibidem & demonftratid methodi computandt compendiOse ttquatiohemex utratfeforma Hypothefeos . 8 . tSVtodus obliterandi differehtiam inter utramfUe Hypothefih * . Denitfe hujus Coperhicanet hypothefeos aliaforma per Concehtrepicyclum .
C A P V T V. Hoc v caput fic fe habet aa ! I v , tit 1 1 1 ad 11. tygocium enim magis ferium aoftur .l.de iis, qu<e mittantur in hypothefiyfivijus Jeufons virtutts,ufurpatione Solis Apparentts motmpro medio, depnftino locotranjponaturin aliumz idtfe informa Copernican& hypothefeos,qutt 1 v capite fuitpoftrema . 2 . Qktt ttem tn cattfts motuum Phyficis ex ea- <iem hypotheft mutentur . 3 . Transpofttio hac delineatur & inftruttur tn foima prtmtt :h<tqualttatis Ptolemaica 1 . Demonftratur. duabus admiftis Imeis apfidum,altera anttqua , aitera ex tranjfoftttone orta,f£fic mutata forma hy.-
{ J pothejeosi
Argvmenta Capitvm.
pothefeosfequuturas dttorum generum datas apparitiones : manente eodem itinere PlaneU in coelo . / . Con- fiituta vcro una linea ap/idum ; eaq^ trajefla per antiquum centrum Eccentrici ; demonflratur necjue fequi neceffariat apparition&s priflinat,iicet manente ttinere ;neque plane retineri formam eandem hypothefeos . 6 . Dentque nova li- nea apf.dum tranfeunp per centru tsEquantU, & rettntaforma hypothefeot,demonflratur tranfponi iter in coelo. 7.L0- cusctrculi & quantitat demonfiratur Geomctrice ,maxtma dtfferentia feu aberrationU apparitionum a propofitit per hanctranfpofittonemcaufata . 8 . Demonfiratur omnia lflalocum habere ,fimanentevifu ,tranJponatur aqualijpa- cio centrum i/Equantis tn plagam oppofitam. p. Omnia dutu de Eccentrico cum *ALquante,qui Ptoltnmo piacuit,ap- pi.cantur Concentrtco cumduobus £ptcyclU,CopernicoBraheano, quippe per caput iv aquipollenti .
C A P V T VI.
Hic jamcapitis V demonflrata,pr<tc\pue Numero 6.7.8. quodammodotraducunturinufum.Ethalienusquidtm de iis Hypothefibus agebatur,qu<t prtm<e ferviunt inaqualitati , diverfe apud diverfos . Iam porro adjunguniur & tUa, qudt, fecand<e inaqualttatifunt tributa ; quaq^ ut capitnlct ( pr<t iU , de qutbus hatlenus )a fuit autioortbus Ptolemao, Copernico,Tychone Brahe denominantur. Vfitnte quippc Copernicanam Hypothefin aomtnantcs fubintelligtmus fecun- d& imqualttatU, 1 . Has igitur initio eomparo .
2, In Copernicana ofiendo,quomodo prima inaqualitatis hypothefisfuerit accerfita a SolU motu medio , quomo» doque confurgat Eccentricitas ex puntlo SolUvicario . 3. Thyfice argumentor,idnonret~lefieri tfeddebcre Eccen- trtatatem computari ab ipfo centro corporis SolU . 4. Si in<tqualttatem fecundam a Solis apparentc motu cenfea- mus fieri.quod hic volunt rationes Phyfica . j. Demonfiratur hoc patloparum variart ioca iongitudinU in prtma inaqualitate muitum vero dtfferre difiantias corporis Planet<c a corpore Soiis . 6 . Geometrice demonfiratur locut in orbe magno TellurU,in quo vifui conflttuto maxima difianttarum differentia , maximum etiam errorem objiciat* 7. Quantttas erroris ArithmeticU opcrationibtts colligitur excurrcre poffe ad unum gradum & 20 circittr minuta .
8, In Ptolemaica hypolhefi oflendo , quomodo prima inaqualitatis hypothefis fuerit accerfita a Soiis motu medio, p. Ceneraiiter ex Phypca feu Metaphyftca contemplatione multa difputantur tam contra medtum Solis motum, quam contra ipfam hanc hypothefin. 10. In fpecte vero objiciuntur indtdem aliqua Solis motui medio pecultartter . 11 . Si inaqualitatem fecundam aSolis apparente motu cenfeamus fatisfieri objetltonibus Phyficis. 12 . Situs quan- titas &forma nova hypothefeos demonflratur, tranfpofitione puntli tAZquatorii . 13. Difcrepantia apparitionum pri- m<t in<tqualitatU,locusq3 in Epicyclo,in qua contingtt maximus error apparitionum fecunda tnaqualitatU, & quantttas hujus crrorU applicantur ex Juperioribus .
/4. InBraheana hypothefi oflendo ,quomodo prima inaquaiitatU hypcthefisfuerit accerfita a SotU motumedto ; ideocfe centrum Concentrtci tJtyCartii affixum orbi SoiU non in centro corporU SolU fedjuxta . // . Contra Brahea- namhypothefin pauca ingenere,contra hanc vero affxionUformam fpecialiter plura ex Phyfica d<Jputo,contendens aff- xionem,ut adcaptum loquar,inipfo centro corports Scits fieri debere . 16 . Situs quantitas & forma nova hypo- thcfeos,per tranfpofitionem puntli affixionU dec!araturt & applicantur ex fupertoribus loca tam Eccentrici quam OrbU magni eccentricum ( feu Concentricum cum epicyclU JgeftantU, in quibus error contingit maxtmut . esft% hatlenut porrigitur pars prima .
P A R S II.
Capvt VII.
Particuiariut explico occafianei,& quibus in Theoriam MartU inciderim , & qut mt permoverint apparentem SolU motum fequiyprimam^ partem jam abfolutam hoc modo pramittere. Summam haba ad argumcntum capttU /.
C A P V T VIII.
Exhibet hypothe/in prima inaqualitatU MartU.ut ea eft a Braheo confiituta; eamtfa in Tabula, qua habetfun» damenta,fcilicet obfervationes acronychiat , & ejfetlum ,computatos fciticet locosjuxtaobfcrvatot teorumq3 examen, eo diretlum ut appareret , an h&c hypothefts usc^ adeo fcrupulofe confentiret obfervatU .
C A P V T IX. Agit de emendata affumptione obfervatorum locorum . / . Oflenditur necejjitas, pro ioco Pianettt in fito pro- prio circulojonflitucndi locum ei refpondentem in EcVptica . 2 . Refutatur <tqualitas,quam tabula fequitur arcu~ um a nodo ad locum Planeu vifum locumt^ Eclipticum pertingentium . 3 . Refutatur & iila aqualitat ,fialterar- ctts non in locum vtfum fed tn locum verum orbita terminetur . 4 . Refutatur & modn: reducendiper vif* latitu- dinU angulum , & aflruitur modut reducendiper angulum inclinationU planorum .
C A P V T X . Tertinet eodem , examinatq^ fufcepta loca Tabula , an a vicinU obfervationibus correfte & tuto ad oppofitum So- IU mediifuermt deducTutaddunturq^ & dealiU fubtilttatibus admonitiuncuU ,prafertim de paraUaxi. Et hatlenus examen Tabula .
C A P V T XI.
Meam ergo accommodationem ad SolU apparentem incepturus a reduElione & deduBione legitima,ut ne quidti. ea peccem , prius tn quiro paraiiaxes MartU diurnas . 1 . IVarro, quid de iU Braheus fenferit . 2 . Probo ex Bra- hei obfcrvatU , per motus horarios & diurnos ■ infenfibiles pene ejfe , & minorcs quam putamus ejfe Solarct . 3. Ter ludum applico & meas obfervationes, eodem Jpcclantcs: quibus peculiarem explico methodum tnquirtndi paraUaxi» dturnam per iatttudtnem fiationariam .
C A P V T XII.
/. Inveftigandi Nodos MartU ,Modns BraheiparticularU ex obfervatione vicina cenfura . 2 '. Mo- dus alius,qui prafupponit cognitas tquationes Eccentri tx PruttntcU, Ptolcmao, aut Braheo. jQutbus (imuldemon-
Jiratur^
Argvmenta Capitvm»
/ratur , nodum defcendentem, qui inquiritur quatuor Obfervatiohibus , & afcendentem , qui duabtu , ejfe h ippbjtim Ecliptica lacis .
C A V V T XIII. ,
/. Inclinationis PUnorum paulo intricatiorem effe rationem ofienditur per omncs tres formas hypothefinm' \ 2 . Modus unus ,pr&fupponens etquationct Eccentri cognitas , quando Mars ve(pertino ovcubitu velexortu mattttind per inkqua/itatempnmam in Itmitibutfuerit : tunc enim vtfa latitudo aqnat veram inclinationem limttum ad Ec/rpti- cam . 3 . OJ}enditur,in quanto arcu Eiongationis a Sole id verw * fit , idt^ tam tn Copernicana quam in Ptoiemai- ca hypothefi: &perficitur ahquot obfervationtbut circa utrumt^ U utem . 4 . Secundus modus , nihtl defiderans n fifi/etlas & rarat obfirvattones,tn quibus Sol fit in nodis , Mars in quadrato Solis:& hic per aliquot obfervattohes per~ ficitur . s . «yfmpliatur,ut Mars,cateris manenttbus ,a/to loco poffit effe quam in anadrato Solis , & fic alia quani limitis , certa tamen,co&tgatnr certiloci inclinatio . 6 . t/fppticatur hic modus (3 Ptoiemaici hypothefi, qu<t ha- bet aliquam dijfcultatem . 7. Tertius modus per obfervatas tn So/is oppofito latitudincs tncedtt,adjungens praco- gnitam proportionem orbium; traducttur autem per omnes tres hypotbefium formas .
C A V V T XIV»
JEx demoniiratis Capitis xiii porrb refutatur opinio Veterum ,quafip/ana eccentrorum Jint libratilia.Demon* firatur enim , tnctinationem ,intra quidem unius vel alterius Jeculi terminos , effe confiantem .
C A P V T XV*
Ex obfervationibus vicinis Arithmetice inquiruntur loca,qua poffedit Mars fub articulos oppofitionum cum Si<. lis motuapparenti:ea% eorriguntur per cautiones hatienus tractntas.dcnitfc exhibetur eornm tabula profundamento no~ va opcrationU .
C A P V T XVL
*Ad imitationem igitur veterum,dijfimulatis caufis Thyficisfonitur, iter PlaneU ejfe circulum ; ponitur^ intra ejus complexum effi puntlum aliquod,circa quodaquatibus Planeta temporibus stqualesabfolvatangulosiinterq^ tllud centrum Solts verfari centrum circuh Pianetarii , d fiantia incognita . Hts pofitis, & affumptis quatuor obfervatio- ntbus acronychiis cumlocis fub Zodtaco & intervallts temporartts ,inquiritur Methodo laboriofijfima ,(itus utriusq^ ccntri fub Zodiaco ,difiantia acentro Soiif proportio utriusque Eccentrmtatis , cum ad fe mutuo, tum ad radi- nm ctrculi .
C a p v f XVII.
Comparaticne locortim Aphelii & Nodorum,quafuere temport Ptolemai,cum nofiri temporis inventis, colligitur motus iliorum,neceJfarius fequenti capiti .
C A P V T XVIIL
Tandem igiturofienditur,ex hae fi invehtn hypothefi . qut apparentimotui Solis innititur, falvari omnem obfir- vatnm longitudtnts motnm ctrca Soiis oppofitum^tdc^ muh 0 certiue , quamprius, cnm hypothefis Braheaha innitcretut medio Solts motui .
C A P V T XIX.
/. Etfi hatlenut officium feeit hypothe/it inventa in motu longitudinis circa So/is oppofitum : demonfiratur ek lamtn officium nonfacere in motu latitudtnts circa Solis oppofitum . 7. Demonftratur autem neq^ Braheana ojfi- cium hicfacere. idq^utrumq^in forma Copernicana. 3. Jdem informa hypothefium Ptolemaica £Jf Braheana. 4. . Ofienditur,errorem circa latitndines in eo effe,quod nonfuerit bificla Eccentricitas . /. tsft fibifecetnr Eccen- tricitas,tunc hypothefis aberrare in /ongitudinis motu . Ex quibut caufa patefit,qu<t me impulcrit , ut defirtis veteribm diligentius fuper his rebus inquirerem .
C A P V T XX*
Vt priori capite per motnm latitudinia circa Solis oppofitum,ficnuncper motum /ongitudinis extra oppofitum So- Us , erroru convmcitur hac mea hypothefis . 2 » Sic & Braheana , medio So/is motui innixa . 3 . DemonfirA- tio appUcatur etiam forma motuum Ttolemaica & Braheana . 4 . Dtgitus intenditur adfontes errorum & adcor- retlionis modum . f. Protheorema inter/icitur , qua/es itnea in plano Ecliptica fint fubfiitucnd* lineis dtfiantta Pla- netaaSoleinptanoEcctntriciBhmeta,quanda P/aneta habuerit a/iquam /atitudtncm.
C A P V T XXI.
Caufk ex Geometria petuntur,efficientet , utfa/fa Hypothefis verum prodal;& ojfehditur,quMehtts idfieri poffit. Attfo hicfinispartis fecund*,in qud Veteru fitm mitatus i
P A R S IIL
C a v v T XXII
Mea igitur methodo ufus , totum negoeium de novo incipio , non aprima fida ficunda initquatitate . Et 1 . ex". plicantur occa/iones,quibus inciderim in fufpiciones de lAZquante ctrcu/o tn Theoria So/is regnante. 2 . Demonfiro 1» tribut hypothefiumjormts : po/ito vAiqHante ,( quod mihi placeiut; ) videri Orbemmagnum ( feu Ttolcmtto Epi- cyclos ) attgert & minni,quod Brahcus afierebac, Traclitw methodut obfervationts idoneas inquirendt,ex
( J * qmbus
Argvmenta C a p * t v m ♦
ejuibm^Eejuansifteprobetur. 4 . Demonftraturrcstpfacxduabusfeletlisobfervationibtu: &fuppofitare(tittttione
Braheana,qu<tmedto Solismotuiinnititur .
| C A P V T XXIII.
/nventisfuperiori capite duorum in Zodiaco locorum diftantiis SolU a Terra,& adjunFlo loco tsfpogeti Solic feu %sfphelii Terr<t;demonftrationc Geomctrica inejuiritur& Eccentricitas circuliSolit vel Tcrret : qui perfct~lu$
pretjupponitur ejfe .
C A P V T XXIV.
Demonftratur idem ejuod capite xxn ,fed obfcrvationibtts quatuor magU promifcueoblatis,e]u<t tamen Martem habent tn eodem Eccentrtct /oco.partem fctltcet aliquam deSolisvel Terret Eccentricttate dandamty£ejuanti ctrculo: tdfe etiam tn tribusformis hypothefium tnterfc comparatis: ate^ etiam fuppofita reftitutionc Braheana motuum Martis, quot medto So/ts motui tnnttitur .
CAPVTXXV.
Inventis igitur fuperiori capitc trium & trium in Zodi.uo locorum diftantiis Solis aTcrra; demonftratione Geo- metrica<ju<tniht/pr<ttereafupponit,nifiiterpcrfeBectrcuUre,tnejuiriturnon tantum Eccentricitas ctrcult So/is vel T trr<t,ut cap 2 3 fed etiam tpfius esfpogxi So/ts,vel contrarii Aphelti Terret locus,idemfcrc,qui a Braheo cs~l invcntm cx ebjervationtbut So/isproprtts,cum htcjint obfervattones tantummodo tJMartis .
C A P V T XXVI.
Obfervationes h<t ejuatuor capitis quarti a medio motu Solis ad verum , a reflitutione Brahcana ad mcam trans- feruntur ; & colltgitur idem tndc quod Cap.xx.v. Et proponttur demonflratio in omntbus tribut hypothcftumformis .
C A P V T XXVII.
AttdaciorietiammethodonuUamplancpr<efuppono<tJHartisreftitutionem;^ adfumptis aliis Martisobfcrvd- tionibus,non minus ejuatttorftc comparatis ut jupra,demonftro non tantum Eccentricitatem Solis feu Tcrret , & Apke- Uum flmul ut hat?enut,& proportionem Orbium hoc Eccentrtci loco ,jed etiam ipfum Martis locum Eccentricum fub Fixis,ejjuiprihs prtfupponebatur cx reftttutione cogmtus .
C A P V T XXVIII.
Eademfere demonftrationisformafed adfumpta Solis velTerret Eccentricitate,& tsfphetio , totictjam compro- batis ; adjuntlis vero compluribus obfervattontbus,puta hic quinejue ficcomparatis interfeut hatlenus-, oftendtturjem- perunum £s? eundcm prodire locum Martis Eccentricumfereut captte xxvn. Memineris autcmin omnibut pr&ceden- Ttbut Tartis III. capitibus preefupponiviam Terraperfetlum ctrcu/um; ut cftquidemadfenfum.Namproptcrparvam Eccentrtcitatem El/ipjis ipfiparum demere potesi .
C A P V T XXIX.
Ponitur Eccentricus perfette circu/aris, & Eccentricitas cognita, ejute^ dupla Eccentricitas pttnUi tALquatorii. Tunc Geometrtcs ex his pofitit tnquiruntur diftanti<t,primo Apog<s.a & Perig<tajecundo dtftantia in anomalia cotquata 50 ,tertto diftxnti&reliqu* . Ibtdem demonftratur & compendtum,una operatione quatuor diftantias tnejuirendi. Am- pltut demoi, flratur puntlum circnlt,quod jemidtametro ctrcult d/ftat a centro Solis . Dcniefe demonftraturpuntlum Itud circulijn ejuouna pars etejuationts fit omnium maxima .
C A P V T XXX.
Diftantiet Solis & Terree. in Tabula exponuntur : moduse^ docetur excerpendi,ejui etft oftcnditur excedert UmitH principiorum,& circuitumfidcris ovalem ejficitjdeofyprovocat jufte adfequentiacapita xxxi. xl.xliv. LV. ubifcru- pulus hic tollitur : non tamcn fcnjibiliter abire docetur ab tts,<ju<t hattenus erant dcmonftrata .
C A P V T XXXI.
Metuebat Braheut,ne bifecTu Solit Eccentricitate fuas ipfi aquationet Solis turbarem. Hic erg» metut toUitur,de- monftratofeuper integram Ecccntricitatcmfcu per bifectam , feu per duplicationem cjus ,quod a dimidia Eccentrtci- tateextruiturfempereandeminSolcprodireaejuattonem.Aliutigitftrfcrupuluseftcap xxx.atiuthiccap. xxxi. Ibi metuebatur dtftantiisjhic metuitur etejuattonibus Braheanis: ibi caufametus eftfgura ittneris, htcEcccntrtcitatts ra- tto:tiltcanticipata futt confideratio,hicpropria hujus loci .
C A P V T XXXII.
Primum fit induElio;omnes omnino Planetasuti ts£ejuante circulo,feu bifetlione Sccentricttatis puntti tA^ejuatorii Super hoc principium Geometrica demonjtrattone extruitur univerjalc hoc, sJWoras Plancta in aqualibttt arcubus Eccentnproportionari cum ditcejfu Planeta a punUo,unde confurgit EccentricitastArrigitc aurctPhyjici.hic cnim deli-
beratto Jufetpitur de imprejfione in veftram provinciam facienda .
C A P V T XXXIII.
lam enim ex conc/uftone dcmonftrationu pr<tmijfie,et adjuntlit aliis axiomatibttt mere Phy/tcis & confej!is,evin- citur,dtftantias P/aneta a centro undc computatur Ecccntricttas^ejje caufas dtjpcnfatricct morarum Planeu in tqualib*
£:centrici arcubus .
Secundo docetur,caufas has dijpenfatricet morarum repdere in diftantiarum termino altero, qui diftantiis omni' but cH communis.jct/icet tn centro Syft-ematis P/anetarii,
Tertto ajfumttur adhetc fic demonftrata ,partim ex Pa rte P RIM a ,utprobabiliter demonftratum,partim tx Q^v a r t a fi r Qju nta Partibvs, w neccffario & Geometrice demonftratum ; partim ctiam hoc tpfo toco & parte Sbcvnda probabi/e ejficttur,ipfum corpus So/ts ejfe in centro Syftematis Planetarti .
Qttarto hmcjam confentancumcjficitur ,virtutem motriccm fcu morarum dijpenfatriccmejfcincorporc Sotis? Acccdunt argumcnta Phyjtca .
Tune
Argvmenta Capitvm4
Tunc obiterinfertur & ho'c,Solem in centro Mundiquiefcere fTerram circa centrtim mundimoveri . Hicahi- madvertat Phyfcm:SpecuIattoneskas Phyjicas innitt motuiTeliurisfiedaliunde aeduct,etvaleretamtn Brahei,quam tn Coperntci jententta. Qutn potius e contrario his tpfu Jpeculationtbui jam motus Teliuris & qutes Solts wadtficantur .
Qutnto demonflratur,Vtrtutem motricemplani ut Lucem, rectpere quantttates, extenuari% tn majori ambitu,
condenjart tn minon . j > ■ r rr
Sexto htnc demo*firatur,idquodmovet Planetas de locotn locumeffejpeciemimmateriatamejus virtutis.qua iti corpore Soitseftfimilem Jpectettmmateriau Lucts .
C A P V T XXXIV.
Pertexitur (peculatio Phyfica,demonfiraturq? expr<tmifjis .fpeciem illam virtutis,qm vehit Ptanetaspermundi amplttudinem circumtre inliar flummts ,fett vorttcts : celertus quam Ptanetas .
Secundo htnc demonftratur, & corpus Solis ctrca axem fuiim con verti : ubi probabiliter periodicum tempus hu- jus con verftonis mcimrtturfimulfy difputatur,qutd Tcrram qutdq^ Lunam moveat .
Tertto,corpus Solis probatur ejfe quafimagneticum Et oft cnditur exemplo Tetluris,effe Magnetas in ccelo .
C A P V T XXXV.
Objetlio fohitur,an motus fiderum.fi ex Sole eft,impediaturinterpoJitU corporum,ut Lux-.una^ multa ex (apiti fuperiort tlluftrantur:quomodo Jctltcet Vtrtus Motrtx (3 I"x cognata/int, £•> altera altertm comet .
C A P V T XXXVI.
Solvunturali<tobjefliones. Primaquidem Geometriceinflruitur argumentant apunfto corporis Solis adlineam, ab hac adfuperfictem ejus.planam fecundnm apparentiam , &fic etiam ad fph&ricam , ut evtncat lucem Jpargi alta pro. porttone denfitatis,quam ut aquiparari pojfit vtrtutt motrici . Sed rejpondetur ex princip<is Opticis ,prtnctpi*m argu- mentattontsnon poffe ejjepunftum ve/ltneam fedfuperficiemipfam , Deinde negatur,conjiderandos quantttates appa- rentes dtfct Solts tn ejfeclu phyftco ; quodpotutffet p/urtbus deciarari . Nam neftgnum quidem effepoteft hujus effetlus phyfici,cum alia utaturproporttone . Etftinfiafiat fignum rei alterius . Etjic afierttur Luct modus Jparjionis piane com- menfuratus motuum P/anetartorum dijpenfattontbus .
A/tera objefito pugnat in contrartum , Lucem ineptam admotus focietatem,ut qu<t etiam ad po/os fpargatur ; fo/vi- turautem ex principiis fufceptis,hoc eft, Phyficts ptane Geometrice,ut exfolutionepateat caufa natura/ts Zodtaci,& cur Ptaneu Zodiacttm nunquam deferanU .
C A P V T XXXVII.
Qu&runtur expofitis principiis phyficis occafiones ejus in<tqualitatis in Luna, quam Braheus Variationem appeL lavit,qu<t Lunam Noyam & P/enam velociorem reddit quam a/ias . Vbi removentur du<tfalft fitper hac re optnio- ties . Deindetndidem quaruntur occafiones,quibus tAiquatio Lun<t ih quadraturis major fiat quam in conjunfitone & oppofitione cum Sole . Accedunt alia ad exp/icationem ejus peculiaris virtutis,qua Luna movetur , pertinentia .
C A P V T XXXVIII.
PratercommunemexSole Vim motricem,PIanetasfingulos fingutis aliis caufis motricibus dijpenfare motus fuot, probatur duobus argumentis:uno dutlo a motu longitudints, a/tero a motu latitudmis .
C A P V T XXXIX.
Initio pr<tmittuntur axiomata fex Phyfica necefjaria ad tnquif.tionem virtutis ,qu<t fingu/is Planetis eft attributa peculiartter .
Regnant autem una toto hoc capite dut h<t praconcepu opiniones : Prima, P/anet<t ambitum ordinari in perfetlo circu/o : Secunda,iter hoc ejus dijpenfaria Mente. D/Jputatur igitttr,quomodo Mens tftaexitinere Planeu circulum pojfit efficere.Stprimo demonftratur,idjieripojfe,fi propria Planet<t virtus perfeflo Epicyc/omo/iatur corpus fuuminve- loereytnterimq^ raptatur corpus etiam a virtute Solari.Huic modo qumq^ opponuntur abfurda Phyfica. Secundo demon- ftraturidfiertpojfe.fi Planeta obfervet certum punilumextra So/em , a quo <tqualiter dtftet inomnifuo circuitu ctrca Solem . Verum & h<tc certipunfti incorporei obfervatto refutatur trtbus abfurdis.
Tertio demonftratur fieripojfe perfeftum circulum,fivirtus Planeu prcpria libraret P/anetam in diametro Epi- cycli verfus So/em porrefh,Iege vero pr<tfcripta tanquam a circumferentia Epicycli decurfu . At fimuloftenditur non poffe defcribijttfias librationes a P/aneta ,fiverfetur is tn Epicycli diametro ;fed nec rejpondere tllas arcubus Eccentri confetlis ,nectempori ,nec anomalia co<tquat<t : pojito qutdem,quod ex compofito ittnere Planeufieri debeat perfe- tlus circulus .
Quarto negatur etiam hoc, vim T/aneu propriam Mente quodammodo concipere imaginarium Eccentricum vel Epicyc/um,exq7 ejus pr<tfcripto,diftantias adperfetle circu/arem ambitum reqmfitas ordinare .
Quantijper tgitur ambttum P/anet<t putamut efje perfetle circu/aremymanet tn dubio , ad quam normam Ment PU.net <t propria /ibrationes has Jui corporis expendat.
Sic ventt/ata norma librationis hujm,progredior etiam ad medium,quo comprchendere Mens Planet<t poffit hanc normam & librattonem ab ilta prafinitam . Stve enim Epicyclus pro norma (it ,five ejus dtameter ,five Eccentrici cen- trum ; omnia ifta ut inepta comprehenfurejetTa funt , indtgentq^ medto commenfurato , ad comprehendendum apto ,per quod comprehendantur a Mente. Vbi aftruitur,Mentem Planeu rejpicere ad crefcentem decrefcentem Solis diame- trum^eaq^ utipro argumento diflantufui corporis a SoleMq^ verifimtlnudtne dufta a latitudtnibus . Rejpondetur etiam ad objeEhde Solis exilitate,^ defenjuumin Pianetis defetlu. Neq, tamenomninodvxvjiMKtev ejfe fententiam degu- bernatione Mentis, in flne movetur .
Deniq^ & d:fficultas aperitur circa corporis Planetarii loco motionem a vi infita animali . Et fic mu/tis undiq^ diffcultatibus objetlis, il/udunice agitur, ut optnio,qu<t hafienus erat pr<tconcepta , de ttinere PtaneUperfetle circulari (parttmetiamdegubernatrice librationis hujus Mentc ) indubtum vocaretur rattontbus Phyficis \paulo poftpenitus convellenda Geometricie,Capite x n v .
C A P V T XL.
/ . tSHethodus,quemodo pars aquationis Phyftca , feu mora Planetn in aliqm arcu Ecctntrici,inveniaturex
3 dtjtanttis
Argvmenta Capitvm»
diftantiis punElorum ejtts arcus a Sole . 2. Ibi eft Geometrica demonftratio,cjuomodo infinitorum arcui puncioruni diftantis. a So/e, cjuamproximc inftntin area,eju& efl inter arcum & hneat.quiz Solem ad termtnos arcut connttlunt. Et quomodn uvium triangulum inter Solem ,centrum Eccentrici & finem arcm \exhibeat utrancj^ partem aejuationis \an- gulo adfinem arcm,Opticam; area,Phyftcam . 3. Demonftratto ;tn Soleecjuales ejfe adjenfum partes <eejuationis,0- pticam & Phyficam . 4. PrxmittiturdemcnftratiofTriangulaacjmbafiaejfetnproportioneahtiudinum. j. Per hoctheorema demonflratur,areamtriangulizAZcfuatoriicrefcerecumfinuanomalia Eccentri.unde compendium exifttt cornputandihanc aream . Simuloftendttur experimento numerorum,non differre fenftbiltaliquo partes etcjuationis :id primo ingradu po.deinde ingr. 4$. 6. Exceptio fecjuitur minutula , dcmonftrans aream paulo minus habere,ejuam omniumgradmim Eccentri diftantias : (3 paulo plus,quam omnium graduum anomalia coacjuata d'ftantias. 7. Ce 0- mstrica dchneatio cjuadrilateri Conchoidis, ejuod etcjuiparatur diftantiis omnium graduum Eceentn a Sole . Vbi pro- vocantur Geometra ad hoc fpacium cjuadrandum . 8 . Spacium tnter duas Conchoides demonftratur non effe ejus» dem latitudmis in locis a mcdio aquedtftantibm. Tfehoc plura cap. x l 1 1 r .
CAPVT XLI.
^Pofito , iter Tlanetst perfetlum ejfe circulum , & affumptis trium Sccentrici locorum diftantiis Martis a corport Soli: certiffime demonftratts parte tertia, Geometrica demonftraitone elicitur locus Apogaifalfus, Eccentrtcitasfalfa, & proportio falfa .
C A P V T XLII.
Nova rxtione inejuiruntur duorum Sccentrici locorum diftantia,Aphelio vicinec,obfervationibus ejuincjuefPcri- helio,trtbm . Deinde per dimidiationem periodici temporis & Zodiaci ctrcuU,certijfme inquiritur lccus tslphclii , & deprehendttur idem ,cjui parte fecunda & prtma . Sx eo corrigitur longitudo medta Martis . Comparatione vero u- trhtscj^ dtftantitz elicitur vera Eccentricitas,& proportio, Orbium Martis & terra . Eccentrtcttate Eccentricicertiftime (licet non omnino fubtiltffims ) conftttttta exSolis obfervationibus . fimulpatefcit,dimidiamejfede Sccentrtcitate tAZ- qtsantis, atibitnventa . Itacj^ ettam in Marte valere ffeculationcspr&miffas a capite xxxu ,
C A P V T XLIII.
Pdniturfundamenti loco,ejuodhatlenm erat demonftratum Cap.xLn : Sccentricitates effe interfein proportiom dupla. Ponttur fecundo,orbitam Tlaneu ordinari in circulo perfetto . Psnttur tertio, ejuod cap. 3 3. erat demonftratumt moras "Planeta in acjuatibus orbiu arcubus effe in proportione dtftantiarum illorum arcuum a Sole. His pofitis, aejuatio- nes eliciuntur vittofa,dtffentientes ab experientta. Tunc fit admonitio, ubi non lateat illafalfitas . 2. Huic rei neceffa- ria efi menfuratio fpaciiinter duas Conchotdes capitis xi.,<fua cum habeat nonnullam oin^lew, Geometra provocatitur,
Sic igitur conftat,falsa conclujionis omnino pramiffarum aliejuam effefalfam .
C A P V T XLIV.
Duobus argumentis demonftratur, orbitam Planeta non effe circulum,fed Ovalemfiguram '.
In pnmo pr&Jupponuntur dcmonftrata ca.pitis xLux.Lii.AUas ejuippe dtftantias efficit perfetlus circulus,cujut dia- metererat Cap.xi.u. inventa.atias & ejuidem breviores adlatera,recjutrunt obfervationes CapitexLi repetita.Sedova- Usfigura admitttt tales . Orbtta tgitur esl ovalis .
- Infecundo argumentopretfiipponuntur eadem,qu<t Cap xLtir. Moras.de quibus experientta teftatur ,non admitttt circulartsfigura, admtttttvero OvalU.OrbitaigiturTlaneta Ovalisesl; .
C A P V T XLV.
In feejuentibus letlor ignofcet me& credulttati dum omnesex meo ingenio <tftimo . Qujppe mihi non mnlto minut admirandz videntur occafiones,efuibus homines tn cognitionem rerum coeleftium deveniunt ; ejuam ipfa Natura rerum caleflium. Occafiones igitur has diligenter expltco-.non dubium,quin cum altcjuo letloris tadio. Sed tamen jucundior efi vit~}oria,cfU£ parta erat cum periculo ; & nitidior cx nubibus Solexit . Attende igitur letlor adpericula noftra militU^ contemplare nubes nigredine horrendas; contemplare inefuam. nam poff has nubes certo Sol veritatis latet,& brevi cmcr- get . Explicantur igitur occajiones , efua me invitarunt,ut ponerem dcnuofalfum , Planetam vi infita moliri Epicyclum perfeBum,ejuscj3 partes acfuales temporibus fcribere aqualtbus :eundem vero Planetam rapiavi extranea So/is , aejua- Ubus temporibus inacfualtter , ut hatlenus . Hinc igitur demonftratur, Orbitam feu iter cx utrac^ caufa conformatum evadere tnfiguram Ovalem .
C A P V T XLVI.
/. P,imum,hticPhyficahjpothefis,cfmEpicyclopropriaes~i,permutatur in Eccentricum . 2. Tunedocetur una ratio defcribendi lineam motus Planeu ex hac fententia . 3 . Recenfentur efuatuor x/uti%aA>lou , efua circa hunc modum occurrunt . Vbi oftendttur,non ejfe idem medium inter terminorum fummas , ejuod es~i inter ipfos terminos . 4. . 1}roponitur fecundns modus defcrtbcndi hanc lineam , & oftenditur hujus cfuocf^ modi d/j,>i%cu>l* . ^tere^ modus utilis eft tnterim operationibus per numeros. /. Proponitur tertius medus defcribendi orbitam PlanetA,conjuntT:io- ne duarum hypoihefium . 6 . Rejicitur cjuartui modus,cfuem quis tradere poffit . 7 . Demtnflratur , tineamfic jeatam vereeffe Ovalcm,non Ellipticam .
. C A P V T XLVII.
Pofito vero.lineam itineris Planettt perfefie effe Ellipticam,demonftratur,aream ellipfis minorem effe ejuam aream circuli,areola Spicyclifeu circuli,ab Ecccntricitate Eccentrtcidefcripti,fere . 2 , Inejuirttur area illius circult,($fic etiamplani Ovtformts . 3. Oftenditurneceffariameffeetiam Geometricamfetlionemilliusare&Oviformuindata ratione : ubiprovocantur Gcometra . 4. Menifcus,cfuo dtffert Ovalisarea a circulo,in reclum extenditur Geome- tricc,cfuantttm potcfl . / . Geometrts proponitur contemplandum ,anfic extenfus duplusfit ad verum Menifcumjl 6. Cum non fittn promptu ratto dtvtdendt Elltpfin vel Ovalem per fe folitariam ; demonftratur,EUtpfin beneficio cir- culicommnde dividtpoffe . 7. Pofitaigitur ElUpfi & cireulo divifa ,oftenditur modrt* computandi & diftantiam & ctcjuationcm . 9. lAZcfuatiocomputntziadanomoUam 90 : ubiareainnumeris cjuadratt diametralis exprimi- tur. p, Modus ex rationc Phyfic&tcfuationis , corrigendi EcccntricHatem , /e. ^quatia compntata ad
otlantu
Argvmenta Capitvm,
cvhntes ar.omali&.itbi area tnanguli ts£ juatoriiexprimitur numerisfecunda fcrupula fignificantibits '. //. His etidtit falfis tquationibus deprehenfis,non mintu q:iam prtus Cap. xnu. circumjpechntur cauj<t erroris .
C A P V T XLVIII.
Omniaincommoda CapitisxLVl .feuimperfetlicnes Geometri* e/iminarejum conatus , crttfugiendo abareisad Coidis circttmferentts [ecltones numcrales .
/. Docetur, cjuomodo hac vta exdtftantiis, quainveniuntur ddttqua/ts temporis particklas , Cjeometrice hl- qttiratur correjpondens portto vi<t Ovaluex Capitis xxxiii. demonftraiis,i3 fuppofitn cognttione totiu* Ovalis longi- tndm:s. 2. Anyjlxc,qu<epro duabus dftantiu inttij t^ finu a/tcujtu arcus , unicam dtft.initampunth medi/ ujur- pat,ratio rsddiiur Geometrica . 3. Arj^wa a/ia,qu<t tnmen via Geometrica incedit, dcmonfiratur tertxtnorum , in quos dejinuntportioncs Ovalis ,appropifiquatto ad centrum Eccentrici , & Jic angnlus ad td centrum , quem fubtetidit fortio Ovalu.deniq^ex hoc is ettam angu/us,quem eademportio Ovalis [itbtcnd.it adcentrum SoHs . 4 . Anyvlx a- ffq incjtiirenda longitudinis vi<t ovalu,fed qutt Geometncanamen Jpecu/ationes alitu amitatur. Dantur enim dtio cir- euli.eorumife dno medta,a/terumArithmeticum,aiterum Geometncum,quorum ilio major circulus ejficiiur,hoc minor. Duobus igitur argumentu, Ellipfs probatur iqua/u medio Anthmetico : altero communiori a contractu extremorum; a/tero Geometrico plane,quo demonfiratur ElUpfis certo fuperare mimu mediujgitur <tquare majus medium probabile. f. Procejfu tttiusinqttirendittquationcs,quinegltgit ,qu<t Numero 3 . & 4-funt di£ki:perinde „icji,ut infummafic & inparttbititfe mutuo compenfent . 6. Demonjlnuur Geometrtce,non ejfe tn partibus Aqua/ts ampltficationem vifi- l)am exappropinqttattone Num . 3. & contrartamdecurtaf.onem Elltpttcorum arcv.um 'Num.4.. f. Procejfue recenjetur genuinus,hujus capttis demonftratis omntbits confentaneus : Et <tquattonts htnc inventA adhuc erroris af- cuuntur .
C A P V T XLIX.
/. Methodtuuperiorofienditurprincipumpetere.&contraidpeccarequoderatipfiprepofitum. 2. Mifi /isigiturnontantumareuCdpituxt.vi. xivil.ftd ettam Ovatibus ctrcunferenttu capitts XLViii. ad caufas redttuf, qtttbtu Ova/u efficttur. Et quia hattenus epicyclus tn Eccentncum erat transpofitus, ubt confundebatur virtus P/anetA propria cum vtrtuteex So/e;refitmtturigttur Spicycius cum concentrico,& applicanturcaujk. Phyfic<t ex ca.XLV.ut fun- damentum inqutrendi aquattonts hac vta,retle habeat, . 3 . Meth odtu tpfit conftrtttlarum ttquatienum recenfetur^ aquationes ejusdera erroruarguunturabexperientia,quifuprafuit Cap.xx.vn. 4. Dtluuntttr igitur fitfpiciontt erroris in calculo,cjtu fupra cap.xLViinafcebantur^J concluditur .peccare Hypothefin ipfam cap. xlv.
C A P V T L,
Habet tonatus fex,per difiantiasipfas inquirendi aquationem ,idei~l moram PianetA in certoarcu Eccentrici, ufurpatas priusquam fctrem in plano inejfe fttmmam dtftantianm.Etenim morat ex dtfiantiu ejfe defumendas certijfi- rmm esi ex cap. xxxiii. zAt cum tres fint anoma!i<t:una,qu<t t emporis esi menjitrafecunda,qu<t arcm Eccentrtci-tcnia, qu£ anguli quem fubtendrt t/le arctts ad Solem-.omnium trium anomaliarumparttbus 360 . aqua/ibus .Jingulisfingulas dedi dtfiantias.Hoc ttaq^ nomtne trtplex eff facta confideratio dtftantiarum . Stc cum ex eodem cap. xxxiii.pateat iter P/anettt dturnumin Aphe/to ad dturnum Perthelti,apparensex centro qttaft Sclis,efetnproportione dup/a converja ejus^ qu& efcinterdtfiantias P/anetaa So/e Aphe/iam Perthe/iam-.qtiadraviigitur omnesdtftantias, &d/vtji per medio- eremi 00000 ,ut,quodprodtt tdcomparatumadmcdiocrem 1 00000, repntfenturet iliamrationem duplam ,qu®natin- ter diurnos apparentes ex centro So/u.Tribus igttur dftantiarum genenbus tottdemgenera tertiarum proportienalium accejferunf.qutbus perqutfitis Jperavi niht/a mepnetermtfum tri,^uod adeffcftum caufarum natttraltumf qu<t perdi- fiantias docent in quirere iocum Planetd Eccentricum Jpertineret.ut ita fex fierent modi .
Inprtmo & fecundo,qui habet diftanttas anoma/i<t EccentrifeuJecund<t.occurritaUquid Geometricum confide- ratione dignum. Summa enim 360 Unearum tertiarum ttquavit fummam 360 radtorum ,feu prtmarum Unearum . /d propomtur Geometris dcmonfirandum .
Pntterea modorum hcntm fex,compafatio h<tc eft . Nam duo ( quarttts & quintus ) rem ducunt in ab(itrdum,& duplicant errores aquationum . Quatuor vero reltqut comcidunt cum modis capttum pr<tcedentium,exquibus duo (fe- cundus & tertius ) ponuntiter Planet<t ejfecirculum , duo vero [prtmiu & jcxtus ) transferunt diftantias , & ovaleiter prtftantjex fententia capttis XLV.Et quantum illt excejfu,iantum hipeccant def rtlu: habent^ veritatem in medio . • '
C A P V T Li.
Deprchenfo.aqttationes vitiofasfieriperOvalem Capitis xlv Jametiamcxpkratur,aneadem & circadiftaniiat peecet.
fgiturkoccapite ajfumunturprimoobfervationesfecundo dtftantU So/isaTerra,qualcs funt certiffime demon- ftrauparte Tertta .prtttereamhi/ poniturfeumter demonftrationis prmcipiaajfumitur. Ex histgitur demonftrantur dtftantia Martis a Soleinpiurtmu iocis Eccentricipertotum ambitum : & qutdem in locis ita feletlis, ui Jingula exfin- gulis femicircu/is afcendente & defcendente , ttquaUter removeantura loco Apheiiifupi a non una via invento . Vnde comprobatur Aphelium: & fimulexp/oratur fides Hypothefeos Vicariit .
C A P V T LII.
Ex demonfiratis capitisprioru demonjtraturperro,partes<tquaUterab invento Aphelio remotas,diftantes ttquaii- teYaSoie,diftaretni,quaUteraquocunqsa/iopuniio extra Uneamper So/em& Apheltum : Ergo Uneam zApfidum Martkperipfum corptu Soits tranfire,cum EccentricusMartis ab omnibus alus Uneis abfurde fcilicet in duo in<tquaiia dtvidatur fegmenta. zAddtturpr<eoccupatio,fi quisilium Eccentricum fitper aUftdpunblum vellet ttdificare , ficut ab aUa is Unea,quam qmper So/em tranfit,in duo ttqttaliafecareturjpjum refutatum iriab objervationibus.Eodem modo dcmonftratur,cum Solfit in Eccentrici Ovalis diametro longiore, punclumigitur Solis vicanumjrtperquo Copernicus extrmt Ecceniricum,ejfe extra illam longiorem diametrum . Ai verifimile nequaquam ejfe,ut Eccentrici Ovalis alta fitltnea zApfidumquamloitgior Ova/u diameter : igituriineam zApfidum non pratcr So/emtranpre : ^Jicsmninm Pianetarum iineas Apfidum tn ipfo centro Solis concurrere,non in pun ffo a/iquo medii loci So/is
C A P V T LIII. Peculiam methodm inquirendi diftantias Martis a Sole prope oppofitionem ejus cam Sole ■; &Ji.-t}»1 drrzon
C***J 4- 'frati
Argvmenta Capitvm»
firatio puntli orbis magni,ex quo error in difiantia commiffus apparet omnium maximm . Vbiprttfupponitur differen* tia locorum Eccentricorum duorum , & difiantiarum utriust^ 4 Sole mediocriter cognita . Qua rattonefimul ut prttu Cap.n.exploraturfidu Hypothefeos Vtcaritt t
CAPVT LIV*
ColleBione eorum qua paffim funt demonfirata , magna cautione confiituitttr & dttemperatur proportio Eccen- tricitatis0 Orbtum,
C APVT L V.
Tandem reditur in viam,unde capite x Lif.defiexeramus. Tndufiione enim omnium demonfiratur,uti circulus ca- pitexLvv ,ad lattranimts erat laxusfic Ovalem capitisxLV. effentmts anguflam . Argumenta duo funt. Alterum a di- fiantiis dutlum.ubicomparantur obfervattt & cap.Lt.Lui.produtlet, cumdifiantiis ex Hypothefi computatis,ex propor- tione orbium capitis liv formamotuum Capitum lxv.xlvi.xlix. Et oflenditur objervatas ejfe longiores. Alterum argumentumfumiturabctquattonibus. Namctquationu ex ctrculo computatct Cap .xLuupeccabant tn partem unam; qu<e vero Ovalt Capitts xlv. computabanturper capita xlvi. xlVii.xiviii.xlix, l. tantundempeccabant in partem alteram .
G A P V T LVI.
Hinc jam demonfiratur,difiantias non ex circumferentia Epicycli defumenda* .five ctquabiliter in eo Planeta ince- dat,ut capixLV Jiveproportionemretineat mstus Eccentrici,ut cap.XLi.Jedfumendas effeex Epicycli diametro.PrctmiJJx cadem funt,qutt tn priori .
C A P V T LVII.
Cum rationu Phyficas capitis xts.necejft Jit aliquidfalfi habere admixtum,propter ejfetlum falfum:jam patefaclo genuino eJfeUu,inflaurantur tlU rattones PhyftCct , & conttnuatur Jpeculatto capttis xxxix.
Prtmooflendttur,ltbrationemindiametro Epicycli (quttreddit dtfiantias ,obfervatis confentaneas ) tenerelegu Naturalu Corporum . 2. Cum libratio fit translatio de loco in locum, oflendttur,hanc translationem corporis Pla. nettt fieri 0 perfici a Sole,non minus quam parte m . circumlationem :fic tamen,ut hujus librationis habena fint penu 'Planetam ipfumJd declaratur duobus exemplis,altero remoruin imperfecl<t,aitero perfetiiori magnetis . 3. In appli- catione magnetici exempU,dutt fiatuuntur utrinq^ & in Magnete tn Planetafacultates: altera diretlionis , altera ap- petentict.Maghu dirigitur verfus polumiferrum vero appettt . fta Globtts Planettt dirigitur in Fixas,appetit vero SoUm. Diretlionis tgitur opus,a qua pendet motus & locus Aphelij, initib in dubio reUnquofit ne Mentis an Naturst.Appeten- titz opusya qtta pendet Eccentricitas,Naturtt tranfcribo,& ofiendo craffiori Minerva,menfuram Ubrationis obfervan- do deprehenfttyconfintaneam ejfe caufit Phyfictt perpartes . 4 . Pofiea accuratius ijkt tracTant , initio fatlo a Dire- flionis opere, & concejfo, quodei deroget altquid declinatio ex appetentia Solis orta tficut Magnu in polum diretlw, de- cltnat tamen nonnihtl,obferrum & Montes a latere uicinos : dcmonflro,poffc naturali corporeac^ facultatate , ettamfi- ne mentis mintfierio,falvari locum & tardiffimam translationem cyfpheltj in confequentia . /. o/fppetcntU vtro menfuram demonfiro tenere rationem flatera i & Jpecialius finum retlum anomalu coctquattt metirifortitudinem ap- petentia, quoltbet puntlo temporis . 6. Circa itbrationem vero peratlam quoltbet tempore , attende letlor quid de- monfirem. Ex Cap.Lvi patet ejtts menfitra-.nempe finus verfus anomalict non co<tquat<t fed Eccentri. Ea menfura obfer- vationibus tnnitttur. Htc igitur in td elaborandum mihifutt,ut ex diffa menfurafortitudtnis quolibet loco ( erat autent finus retlus anomalict cottejuattt ) demonfirarem etiam hanc menfuram linect librando confeUafitUcet finum verfum a- nomalict Eccentri. V r hoc obtineretur,ofiendendumfuit,quadrante divifo in aliquotpartu ctqualuyfinum verjism aUcu- jutarcus infenfibili minorem habereproportionem adfinum verfum totius tjuadrantistfuam habet fumma finuumin ar- cu,ad fummam finuum in auadrante . 7. Hic ejuo minus cohetreret hac prttmiffa cum illa conclufione, duo obfiare vide- bantur. Primum, tjuod anomalia Eccentri,librationis menjuram exhibens, in fuperiori femicirculo major erat , pluruc^ Jintts exhtbebat anomaUa cottauatafortitudinis exhibente menfuram.ReJponJum autem ef£,id reile fieri;eo ejuod in illtt costauata,Planeta etiam plus temporis confumat quare & plus viritim effundat . 8. Alterum obfiaculum ; fintts co- Aauattt brevtoru effefinubus Eccentri in fuperiorefc.femicirculo . Ofienfitm igitur eH > ipjum etiamfinum verfum non- nthildeficere afummajinuum arcus fui,& fic tttjuipollere fummttbrevioremfinuum . 9. Qus.objicipoffunt txemplo Afagnetts partim diluuntur.partim occafionem prttbenty Natura in dubium adducki, ad Mentem tranfeundi , ut appa» reat,an & quo patlo Mens Eccentricitatem Ubrando queat efficere . 10. Ita^ pofitis, qust Junt Cap.Lvi. certiffime de- monfirata,verfumfinumanomaUtt EccentrimetiriUbrationem,demonfiraturjam,finum verjumanomali* coxquatSL mettriincrementum apparentis diametri Solisy hoc effy non tantumincipereaugcriapparentemSoliidiametrum>cum incipit finus verjits anomalitt co<£quattt,et maxima fiericum hic efi maximusfid etiam,mediam exifiere inter extremas, cum finus verfus anomalitt cottquataeft Jemidiameter,anomaU<t Eccentrifinuverfo tuncmajore exifiente. 11 . Con- tra hocfinu verfo anomalia Eccentriexifientefemidiametro,demonfiraturdiametrum apparentem Solis adhuc mino- rem effe , quoniam eft medta inter extremas. 12* Vt ofiendatury menjkram hanc ejfe convenientem & compre- henfibilem tJMenti PLinettt primum infiituitur collatio ,inter anomaliam Eccentri & Anomaliam co<tquatam,& nei gatur , angulum anomalim Eccentri.fi promenfura oblatusfuiffet,aMente PlaneU comprehendipotuijfe . t$. AtA- nomalitt coetquatct angulum,cujus finus verfus proportionatur augmento diametri Solis, comprehendi a tSfyCente PUne- t<t,probabile efjicitur . 14. Cum autem non hic angulus,fed ejus finus verfus metiaturthcrementum didmctri So- /is'rattontbtes,t^Juppofitisphyficis,exemplist^ rerumnaturaliumofienditurprobabilee(fcy*JMcntcm <PLtnet<tcompre- henderepojfefinumftdeft Phyficefortttudtnem) angulthujus . /f. Infiituitur comparatio duorummodornmha- llenus tradttorum,quibus motus Planetariorum corporum proprii,hocefi Ubrationaper jiciantur.quorum alteri Nattt- ra,reltquo Mens erat pr<£pofim:& ' concluditur denitfopro Natura,repudiata Mente. 16. Inter argumentahttjusrei prtctpuum eff,tncertitudo Geometrica admiffa in hacforma motus per minifierium Mentis:qu<t expltcatur . 17. O- ftendttur, ex ea tncertitnd. ne exifierepoffe occafionem progreffus Apheliorum Sed quia fupra Cap . xxxv. aUa caufa pro- grefftu Aphelioruminfinuatnfuit,ideo hicfit comparatio utriusque,et ofienditurjo/um interpofitum.fiefficaciaipfireUn- quatur altqua.progrejfum Apheliorum non caufariynet^fi Natura neq^fi Mens moveat . /<?. Ittfy limttanturpofi- tionu Phyfic<ttne altud altqutd noceat interpofitio. 19 . Vt autem hinc effe pojfit progrejfut ApheUitofienditur ajfocian-
dum
Argvmekta Capitvm.
affociandum ejfe interpofttuiilludpeculiare mentis opus : q nod Nttm.17.Ht ahfHrdum rejtctebatur . Quo ui liiererr. ur, eonsludttur pro eafententia.qua Num.^.Naturx tranfcrtpfit motum Aphelii .
C A P V T LVIII.
Inventa vera ratione librationis Planeu,ofienditur, ejuomodo eaJhnte,poJfit effici orbita Planeu (compofita ex t*- troque motu,circumlattonis fctltcet & Ubrationts) etiamforma buccosa , & quomodo per venftmilem errorem tn hanc buccofam tnciderim .
2 . IUa orbitaerroris arguiturper aquationcs,veris diftantiisextftentibus',contraquam hatienus, quando fem- fer in diftantiis & tn tquationibusftmulerrabatur .
3 . Oflendo , quomodo qttafi aliud agens, & revocata Ellipfi, errorem ignarus torrexerini . 4. Buccofam effici orbttam ex hypotinft erronea mthi ufttata , demonftratur .
f . 9s4i quia orbtta Eliptica aquattones juftas exhtbebat ; igttur Ubrdtionem in orbiiam buccofam deformd- tam,in dubium ventjfe,oftendttur.
C A P V T LIX.
/ . Ellipfeos Geometria propofitionibus x . quibus 2 . demonfiratur , propoptione xi . »0» mintts quamin buccosa Captte lviii. tntroduttd &falfitatis convitta,etiam in EUtpfiperfeBa ineffedijianuas Ubrationtbus confittutas, obfervattontbus tnntxas : Itaque cumCEUtpfis £$ dtfianttas prtjict & aquationes , orbitam tgiiur Planeu ejfe J±Utpticanu.
3 . Indidem demonftraturpropofitionc x 1 1 , aream EUipfiseJfe perfeUtffimam menfuram difiantiarum EUipfts arcuum tn<tquaUum,circuU aqualibus refpondenttum .
4 . Soluttone objetlionis de arcubus eUtpfeos inaqualtbus , oftenditur proportione x 1 1 1 , Ellipfin hanc principiis Thyjicis partie terti<t , examuffim concordnre .
/ . ssfrcus EUtpfeos termmandos per ordinatim applicatasgraduum circuU,demonflratur propofitione xiv>de initio & define quadrantis duabusperfeElts demonjirattontbus ,de progrefju vero tntermedto,tmperfecltus ,per tviet^v tamen fatts luculentam : ubtprovocantur Geometra .
6 . Htfce conclufis pr<tferttm tts,qua Num.3 . dichx fitnt, £j? adhibitis qu<t funt Num. 1. demonfiratur eo ampliut frepofittonexv,Areamtpfius etiam circuli ejfe perfedijfimam menfuram dtfianttarum , quaarcubus EUipfeos tmquali- bus (per ordinatim appltcatas aqualtum arcuum ctrcuU confittutts) affignantur : attejhnte & operatione numerorum: qmutroc^modo & obfervattontbus fatisfit,
C A P V T LX.
/ . Ex demonfiratis catite Lix , methodus conjiituitur aquationttm .
2 . Demonfiratio pr&cepti , quomodo ex data anomaUa Eccentri , eliciatur anomalia media, & anoma- iia coaquata .
3 . Data coaquata & Eccentricitate , quomodo eliciatur anomalia Eccentri, modus unus, qui innttitur fpecu- lationt pulcerrimt & plane Geometricdfuper Uneolis ingreffus Planete. a ctrcumferentiacircu/iadUneamapfidum^ha- bettfo quinq^ problemata:z£ perficttur per Reckwgula quadrantts .
4 . s/flta methodus hujus problematis per regula* anatyticas .
X . T)ata anomalia media feu tempore , tnveniendi anomaliam Eccentri & anomaUam coetquatam methodut *nyj>(&,quafi per Falfiregulam:& caufa,cur methodus Geometrtca tradt non pojfit .
P A R S V.
C A P V T LXI.
Hypotheft longitudinis inventa,jam accuratius inquiritur ex objervationibut, locus uterefa Nodorum
C A P V T LXII.
Diftantiis inventis , accumatius jam inquiritur Inclinatio planorum , ex obfervatione Acronychia^idt^ in Mroq. femicircufo . 2 . Dcmonfiraturproportio vift latitudtnis ad Inclinattonem cujust^ loci,converja diftantiarum SoUs & TeUuris a Tlaneta. 3. TabeUa vifarum latuudinum in oppofito Solufcum computatis exnoftra Hypothefi eomparatarum .
C A P V T LXIII.
/. Traditur Phyfica caufa excurfus in latitudinem . 2. Demonflratur Geometrice,exhoc excurfu cir- cumiri planum . 3. DtJputaturJSaturacorporeaan Afentis opusfit,& pro Naturapotius concluditur . 4, Di- fputatur.tdem an alius ab axe,qui Eccentricitatem caujatur,fit axis latitudinum : & ofienditur,cujus forma corpus ejfe necejfe fit ,ftfola ejus Natura omniafacit . / . Pqfitts orbtbm foltdts traditur hypothejis latitudtnts plana C£cxpeditat
C A P V T LXIV.
Latitudinum doElrina tradita, accuratius examinaturparaUaxis dturna,& duobtts argumentis,altero per locum nodorum,alteroperincUnationemplanorum ,pene injenfibtUs effe convincitur .
C A P V T LXV.
Qttantitas maximarum latitudinum tam in oppojitionibus quam in conjunBionibus determinatur, conceffo mo- tuum omntum per omnes ifyhtypui Jufioque fitculorum Jpacio . 2 . Eadem quantttas ad nofirum fitculum de- terminatur.
C A P V T LXVI.
Q*antitas maximarftm latitudinum extra jyzygtas invefitgatur , & loca determinantur . 2 . Traditur
eaufa
Argvmenta C a ? i t v m *
v*ufa paradoxi circa laritudinem in oppojito Solis . 3 . sAccurata methodut computandi hutudintm extrajitui»
acrony„b;um .
fcAPVT LX VII.
Demonftraturidem quod capite l x x . Eccentricitatet confurgere ex ipfo (Jentro SeIistnori expuntlo Solis victt» rio:idq3duobus argumentis,prioria locis nodorum ,altero ab tncltriatione p/anorum.
C A P V T LXVIII.
/ . Theoria mutatt Fixarum latitudinis , propofitn per caufas Phyjicas & Eclipticam mediamffeu potius circu- lnm Regium ( ut viam Regtam dicimut ) introdutlum . 2. OJlenditur , Boreum limitem Ecliptica ejfe in Arietts
gradu itaty probabile effcitur,mediam illam feu conftantem viam tranjire per loca apjidum Planetarum . f. Ad- Jlruitur medta Eciiptica,feu poliu» circuiut Regius, ex mutatione Obiiquitatis Ecltptictt vulgarisfeu vera:ubi in mar- gine ctt Tktoria pracejfionis aquinotliorum ; per axis & polorum Terra translationem annuam cylindricam , & incli- nationem tardijjimam , qu<t conum declinet . 4 . Hinc evtnciturjnciinationem planorum tJMartis & Eciipticte, non permanere omnibut Jacuiu eandem . s . £x collatione obfervationum Ptolemaicarum eum nojiris obfcuritu tdem coliigitur .
C A P V T LXfcX.
/ . Quidveteres objirvaverint circa iSWartem ^fcriptumq^ reiiquerint . 2 . De imqualitate prttcejftonk <tqu'mociiorum ,pro & contra. 3. De inutili Jph&rarum numero fecundum recentioret . 4. An So/is Eccen- trtcttas olim majorfuerit ? Jive de iongitudine aftatis hyemisq, , Jecu/o cPto/cm&i . f . *sipog<tum So/is ad tempora, Hipparchiincertumejfe ;& ujitatusi/ii modus invefttgandi. 6. Loca Fixarum adtempora Ptolemaiejfe incerta nonnihil modtts invsfligandi . 7. Quidex errorein locis Fixarum ,redundet inTheoriam Martis . /. Ex tribus Tto/emai Acronychtis obfirvationibus ad modernas v£quationct accommodatis extruitur correclio motuum ad tempora Ptolem£i,idqi vicibiis otlo,prout aliudatq^ aliud ex prncognitis Ptolemti hatlenus ventilatis ,fuerit immuta- tum. 9 . Vt tgitur cum hac incertitudine tranjigeretur,oftenditur, quod negleclu refiatlionie & vitio Eccentrici- tatis Solis fe mutuo tolleritibus,maneant 4a loca Ftxis , qus, Ptolem&us ipfis ajftgnavit in Zodiaco . 10 . Hoc fundamen- toconflttuttur Epochamotusmedii Martis adtempora Ptoiemti^ Chrifii, 11. Additur & Epochamotumedh Solis a Fixisjemporibus Ptolimti & Chrifii .
C A P V T LXX*
Examinatur adtempora antiqua proportioorbium Martis & SolisJLatitudo Martis& Eccentricitas Silis,pcr. duas antiquas 0 infidas objervationes •
I N D E X
INDEX TERMINORVM IN MARGINE
VTPLVRIMVM, VT ET AVTHORVM, QJ ORVM PIT MENTIO.
Drianus Romanus pag.i>r I jjEquanrispunc~tum feucentrum. ij
D.
lin.18
^iEquatio , Eccentri Aquatio \ Qrbis
}
-ffquatiomspars { p^"^ } iji^m- 29^99
^quinoctialis caufaPhyfica. i11 Anguhminutim fecti. ,9<J ^Equinoaiorum prxcclfio inxqualis 107.17118.*.
1h+
Aoima motrix.
Media ^ Ecccntri 1 i9i,Xi7.29< Coxquata 1 fittma, Co- f
1
DavidFabricius . 8C.26C.soj Diamecer libracoria, eadem qux imaginarii Epi- cydi. 3°8.i7< Diametervirtuofafeucorporisftclle.feuEccentrt- tatis. 308.2-7 j
Diftantia Solis longiflima") brevilfima ^> Media._>
Diftantia diametralis, feu punctorumeccentrici plani.in quxa centro mundi veniuntperpen- 191.181,^8} diculares. 2rj.1fy.2Xg. 289
Diftantia circumferentialis,feupiin£torum Epi- cycli circumferentix. 2C_p.288.28jj Durerus. i2\ E,
»M2
2oC,<4 i90.2j2.27C.282.28j
Ano- j malia^ *<iuatavera. I 189
Diftantiaria
Scrupularia i_ Circularis & Elliptica
AJbategnius Antiphraxis Aphelium •> Apogxum ' Apheliumcurmobilc, Apollonius
r. Appiani opusCxfareum Archimedes , Ariftarchus. Ariftotdes.
Aftrologix fundamcntum . Atzachcl. Aviccnna . Axislibratorius»
y a ?)9 ia Ecccntrus Copcrnicanus ^
M.
M, Mxftlinus. I-A Maginus. Mens motrix Motus pnmus \ fccundi
MyfteriumCofmographicum. V j2.91.s2 u, N.
Nicoftratus. y -
O.
Optica Aftronomixpars,libcrproprius.i//,i70. l7ll7J'7S.i*o.2js.27+
Ordmatim applicacx, %2ff
°vaJl< W.in^
P.
141
v>8
24+
J
W
i7>f 282,283 ^.lin.jj
B
Bafislatitudinis,
Braheus
\, Byrgius.
'77. -78- 17* jr4.2t9.2j1j
82
lfC.2lJ.2lC.2$J>.28j
*7
(■W-*7*-3*3
fif s
y>8
C8 paffim 2ir
Mcus Eclipticx caufx , Eclipricamedia > Ad Eclipticam rcferrc . Etlipfis.
Ephemcridcs Martis.
EpicyclusPtolemaicus.
Epicych Theoria .
Euchdcs
Eudoxus.
F.
Fixarum loca .
G.
Guilielmus Gilbcrtus.
H.
Hipparchus,liber proprius. Author.
Horizontales variationes . Hypothefis Ptolemaica ,
i.
Inxqualitas prima
Inclinatio.
fccunda
3tf-3Wf3'f j7C.27e.2yz.27j
g7 320 Cr
W . '67
7*
J22.C
*7i >S
paflim.
28$ ■3+
47.x2j.144 27
»97
SS
S22.1J9.160 26)
Gardanus. . *" Ccntrum Affixionis Syftemans Planctaru . 47.
nsr**
Chriftianus Scverini S3
Circulusfphxrex maximus •> g minores >
Commandinus. *fs
Conchoides. 197.211
InConfeqticntiaquid. *
Copcrnicus paffim.
L.
VVilh.LandgraviusHaffix. Jt.g
Ph. Landfpergius. 304.SJ
Latini aftronomi , • Latitudo.7f. compcndiumcomputandx. C8
Latitudinumcaufx. ^^.joC
Libratio . tgg Locus Eclipticus ^
Orbitx i S* Longitudo mcdia .
i7.i8.j>2 pcr;gTum
Perihehum * SJS Peurbachius, j8 I.B.Porta.
2if Profthaphxrefisannuafcuorbis. J14 Ptolemxus
4.0 PuncShimEccentricum. 144 Punirummedii lociSolis. paffim. Punclum affixionis. }2j Pythagorxi .
R.
Reclangula Qnadranns. LRegiomontanus, E. Reinholdus. Rudolphinx tabulx.
S»
I.C, Scaliger.
Seftor. * 7
c r *94-*l9
Sinuum fumma compendio coIIc£la . ZI , Solismotusapparens ,
medius > f Solismedii loci puncrum. Species immarcriata. Stationumpunira.
Temporis menfura v,Tu pro varia rchematum
ThtdSshefiUmU,tCnti0nC- Triangula xquatoria , 58 «quibafia * I9e Tycho Brahc
paffim •
xr ■ ■ V'
variationes fiorizontales . Fr.Vieta. ' "
J>1 174x81
*3+
**l Zodiacicau6naturalis.
CATALOGVS ERRATORVM, PARTIM TYPI, PARTIM STYLl
ET CALCVLI, (IVJE INTER RELEGENDVM OCCVRRERVNT
Numcris paginas notantur : linea: fuis initiis. * '
SVPERFT. VA, 71-. FixKidelcfigna parenthefis. 88. Sunt lb«l.Die 8j>. Latit jjr. Primum j^/,Namquihoe /57.cnim i&C.frofor 7<Tf.hypomochlio l7r. ex legc i8< per k , cx A
lil.N E T A
rrocum.Ellip(iutcn X24. draiumu.p>*<l. 2lC.t* fog 217 ffirttre *1+ '3S
busj hibet cepit die xxni . wdxc Di
tiis hifcc btlt *li
non tcrm.
(tf minftf
radiut , E» eft m> fctbttur 4M
SVPERFLVA.
242. jCo. 2^7. prehend
^79lnmarginedinem,fcdfinum 2tz diftat roiSeo, at tfo. computans Ibidem. tabitur £)i.xxvii Maji H.vifuit m- 1 Janu Huennx elon
14-i.tum OLffy 5.10. g ,er
O M I S S A , 8probac vjam jp.tnh.4c tneatur Zo. In fchemate connedTre <J)3 jbtdem.il medittm eff tnter « y
2/.In Schemate conncflc *r
Jbtd.Mnt^tf* iimv.to
cap.xr,cur tile is,rc
illi
nent in>
arK:c*tati
O M I S S A .
ii.NamiriT 14 omnes
Ibid. Infchcmateconncdtc 47- cunqiieiscircater Co. vamfub
C 6.ln Vacuo. Declinatto n,<;o 7o.2o.(cc. dinemeandem,cum 7/. In margme. netarii qucm Copermco -7j> ntmpun
8<.tiiram „
ncmncccf.
J uerfus G.
111 mantur J ~
"iV?'!'™,, / f^etetn.^provvelZn*
cftf.tt quta & circa 10 . o
1Z6. So-
OM ISS A .
tiC S o 1 1 > tn cjuo ctrcuitu punclum ina tf.
ccnfurgtt Marti* Ec, 1)1 m ;u ,tn u.;„m ui,tntt,? r?f ampli.-it dum,Th;S s.ojttalem in
ia,o addeobpr Hinc&exx.S' Ji\ cur,ang dcrisperang. 17J dicercnc non fimphcuerprdb.
PlAnet fieret,utfit <ji*idem,Lu- 3M4. NAMcunc Lunain hanc tliame-
trumincidit tSC tri igitur arcus h^fecans diametrum
y cintj eodem vero centro & , diajiematc
k e.fcrtbatur arcus iX;,,fec tj>7 mciicn rumaSoLE 20$ ventu quentiatin
20.1 DlCS DCLXXXYH
2/8 nemdifl ipfi pA a<j.
124 Inmargmebis, fcmidiamercr
tj£ alt eut D K E regione perfice litcram
d tn aptcefchematit 231 ]orem tos eU med
231 tj:t&habetfim:dia
Z+o Icaq pri mp.f d ainftitueramflicercr- ron':e & lmpercincnter; collige.-e fcillcet 3rcus co vcl anguIoscBD,cumtarnen lida- rencuriniciojaliudprajftiti, rurfumerrans. Nam cn.rna.n. i. f m.i a.i. i. Planccae, qu ;fi cftentxqitales: Ecm i^i les feu naluer. Scdjam nonamplius 1. : prius mo.lo primo , c bd manfit anomrf- lia; <ed fafta cftpcrhanc diftanciarum rc- du&;oaem anomahaEccencrijuc & modo fccundo. Sex Ibid . Sum, uc pr'us modo fccundo.hoc pa 277 augmentt infrit^. 23f k M.cum ..HEfemidiam 307 nis,finon inftinc"t* Ibid. ncc fitn retur a vi dire&ionis fortio-
ri auta vi 312 Eamquc e, elc£turus 3\j> AK defi: adhunc ju
$22 In Margine.in Sole sequalibus, imovero conrufis mde a circuitu cclluiis circa So- lcm; quippe ucriusque coni vertice in al- terius corpusabdito.propccrconcnrfumo- mniumcylindrorunijbafi vcro
329 das dine & aequatione
330 longt diajtranspoficisfcilicet Apogsco & Fixis 1
331 fecurf aufertamotu
332 cafu Hora vi;i a1
333 nuuspaulo.
-136 & 3.4.30 v. 2J6 Supra 16 £.14.11'. fc ri b e Anomalia ' Supra itik 4. y^Vica-
ria
262 InVacuo.InEl/ipti- ca3.j3.jcf.i~l. ,
HlC PORRO M V- TAN D A.
Pag"nartim numcri corrigcndi i/,i8 1C&.2X6
Capuumnumeri Marginales. 49 ff-S7107"
>";-zo.i i<r.t2-j.i1}6.t%7.*ot:tj>i.ij>'7.ij>2,
Mvt A rib A.
7 luit. Ac
14 Infchcmace poftcriorc propcT.debebat eiTeliccra <r
Ibid. Planetam ubi y.i & VZ funt
Ibtd. y % r I funt paralleii +1 f" <*<J ipfit + 2
4,2 Z mihi per K Vcom
4S Pttl KVtetaad ad h\\
47 ex un cduftae fcoincidcncibus vp) In margine. punctum fcu cen
60 CU EB f//*EC.
4.7 approp-nquationcm j><> QuocienccmAErCfttcucucfic /iio^.idq; tcr fol.feq:
iii Hmc hbd (<f Ibid Sed fivifatct.
120 minac lineacA
)Z) Sumat gens FZ.
/jtf" Sccundo «jijqua: Ibtd.zng. crgo*^#
14.$ cejjfu loci*
14.7 tatit So putafyerat Ibid. centrtco ex%
\6o In hunc tasdiftantias 161 Liccra i ufurpata , fepties in cjmuteiur
\C+ Bifec bbbd rad 172. \J< pro Archefypof»/f/ utinjoce lmagi nc \73 Sc ipfa di
17^ rerumpnncipio, prouaad
l7-f pttprvp culttft /t+ du>.diverfoshabcns itj> contin entur; librationes ve
.191 mqdar.ti verlos tj>3 pleant:ejcvero,cju* ij>+ ttonn phyficam conf ij>6 Inmargine. Pofi/a Eliip
tj>7 Eflaut SB.IS. lbid. fecaret b d
210 da fu theorix
217 iWat cjclt
Z)J> *tju t4t'.nujl>a
ZZO fedio Centro c
22} ttt prac clumlfli
Ibid. Conntttl. lartt TXtfic
Z14. leli ad x-v'
Ibid./ff. Vr ,>.rl<pefi
22/ terfrQ ad^cp
Ibid. c D exr 0 zrg
2ZC portitn «
Ibid. rum Ett ,C
228 707J) c i3 fi
Wsi&.endam 7*)°4' OAC
231 hictd deitneati l}; fianti cxs/p: 2\t lud tamen indemon Ibid.In MargincbisC^.XL tn 2+3 gradus media; ibf
24.+ In Marginc fedplanum EAD . -2^7 Futt en cujus jifc.K. tSS
2<>o a Solc complementiang. 1 c> In tabula la tit udincs fingulx fingulis re-
fpondcantlineis. 264 tC Cj\o 1«7 bracionis partcs yt Sc 2Cj> hujus admod, 27) cx obf /«^part /W.media verfus^.cj'. 272 parall oncMentis,cui 27; truttn* guioDhK X-Jj. VK,auf /pfiof. 277 CLIDES P" BA «tjual
Conftruc P* BM. Tri
bf» funl *d og
ZJtpart* ipfict
Mvtanda;
27« ttmpore t)tfoti Zl!) ln margint tri . vcl ci re- 28; Ejus cpntinuc Ibid & apud /t £
Ibid.luatc Menti 28/ gbd eentro K.
tro L K tri- 3\C Infchcmace perficiatur r 3)9 Capicis LXni 3Z<, ftantia modcrnarum 3ZC /a margtne ftrumcnta * AB,EC,C 3Z7 Commilius capta /W. dirrer dicm I hor
lbtd . Antonini Hor vii.m.lit.
Jbid.Anm JEg: xvi. m. xv. 31) Poneuoces, Epiphi, Tharmuthi ,alteram
tn locum altcrtut lbid. medio itineris 8. Iu
33Z Hinc Epocha 33S Mars appofitusfcu adapca
33C tum. Ger cinabai
7^. iif.gr. min.w^loca 83 diurnpu 61 114. o. 3 o. a c b
128 lumin 14. lymi i2p Nam qu *7»$£ 14.0 Ergo cetmf.
l/f.8 MDXC J.2<f.J0^a
;po metris bet 31.
228.pothef. 41.10.33. 2j& \.\yminmAc\zcu^
264 y.^ihoc 5.54.41. 2(fj Jamcap: j6\. otionem isL
302 titudi 4^- Ibid.pofi quod-7, j minutzt
303 quitur i.
30 j i.jj8o. 0.37.41 Ibid.io.iifoo 4..$6-~Bor 333 Colligimmintotan-
nis per. 1. Ibtd.ntcfc Ep die y 7.° 1 4.
Occurent forfan paiTimin numeriscV alia menda,fed quos lc£torcuriofus(cui fer« viredebcnc numcri) cxipfaeorum tra£ra- tione faci!edcprchcndet:pra:fcrum, ubiapi- ccs numcrorum vuiofi .
INOMINK
I N NOMIME D O M I N I.
COMMENTARIORVM
D E
MOTIBVS S T E LLJs
M A R T I S
PARS PRIMA
D E
COMP ARATIONE
HYPOTHE SI VM< c A P v T h
De differentia motus primi & (ecundorum five propnorum, &in propriis inaequalitatis primae & fecundae .
Lane tarvm motus orbiculares efle perenniras teftatur. ■ Id ab experientia mutuata ratio ftatim praefumitgyros ipfo- rum perfe£tos efle circulos. namexfiguris circulus, excor- poribusccelum,cenfentur perfe&iffima. Vbivero diligen- ter attendentes experientia diverfum docere videturj quod Planete a circuli fimplici femita exorbitent^plurimaexiftit admiratio* quas tandem in cauffas inquirendas homines impulit.
Hincadeonataeftinter homines Aftronomia,cujus fcopus effe pu- tatur docere caufTaSjCurftellarummotus irregulares in terris appareant cum fint ordinatiffimi in ccelo, &: inveftigare,quibusnamcirculis ftellas cieantur 3 ut horum bentScio loca &C apparitiones illarum ad qua^vis temporaprjsdici poffinc kSm P&
1 n t i • mus eft totils
Cvm nondum conftaret de di- eoeli * on,,i5
m eoltellarum
fcrimine inter motum ' pri- mum & z fecundos , homines mtuiti bolem > Lunam oc itel- tempoieXxiv las , notarunt itinera lpforum, diurna , a^quiparari quampro- #2i£E xime circulis ad fenfum^fic ta- ffJSSrS
kl n fus ortum.abA
er ex altero nectere- in<,»»fin<s.
. % temporibus
tur in nli glomerati modum, circulosq; ut plurimum mino- 5* 2?™^
. • r i • rf 4 • qualiier iftat
res in lphasra, rarillime maxi- ?b aaoqi fe0.
_J- rurn potorum.
mos eile ( ut jam abce>fmng, y^e*4tti (ecantej ab aquatorem m c n )par- |ce™mt gjj* tem eorum in Auftro, partem_ 5?$t3£
A in Bo- R'
in Boresb.
DE MOTIB. S f E L L £ MARTIS Videruht etiam diftingui ftellas celeritate in hoc diurno & , ^ apparenti motu : Fixas omni-
um efTe celerrimasjquiapridie a4icui Planetarumjundfcef^H ipjl a & f ] prima^ ad occalum vcniunt [ut h per l k rurjum in i ] : tardiorem Solem [in a b e], ut qui poflridie in e exiflens Fi- xas i ad occafum infequatur, quibus pridie junctus erat per h a : hoc iterum tardiorem , o- mniumque fiderum tardifli- mamjLunam j quiacumhodie cum Sole[/>z K3tp[a in f]occu- buiiTet,poftridie [cce/ototo&u- naipja perv u n o g circaterram *uolum] Solem occumbentem[/#E]fatis magno intervallo [e G]fequa- tur . Hinc Fythagorad,cuminter fidera muficos fonos diftribuiflent,, graviflimum Lunx tribuere,&: inter lyrx chordas hypaten,propterea quod utriusque motus tardiflimus eflet . Hinc onx vaces ^«1^^- Oot- AaiLcV quamm illa pnmitus eiftella? quadrabat, quas poftridie prior ad occafumveniebat[^E Sol rejpeclu g Lun& dicebatur <zs€s>*iyxffy®>] :hxc ve- ro ftellas tardiori inprimo motu [uthic Lun&}, quafideftitueretur &C de- relinqueretur[//z cJacelerioribusfE ij. de quibus videpluracap.x.no- ftras Optices.
Hanc primam Aftronomia^ adumbrationem , quae nulla cauflae ex- plicatione , fola vero &C tardiflima oculorum experientia conftat, &C quas nec fchematibus nec numeris explieari inque futura tempora depromi poteft,cumperpetuoafeipfadiflideat,adeo utnullafpira alteri tempo- ris mora afquetur, nulla ejusdem quantitatis flexu in vicinam tranfeat; hanc inquam aliquitamenhodie,concuicatobismilleannorumlabore, diligentia,eruditione,fcientia,reftituereconantur,vulgoadmirationem fui,nonirritoapudimperitosconatu,ingerentes; quos peritiores vel in- eptire^vel fi Philofophiaudirevolunt,ut Patritius ille,cum rationeinfa- nire, jure merito cenfent.
Succeflitenim Aftronomis,ut intelligerent,duos confundi motuS fimplices,primumcx:fecundos,communem&proprios5ex qua confu- fioneneceflario fequaturilla conglomeratorum motuumconnexa feri- lRcht£' cs:itaque feparato communiillo &C extnnfecus advenienti raptudiur- fe^JTS no, jam porro non Fixas velociflimas,Lunam tardiflimam,fed contraria «tx^Ett^ ratione,hanc vcloccm fe ipfa & motu proprio p g, illas plane vel tardil- n!«idieminUop- fimas vel immotas efle:cumque Planeta quispiam^/ g Luna}a Sc/eEvel
rientalem pla- • . r "W- V • F ' t
gam, & inde a ±iXis i,cit 0^a«7?W?, eum lii ^ conlcquentia rern per f g celerius, quam
vetfus unum ' 11 1
xZlt Solem per a e vcl Fixas per h 1 5 at fi ^^^(^appareatinter Fixas,motu retrogrado incedere :ut Ji Sol a cum Fixa h ex mdem pridie carceribm a h
emiJfuS)
cneli, rur
occidentem F in G , ab A in E .
*ARSPRIMA; 3 tmijfus3per bcde pervenijfet mque in p, Fixa vero per hlk usquein \ySolu~ cap. i, nms dieifj?acio per mtervallum a p retrocefiffet '.
Magnus hic in Aftronomiaprofcdus fuft ad difcendam motuuiTL fimplicitaterrb . Pro infinitis enim fpiris yfemper nova ex fine prwris e vel g nexay relinquebantur finguli penecirculi f g & a e , &C unus com- munismotus , feu omnium Planetarum totiusque adeo mundi in pla- gam motibus propriis contrariam, leu fecundum Ariftarchum ftanto mundo,globi telluns t circaaxem qji in plagam eandem cum pro- priismotibus.
Separato jam primo diurno motu y &C perpeiifts tantum iis motibus y qui collatione dierum aliquot deprehenduntur , dc fingulis Planetis feorfim infunt,jaminhisipfis multomajor apparuit confufic, quamprius, cum adhuc motus diurnus Sc communis ipfis elfet impli- citus. Etfienimha^crefidua confufio etiam prius erat,mihus tamen obfervabatur, minus oculos incurrebat, propterea quod motus diur- nus valdecelerelTet. atque fic hax jamrefidua confufioituncin minu-* tas partes diifeet^,per plurimosdiesplurimasque fpiras diurnas fparge- batur. Jam vero fublata illa minuta fectione &C diftributione proprio- rum ftellas motuum in dies tam multos^fublato nempe motu diurno, toti motus ftellarum proprii , quanti fuerunt, totaque plurium confu- fio manifeftius enituit. Primum enim apparuit , tres fuperiores,
Saturnum Jovem Sc" Martem , motus fuos ad Solis propinquitatem, attemperare. nam fi Sol adipfos accedebat,direc1:i incedebant & fc- lito velociores . ubi Sol ad figna Planetis oppofita veniebat, ipfi viaiTL, jam emenfamcancrinogrefTu relegebant. intermediis temponbus fta- tionarii fiebant. atquehoc perpetuo,in quibuscunque zodiaci fignis Planetae deprehenderentur. Simul autem ad oculum patuit, Pia- netas grandes videri cum retrocedebant , minutos quando directi Sc veloces Solis adventum exfpe&abant. Ex quo facile patefce-
bat,ipfos, Solepropinquante,inaltumattollic\: a terris recedere,eodem in contraria figna difcedente , rurfum ad terras defcenderc . De- nique obfervatum eft, hxc jam di&a fpectacula retroceffuum lumi* nisque ampliati,per figna zodiaci transponi ordine , qui ab occiden* tis plaga permeridianam in orientalem tenderet; ut quod jam in pifci- buscontigerat,moxfimiliter fieret in ariete,poft in tauro, 6c"fic confe- quenter.
c omnia fi quis fafciculo uno componat,fimulque credat,SoIem revera moveri annuo fpacioper zodiacum, quod credidere Ptolemaeus 6c Tycho Braheus; tunc neceffe eft concedere, trium fuperiorum Pla- netarum circiutus per fpacium astherium, ficuti funt compofiti expluri- busmotibus,effereverafpirales 311011 utprius,fili glomerati modo,fpi- ris j uxta invicem ordinatis 5 fed verius in figurapanis quadragefimalis , in huncfere moduirb >
A % Rvrsvm
4 D E M O T I B, STELLiE MARTIS
Cap. I.
<J^> '
Hsceft accura-
ta ddineatio
motuum ftellae
Martis, quos f*
auram ztheria
ille decurritab
»no MDLXXX
usq; ad annum
M D XC VI, fi verum eft,
terramftare, tj» Ptolemzus & Braheus voliit. Eos rnotus ul- terius cdtinua- te perplexum erat futurum : nam connexio iniinita ett,n&- quam in fe i- pfam recurrts . £t nota, quod cum tanta re- quiratur vafti- tas orbis Mar- tii, in anguftif- ilmo poftea cireello circa A terram , ejusq; fpaciolo B , in- cludi fphzras Solis, Veneris, Mercurii , Lu- n*,Ignis,Aeris» Aquz , Terrx ; atquedehoc i- pfo fpaciolo u- ni Veneri cede- ic portiuncula potiffimam,ni- iniium multo majorem in £-
portione.quam Marti hiccefllt detctohujus fchematis fpacio. Similes autem fpiras cogimur etiam qustuor reliquis aiTcriberc,& Veneri quidem multo ptl-
plcxiotes; fi teira ftat . Spiiaium iftaium cauffas , ord i nem,conirantiam, & iegulaiitatem,explicac Ptolcmzus , & Braheus : ilie, epicydis fingulis in eccentricis Pline- tarum finguloium citcunaduftis , quimotumSolisimitatentui:hic,eccentricisomnibus inorbeuno Solis circuroduftis. Spiras ramen ipfas in ccelo reipfa uter- que lelinquif. Copernicusunomotuannuotelluri attributo,Planctasomnes fpitis hifce perplexifiimis omnino fpoliat, Planetas (ingulos in fingulas nudiifimas oibitas quamproxiiTiecirculares inducens. quam unam &eandemoibiram Marsjan dicto tempoiis fpaciototies percunitj quot hicvides corollas intorta» vetfus centium, una plus,putanoviesridam.intenm telius luumcirculum iccuirit lcdecies,
Rvrsvm autem animadverfum eft , hos uniuscujusque Planeta* fpirarum articulos in diverfis zodiaci fignis efTe ina^quales 5 ut alicubi Planetaper longiorem arcum zodiaci retrocederet alicubi per brevio- rem, jam longiore jam breviore temporis fpacio : nec idem perpetuo retrogradi Planetaduminis incrementum . quod fi tempora &C locainter medios retroceffuum amculos computarentur > neque tempora tempo- ribus nequearcus arcubus erant arquales , neque qua^que tempora fuis arcubus eadem proportione refpondebant . erat tamen unicuique Pla- nctx certum fignum zodiaci, a quo figno usque ad oppofitum , per u- trumquefemicirculum, omniaifta fuccefllve augebantur.
Ex quibus obfervationibus intellectum eft , duas inaequalitates apud unumquemque Planetam in unum confundi,quarum prior cum redi- tu Planetas ad idem zodiaci fignum , altera cum reditu Solis ad Plane- tam reftitueretur.
Harum itaque inasqualitatunl cauffa? & menfura^ inveftigari aliter non poterant , nifi fepararentur confufas ina^qualitates , fingula^que fe- orfim infpicerentur. Cenfuerunt igitur, ab inaequalitate primainci- piendumjquodeiTetconftantior&expeditiorjutcujusexempluminSo- lismotuvidebant,quialteri inxqualitati non erat obnoxius. Vtigitur ab hac prima ina^qualitate fecundam fepararent , aliter non potuere,, quamfi confiderarent Planetasiisnoc1:ibus,quaruminprincipiis oriun- tur occidcnteSole; quosinde om^wxw appellabant. Nam quia praefen-
tia &C
Sol habet una folam inzqua- litate refpe&u tcmporis, intta quod illa ab iolvitur. Nam quod cauiTas iiiTqualttatis hujus attinet, >i!.t duz cocui- runt , tam in Sole quam in reliquis Plane- tis.ut infiadi- cctui.
PARSPRIMA. f
tia Sc conj unctio Solis ipfos praster morem accelerat , oppofitio Solis et- Cap x iam incontrariumducitjcerte ante &C poft hos articulos multum e fuis locis, quos erant reprafentaturi per primam inasquaiitatem , emoven- tur. Inarticulis ergo ipfis conjunctionis &C oppbfitionis cum Sole illa ipfa fua loca transeunt . In conj unctione vero Solis cum cerni nequeant, relinquitur fola oppofitio cum Sole idonea huicrei.
Cvm avtem aliusfit*mediusmotus Solis aliusapparens,eo quod 1*0^^; Sol etiam fit obnoxius ina^ qualitati primae 5 igitur quamtur, quisnam ho- ^JsmSu rum exuat Planetas iiixqualitate fecunda, &C ,utrum Planeta^ fintinfpi- cern"t°r!upatc
. J- . • I 1 Medius efl is,
ciendi in oppofitione cum apparenti an cum medio loco Solis . Pto- lema:us mediummotumelegitj quoddifcrimenjfiquodfitinterufurpa- S! fua "lc* tionem medii vel apparentis motus Solis, obfervationibus cenferet de- prehendi non polfej fieret vero forma calculi &: demonftrationum ex- pedita,ufurpatomotuSolismedio. Ptolema^um Copernicus &C Ty- choinfuis tranfsumptionibusfunt fecuti. Ego,uthabesinMyfterio meo Cofmographico cap. x v , apparentem locum &C ipfum Solis cor- pus pro meta ftatuo : idque demonftrationibus,operisparte quarta &C quintifequentibus, evincaiTL,.
Prius tamenhacparteprima demonftrabo,quod is, quipro medio apparentem Solis motum adhibet , omnino aliam Planeta* orbitam irL> sethere ftatuat, quamcunque ex celebrioribus opinionibus de mundo fequatur. Qux demonftratio cum a^quipolientiae hypothefiuirL, innitatur,ab hac mcipiemus.
C A P V T II.
De prima & fimplici sequipollentia eccen- trici & concentrepicyli> &c earum caufis Phyficis.
C initio hic ample&or illam a Ptolema^o lib . 1 1 1 , &C Copernico lib. 11 1. cap. xv. demonftratam asquipollen- tiam hypothefium , qux pro prima ina^qualitate falvanda funt fufcepta^ 5 ubi eccentricus paria facit cum epicyclo in concentrico: fiquidemhnea apfidum in eccentro , &: linea per centrum epicycli &C Planetam in concentrico , perpetuo mane- ant paralleli j 6c hic femidiameterepicycli a^quet illic eccentricitatem, femidiametri vero illic eccentri 6c hic concentrici fint asquales 5 mo- veaturqueillic Planeta in eccentro a^quabiliter, fic ut xqualibus tempo- ribus asquales arcus conficianc.
Sit primo
6 £> E MOTI B, STELL^ MARTIS
Cap. II.
S i t primb a locmoculi, & centrum toncentrici bb ,in quo epicyclus b c > b e :fintque arcusinterbina b ,fiuanguli b a B,#quales : £f Planeta primo in c , detnde in e , g : line&que be,bg , paralleli ipfi b c . iSV/" deinde |8> f f ft7*#? eccentrici y£&* @>y,f2> z, Aquent a b :fitque ct punclum in quo oculus , £f |3 ct(eccentricitas )&qualis ipfin c,be ,fimidiametro , etsque paralielos : & arcus yz3y£, hoc esl , angult y@>e,y@>£, Aqua/es , & interfi, £f prioribus B a b . T)ico,djfiantias a c , cty , Aquales effie : fic a e , ct g •
a g , ct «• a d, & a h , aS- • a f , ct £ * itemque angulos eac^ cty ,xquales: & Tlanetum , quamDis Aquabilis motus , utrinque tamen njifim iri tardum ex a ct , cum esi in c y <velocem, cum esl in d J\ Hoc mquam Ttolem&us demonfirauit iib. 1 1 1 . Nec verbis opus esl . Scbema loquitur (jeometrA . CAte* ri Ttolemmm adeant~>.
Q30 d Physicam horum fchematum explicationem attinet, plus alterum ab altero difrert . Quodutmanifeftum fiat , paulo altius eft repetendum , d>C aliter quidem explicandum ex Purbachio fecundurrL Ariftotelis principia,aliteretiamex Tychone.
Ptolem^vs nudos nobishofcecirculosdefcripfit, qualesGeome- tria obfervatis applicata indicac Pvrbachivs modum conftituit> quo decurrerentur , fecutus Ariftotelem , qui hoc idem in Eudoxi &c Calippi Geometricasfuppoflticnes,quibusAftronomiam tradiderant, attentavic .
Cum enim authores illi orbes xxv adhiberentaddemonftrandam omnem Planetarum ina^qualitatem,ARis to teles folidisorbibuscce- lum refertum credens,alios xxiv revolventes cenfuit interponendosj ut fcilicetinferiorquisqueorbis,eoraptu, quem propter contiguitatem fuperficicrum erat afuperiorepaffurus , liberaretur . Igitur , cum in uni- verfum orbes xlix (live fecundum Calippum liii aut lv) accumu- la(fct,fingulis fingulos motores addidit; quorum quilibet orbifuo,&: omnibus mfcrioribus , quos ille effet complcxus, motum a:quabilifli- mum in orbe fupcriore, orbem fuum proxime ambeunte, tanquam in locoquodam,pra:ftarct, 6cz quo,8c" plaga:,in quam motus ferri debe- b:a,6c celcritatis, quaefict orbis ad fuumprincipumreftituendus,con- ftans ratio proccdcrcL . Ac cum placuiilet illi Philofopho , motum_.
«ternum
i>ARSPklMA> 7 £ternum effe , motores quoque seternos ftatuit : qui cum infinito teiri- gap. ii, pore moveant,infinitatis vero nullum materiatum capax effe fciret ,im- materiatos quoque, Sc principia feparata 3 quare immobilia effe vo- luit. At cum ex motus arternitate mundum extruxiffet seternum 3 ef- fetque ha:c duratio effentia^totius mundi bonitas &C perfectio 3 oppofita . interitur>quimalus eifet; principiis illis perfedtionem fummam tribuit, ejusqueintelleclionem, &exintelle6lubono voluntatemidprofequen- di,ne bonum non bene faceret. quo paclo mentes feparatas, deniquc deos nobis introduxit, motus ccelorum perennis adminiftros . Ad- diderurkt &animammotricem,orbibusan5tius alligatameosque infor- mantem, ut mens tantum aftaret : vel quod movens &C mobile conve- nire inaliquonecefTevideretunvelquodpotentiajratione fpacii trajici- endi 3 non infinita eifet ; uti neque motus ullus infinitus eft 3 fed dimenfo tempore pcrdimenfum fpacium. Hanc itaque pctentiam movendi transfcripferunt anima:,eoque nomine tantifper materiatam effe paffi funt,utin ccelorum orbibusinhaereret.
Atqueha^cmentis &c"animaecopulatio faneperquam confentanea^ eft particularibus Aftronomorum animadverfionibus: quamvis Philo- fophorum argumentatiopotius Metaphyficafit. Namutinhomine a- lia eft facultas movens,alia movente facultate utens, Voluntas, fecun- dum indicia fenfuum 5 qui &C inftrumentis a facultate movente diffe- runt,8c" fabrica: pra:ftantia> qux in fenfuum organis eft adinirabilior quaminfacultatismotricisvehiculis/ita^fi hos iplos orbes Ariftotelicos adcontemplandiimproponamus, duo nobis occurrent: 1 Vis motrix> orbirotundofufficiens,excujus vigore&: conftanti fortitudine tempus revolutorium oritur:11 Et plaga, in quam eundum : quarum illa animali facultati re&ius tranfcribitur, hxc vero naturadn telligenti aut memori , Nam etfiquidemperhancfoliditatem orbium omnibus omnino moti- bus feuapparentiis cceleftibusitaprofpeclum eft,Utprovidentia:pra:fi- dummotoriorumrelinquaturnihil} omnisvero varietasmotuum ex di- fpofitione Sc" pluralitate orbium proficifcatur 5 nec quicquam aliud re- quiratur3 quam ut anima: motrices accipiant 6c retineant fuum vigo- rem,8c aprimocreationis initioinplagamquaffibetfuam incitentur, 6c quafi e carceribus in fpacia dimittantur : tamen confiderandlim eft > hoc ipfum mentisillius fupremas opus effe, Planetam quemlibet in plagam fuam^quafi in certam &peculiaremprovinciamJimmittere. quod mu- lius Ariftoteles, quideinitio mundi hihil fcivit aut credidit ^ipfis motu- tim authoribus neceiTario transfcripfit. Et feetatores Ariftotelis, quin 6c Scaliger profeffione Chriftianus, aperte difputant, hunc motum orbium elTe voluntarium 3 &C principiunl voluntatisilliseife intellectio- nem &c defideriuirL,.
Vt igitur ad Pvrbachivm redeamus, cum eo alii quidam , pra?- cipue libellorum fphamcornm fcriptores , primum fchema fic expli- cant, ut imaginentur fibi unum orbem folidum concentricum craffi- tudine epicycli totius , & in eo epicyclum , in epicyclo Planetanx,.
A 4 His igi-
8 DE MOTIB. StELL£ MARTIS
Cap. ii. Hisigiturduobusorbibus tribuerunt duasanimas motrices (fi confidc- rationem Phyficampertexant) eadem utramque proportione virtutis, ut eodem tempore periodos fuas, in plagas tamen contrarias, abfolvant .
Alterum fchema requirit duos deferentes ( adhuc quidem im- mobiles,dum in hac motuum fimplicitate manemus,mente removen- tes progrefliim apogasorum),& unum orbem,craflitudine corporis Pla- netarii,in eoque orbe animam,qua: arquabili contentione illum circum- agat in plagam eam,in quam a principio impulfa eft. Concefla igitur hac foliditate orbium 6c reliquis alTumptis, manebunt in primo fche- mate bc,be , paralleli ; in altero orbis y € circa |3 centrum ibit: etfi mo- tores nec illic ad a c nec hic ad |3 refpiciant . diriguntur enimmateriali neceflitate feu difpofitione d>C contiguitate orbium.
At qv;ia Tycho Brake certiflimisargumentisfoliditatemorbi- um deflruxit , qua^ hactenus animabus illis motricibus (ca^cis etiam) pro baculo fervirepoterat ad vim debitam inveniendam ; &C proinde_> Planetas in puro asthere,perinde atque avesin aere,curfusfuosconfici- unt 3 aliternobisigitur dehis fchematibus erit philofophanduiru.
Sit autem inter initia pofitum> viiri omnem,quamotus hujusmodi adminiftrantur , ipfius Planetse corpiiS inhabitare , nec extra id qua> rendam^.
Cum igitur Planetainfita vi in puro arthere perfe&um circulurru conficeredebeat,inprimo fchemateepicyclum,infecudoeccentricumj manifeftum eft,duo motoris hujus fore munia ; alterum,ut facultatepol- leat transvedtandi corporis y alterum, ut fcientia prarditus fit , inveniendi circularem limitem per illam puram auram artheriam nullis hujusmo- di regionibus diftin&am : quod mentis opus eft . Nihil mihi dicas,ipfam motricem facultatem , fimplicis &C bmtx animse fo bolem,aptam natam elle ad circularem motionem,plane uti lapidis natura fitper re&am li- neamdefcendere . nego enim,ullummotum perennem non redtum a Dco conditum effe pradidio mentali deftitutum . Et intra quidem, corpus humanum omnes mufculi principiis moventur rectilineorum motiium: nempeautinfcferecedendo turgent,aut difceflucapitum ex- tcnuantur^illic^utmcmbrumadmufculumaccedat^hic^utrecedanquod
idem &
PARSPRIMA. 5
idem &C in circularibus rhiifculis fuo modolocum habet^quimeacibus Cap. ii: cuftodes appofiti, ubi filamentis circulanbus extenfi fuerint , laxant, meatum, conftringunt vero iisdem in anguftioris circulifiguramrecur- rentibus . Nullum adeo membrum eft } quod aequabiliter 8t expedite gyretur. Flexusverocapitis.pedum^brachiorumjCx: lingua^quibusdam artificiis mechanicis per multos re&os mufculos huc illuctranspofitos vel attenfos exprefli funt . Qua ratione efricitur, ut facultas motrixna- tura fua in rectum tendens,membrum illud contorqueat in gyrum. Sic aquxmachinamentis quibusdaminfublimeaguntur, non quod natura corporisjquod motum inferr,in fublime tendat^fed quia dispofitione ca- naliumefficitur, utpondere inajore deorfum tendente aqua necelTario furfum cedat . Quod fi etiam perfecte circularis motus elTet quorun- dammembrorurh,at ii non funt perpetui. Nec mirum de eo efTet, cum mens animali facultati prasfideat in humano corpore . at certe, fi via ulla fuiiTet facultatem aliquam motricem fic inftruendi^ut corpus aliquod gyrarepoffit^non Fuittet inhumanocorporeneglecta.
Porro ut mens aliqua viam monftret circularem citra metam vel centri velcorporisalicujus, quod pro acceiTu vel receffu majore vel mi- noreanguloappareat3id fiennequaquampoteft. Circulus enim iisdem &definiturc>CperficiturJa:qualitatefcilicetdiftantia^ amedio. & quan- tumcunque motrices hascefacultates extollas^ circulus tamen he D e o quidem aiiud eft quam quod jam dictum . Docent quidem Geome- tra^datistribus in circumferentiapunctis continuare circulumrfedhoc ipfo prxfupponituraliquapars circumferentix (utpotepertrinapuncta iens) jamconfecta. Quis ergo Planetx hoc initiumoftendet3ex quo reliquumiter conformet?Itaq; fieri aliternonpoteft^ quin Planetxmo- tor^exAviCENN^ fententia,velcentrum orbisfui fuamq; ab eo diftan* tiam fibi imaginetur, vel alia quadam proprietate circulipra^ftanda ad efTormationemipfiuscirculi adjuvetur.
Jam tgitvr aliternobis informabitur hypothefis Phyfica horuni duorum fchematum . Naminpofteriori,quod fimplicius eftj fiqui- dem verurh eft quod pofuimus,motorem, qui Planetam per iter y s <^ circumagit>in ipfo PlanetainelTe;neceiTeitaque fuerit3in Planeta? mo- torem cadere quandam animadverfionem apparentis magnitudinis ipfi- us corporis in ct} ex y} i&} fr} infpecti ( vel quafi infpecri )} proptereaq; Pla- netam niti,ut &; sequaliter incedat ( quod prasftant integrse &C noh impe- ditx motricisailimasvires) & omhes diftnnias }ciy } ct& } ctn } ct^}ita ordi- ne repra^fentet, ut i\lx ex eccentrico |3> y fequuntur lege Geometrica. quem ad finem fcire etiam debet } quanto ct y longior fit quam ct J\ hoc eft,quanta iit eccentricitas via^quam confecturus eft>a corpore^in ct} cir- ca quod lturus eft . Quo pa&o hic motor Planeta: in multis fimul occu- pabitur. Si hoc quis rugit,igiturnecelTeeft utdieat,Plahetain ad/2 punctum, quod omni corpore aut nota reali vacat^ refpicere > &£ asqua- les ab eo diftantias tueri.
Prius
io DEMOTIB, STELliE MARTIS
Prius vcro fchema Phyficefic explica- tur, ut concipiatur virtus aliqua motrix, quse fe ipfa fine corpore , in b concentri- coj aequali virium contentione circumeat circa corpus in a , a?qualesque ab eo tuea- turdiftantiasjalteravirtusfitinipfo c cor- pore Planeta^qua: virtutem incorpoream in b animadverterejfuamqueadeampro- pinquitatem aeftimare & tueri , denique &C eam circumire asquabiliter poffit.Rur- fum itaquehasc virtus inplunbus occupa- bitur. Sed & per fe incredibile^ virtutem aliquam immateriataiTL, refidereinnon corpore,moveri in loco &£ tempore,nec tamen haberc fubje£tum,feipfam inquam movere de loco inlocum. Atqueegoho- rum abfurdorum aflumptione hoc ago , ut tandem obtineammon poffc fierijUtomnismotuumcauffa vel incorpore Planetas vel alias in orbe e- jus inhabitet, viamque ftruam ad formas motuum alias faciliores per- fuadendas .
Hje c explicavi \ssn>frmt£s> fi nempe Aftronomia de fchematibus his teftetur , quod iter Planeta^fit talis perfe&us circulus eccentricus 5 quas fi quidaliudinvenerit^fpeculationesquoqj Phyficxmutabuntur.
In hac igitur hypothefium aequipollentia^ non tantum apparentes anguli ad a,&, fed ipfa etiam veriflima Planetarumitineraper auram x- theriam^manent eadem utrinquc . Qualem enim & quantum arcurn^ Planetaconficitex c in e circaangulumc AEJtalem& tantum conficit etiam ex y in s circa a^qualem yctz angulum. »
C A P V T III,
De a^quipollentia & coriipiratione diveriarum vi- fionum,& diverfarum quantitate hypothefi- utti , ad efformandum unum & idem Planeta? iter.
E qvi t v,R ut oftendam , quomodo ldem hic Planeta? mo- tusjin fe manens a^qualisjaiiam tamen atque aliam fpecierrL, pras fe ferre poftit , 6c, quomodo hic ambx forma^ arqui- polleant, .
Centru a & y, wtervallis nJero ac3 yi,^qualibm ,Jcribantur circuli c d y g quibm agantur c A,zy , per centra , paralleli ad invicem : atque_j ad has inclinentur ducla per centra alu , a b , y fr, ttemque AD,y£, ittdenu paralleliScnbatur etiamex b epicyclm intervallo be, itidemqueex d inter- valfo aquali dg, & coliocetur PlaneUi m e & g^/dg^ab fiwL> paraU
leli. Ei-
cap. n.
P A K S P R I M A. ii leli . Eidem intervallo b e , aquale conjlituatur in Imea y , quod fityfi> Cap ut
in partes ipfi frcontrarias : & connectatur g cumk, ^cum |3. s£quipoUebun£j igitur hypothefes per prsimiffum caput : £f oculo w a & f2> conftttuto , aquales trunt e a g 3 Sfi £#quales ttiam e a 3 S @> 'item g a , * denique arcus e g S^xqualej.
Scribatur fam ^bcd epicychx minor ftntervaUo bi,cf,dh:^ con^ tmuetur ac^f \fintque c f paraUeli bijDh:'^ coUdcetur fidus in ifh . Rurfum igitwfper cap .11. circulus ifh aqualis erit arculo, S £.
oArcum igifur 1 f extende ex punBo £3 ut terminetur in f £fab e per y duc i y,ut 1 y fitparaUelos ipfic a: & intervaUo c i^qualeconftituaturin Imea 1 y} quodfit yct3in partes ipfis contranas : & conneclutur 1 £tf h cum A ,fic S & £ cum ct . Rurfum igitur &qmpollebun£j hypothefls per pr&miffum caput: ^oculo in a& ct conftituto , &quales erunt FAH^ct Qfic f a i , g ct S' xqua- les etiam f A,zctmfic ha, £ct*£f ia^cl* denique arcrn fh^s Z>&quate4& fimiles,ut & f i & 1 ^ex conftruclione^ .
Manente itaque via fideris eadem , oculo vero translato ex in ot> diverfas fequenturapparentia?,idq; iisdemtemporummomentis. Nam £ loca eadem diverlimode infpiciuntur ex/2> 6£ exct. Viciflim ma- nente oculo in a , 6c quantitate vix fideris eg,i H,fitu vero ejus mutato, rurfumfidus apparebit locis diverfis, etfi eodemitineris loco confiftat.; quia totum iter translatum eft . Cum ergo Planeta , five ex ct infpicia* tur fiveex jSjUtrinque eodem momento in c^fit vel in & vero hypo- thefes SEquipolleantjquare &C 1 e loca diverforum epicyclorum eodem momento a Planeta poflideri dicendum eft > itemque & gh, Hoc tantummodo difcriminis eft3quod inprimo fchemate,oculo manente , iter Planetas per variationem epicycli fitu iuo emovetur : ih fecundo verofchemate3itineri Planetq fitus quoq; idem manet, ociili vero fitus tantundem mutatur m plagam contrariam. Poteft tamen , fi neceffe eft, Scillic iterSt hic oculus manere, transpofito quod jam manet^ per demonftrata fuperioris eapitisi
Vsvs
lt DE MOTIB. STELLjE MART 15
Cap.iv. Vsvs hujus demonftrationisfequetur infra: nimirum3fi prima in- asqualitas fuperiorum Planetarum falvari poffet per capitis fecundi hy- pothefin fimplicem^tunc nulla oriretur difficultas, five quis hanc ina> qualitatem examinaret in mediafive in apparenti oppofitione cum Sole. namiter maneretreveraidem,&: Planeta eflet utnnque in iisdem pun- clisitineris ad quodvis momentum. tantummodo fitus hujus itincris per fpacium eccentricitatis Solis mutaretur in primo fchemate : in fe- c undo etiam (fitu manente ) pundhim , unde computatur eccentricitas , tantundem transponeretur.
In Physica confideratione manent fuperiora,mutantur untum quantitates in intentione virtutum motricium.
C A P V T IV.
De aequipollentia imperfe&a inter duplicem epicjclum in concentrico vel eccentre- picyclum & inter sequantem in eccentrico .
Ic i g i t v r res haberet, fi locus efTet hypothefi fimplici capitis tertiiinfalvanda fuperiorum Planetaruminaequali- tateprima. Verum Ptolem^vs ad Planetarum primarrL, &C fimplicem inxqualitatem demonftrandam operofiori utitur hypothefi.
Centro b fcribatur eccentricus d e 3 cujus eccentricitas Jlt BA5utA Jitlocus oculi. Atta linea per b a ojiendet in d apog&um in f pertgmm. Inhaclmea Jupra b jpaciumali- ud b c extendatur,&quale ipji b a . Erit c punclum aquan- tis9punclum nempe3apudquodTlanem aqualtbus tempori- busconjicit&qualesanguloSyquamvis circulumnon circa c Jed circa b ordinet.
Copernicvs hanc hypothefin cap. iv. lib. v.ut &C cap. vn .lib.iv. intercasterahoc quoque nomine^ notat,quodpeccet in principia Phyfica3ftatuens mo-
tus ccelorum ina:q uales . Sltgatur enim e punttum in circulo , quem Pla- neta corpore peragrat, connetlziturquecum c b a : & Jit jam d c e redtus^ut & e c f . (um ergo fint^ anguli ht aquales , conjiituti nempe &qualibus tempori- bus>&T> c e extenoraquetcK e,ceb interiores: ergo parte ceb ablata>reji- duus c b e <vel d b e minor erit quam dce. itaque fbe majorquam d c e *vel f c e . Sed d e arcmmetttur dbe angulum^ e f arcusangulum ebf. minor ergo d e quam ef.©' tranjit Planeta pereos&qualtbustemporibus. Ergoidem orbis Joltdus ( quos opinatur Copernicus ) in quo haref Planetajardus eff,cum Tlaneta orbe vefius incedit ex d e 5 velox, cum tt ex tinv. To tus ergo
orbis
PARS PRIMA. 15
orbis folidus jam velox jam tardus eft. Quod Copernicus ut abfur- dum rejicit .
Quodfivirtusmovensprafideretorbi folido undiquaqueaequabili, non veronudo Planeta^merito ha^c ut abfurda Sc ego rejicerem. At quia folidi orbes nulli funt, vide nunc concinnitatem Phyficam hujus hypothefeos^fipauciflimamutenturjdequibusinfra. Etenimftatuit haec hypothefis(quamvisignaroPtolema^o) duasvirtutesmotrices,qui- bus Planetaquilibetvehatur. Harumalteramponitin a corporefquod in reformatione Aftronomias ipfiflimus Sol erit ) , eamque ait niti, ut Pla- netam circumagatcircafe^fedgradus habere infinitos proinfinitispun- clisdiftantiasab a :ut,ficuteft a d longiflima, a f breviflima, fic Planeta quoque fitin d tardiflimus^in f velociflimus : &C in univerfum, ut a d ad a E,fictarditasapudD ad tarditatem apud E,ut infra prolixe demonftra- biturpartetertia. Alteramvirtutemmotricem tribuit hypothefis ifta Planetas ipfi\cui fufficit^ut vel fortitudine angulorum, vel intuitu cre- fcentis &C decrefcentis diametri Solis,fuos acceiTus vel receflus a Sole mo- deretur^ faciatque dirferentiam mediae diftantias a longiflima &C brevifli- ma xqualem ipfi a b . Itaque punctum c a^quantis nihil aliud eft quam compendiumGeometricumcomputandi^quationes ex hypothefi pla- ne Phyfica. Quod fi tamen via Planetae fit perfe£tus circulus, uti quidemPtolema^oplacuit.opoiTetPlanetaminfifper&fenfumaliquem habere ejus celeiitatis 6c" tarditatis^quaipfe provehitur ab altera externa virtute,utadhujusprxfcripta etiamfuosacceflus&receflus fic modere- tur^utiter ipfum d e fiat circulus . oportet igitur ei intellectum &C arfe- cl:ationemcirculiinefle3cx: discrepareproportionem tarditatis 8c~ celeri- tatispropriaravirtutisextranea^gradibus. At fi Aftronomiardemon- ftrationesobfervationibus nixae teftentur>viam Planetas non efle omni- no circularera,contra quam hxc habet hypothefis 5 tum etiam Phyfica hxc confideratioaliterinftituetur^liberabiturquevirtus Planetashistam operofis requifitisn.
Sed revertor ad Copernicvm.Is abfurditatem j am fupra ex fua fen- tentiaexplicatamfugiens,proasquantealterum fubftituit epicyclum in huncmodum. Centro OL^intervaHo ctfi,quodfit aqualeipfiB v>,ficribatur
concentricm f2> J\ ut vifm in ctfit y £f ip/l b d parallelos ctfi continuatu utrinc^: fla- tuaturque fi> cl^ angulm aqualis ipfiv c e. Bificetur 'vero Bcini:&> centris Q>. J\ in- tervailis @>y,££9 qua fint aqualiaipfi ai, jcribatur prtmm fu major epicyclm '-fitcfe £ ^parallelos ipfi ct jS . Denique centris y. Q. intervallis 'vero y z,£v, qud fint-> aqualta ipfi 1 c, defiribatur ficundm epicyclm, cu- fm motm fit in confiquentia,duplm admo- tum primiy & motm primi epicycli in an- tecedentia aqualis fit motui eccentricupro-
2? pterea-
Cap.IV-
(4
D E M O T I B
Cap.IV.
Anomalia me- <iia eft tempus lapfum, ex quo Flaneta in apo- gxo fuit , arti.fi- cialitet dcnomi natum. Totum enim tcpus,quo Pb.ncta ib a;>n- g^o inapog;mn fevertitur.inftar circuliin gradut CCC LX divi- ditur.
Anomaha vera eftarcus zodiaci inter locum a- pogxi & appa- rentem (ex ccn- tro zodiaci ) lo- cum itellz. Aequatio tft riifrerentia u- riiusque ano- maliat.
STELL^ MARTIS
ptereaque cum esl y in linea a. fi,fit Planctzt tn g proxtmo punclo tpfift . os4t curn fict^ rectus ^Planetafit in » puncloremottfitmo a £ centro majoris eptcycli. Et hanc Copernici particularem hypothefin Tycho Brahe m particularibus religio- fefequitur.
Hax hypothefis Phyfice confidera- ta,fifolidos orbes concedas,utcunque quidemhabet.-fintollas orbes folidos, quodBraheus merito facit,peneimpof- fibile quid dicit. Prasterquam enim quod tres mentes agitatrices uni Plane- tx adjungit,confimdentur etiam alterse ab alteriusmotu&appulfu ad corpus in ct. namutquarlibetadfuumcentrum (nullocorpore determi- natum &: prasterea etiam mobile)refpiciat,id ne cogitatione quidem> repraefentari poteft . Prarterea dum Copernicus Pto-
lemasum asquabilitate motuum fuperare nititur, ab eo vicilTim perfe- «Sfcione itineris Planetariifuperatur. Ptolema^o enim Planetaperfectum circulumcorpore fuoper auram astheriam defignat. Copernicus vero lib.v.cap.iv.fatetur^iibiviam Planet^non eiTe circularem, fed excurre- re ad latera : quod in hac figtira facile demonftratur .
JSfam fiexi loco Planeta m apcg&ojnter vallum a |3 orbis [emidiametri ex- tendas in S-ygfexS- ipfict <T parallelum agas & *, circulus zxexS- defiriptus trans- ibit quidem per g 0* ejus kc ifth oppcfitum in perig&o : at cum tangat retkim n in jolo x , & Planetu transcM per «, non man&t ergo in circulo s x ^fidhanc fiemi- tamegreditur. HancexorbitationemitinerisPlanetarii a perfedtione cir- culi Ptolemaeus Copernico jure objecerit:egonon objicio. Naminfra demonftrabiturpartequarta,Phyficisduab. virtutibus poteftate fimpli- cibus admovendum Planetamconcurrentibus neceifario erfici,ut Pla- neta a circulo parumper deflectat,non excurrendo quide,ut in hac hypo- thefi Copernicana,fed contrariam in plagam ad centrum fc. ingrediedo .
Quod fiinfuper Copernicusetiam illam fuam libertatem conftitu- endi proportiones epicyclorumretineat,fieri poteftjUttortuofa Planetq via evadat,altiorante&:poft apogacum quam in ipfo apogseo,depreili-
or ante & poft perigasumquam in ipfo perigaeo. quod Tychoni, quatenus hic Copernicum eft imitatus, ivl, Lunaribus evenit .
Sed ne quidem fimpliciter a^quipollere binas has hypothefium formas demonftrabo numeris .
Et Pt o lem aica quidem forma compendiofius ab ipfo Ptolemaro computaripoteft in hunc modum. Primum in triangulo c b z3datur e c b vel d c e anonialia me- dia^daturetiam c b latusfiu ecccntrtcitasjquantisj&B e ra- dtus orbis. Vi crgo radtus orbis adfinum e c b fic cBad ftnum cz.K:€fcum ecd aquct mterwres &oppofitos ceb^cbe
PARS P R I M A . 14.
junclos,ergo cebwdce rejetto relinquetur cBE.In triangulo ergo eba, an- qav t j y. gulusadn datur cumlateribtis circaipjum.efi enimB a e eccentricitas eccentrici^ e b veroeft radiusorbis. Secundum legem igitur hujus triangulorum forma datur angulus bea .prius^vero dabatur ceb. totaergo cea &quatio dabitur.
Vtemur autem numeris M a r t i s motui familiaribus . Quamvis enim Ptolemxus cb&ba fecit asquales : Copernicus tamen hac lege fo- lutus alias etiam proportiones adlcifcit* quod &C TychoBrahe imitari inftituit . Sit c b 7J6 0 3b a 12600 , qualtum be 10 00 00 \& ftt primo dce 4Jgr. cujus jlnus 70711. Vi ergo 10 00 00 ad 70 7ii,ftc 756 0 adj346 finunu arcus jgr. 4 min. j 2.(ec.fttlicet ceb. Aufer a 4Jgr. reftat cbe 41 gr.jj mi. 8 [ec. cujusdtmtdtum 2 0 gr. j 7 min.34 fec.quemarcumtungjtt 38304. Etcum jit hb 100000 ,b k vcro 1260 o ,dijferentia 87400 multtpltcata in radium & drotfa in fummam 112600 3prodtt 77620. quod multipltca in fuperiorem tun+ gentem 38304. quod hic prodtt ,fttlicet 29732, id tangitarcumi6gr.33min. 30 ftc. Htcablatusa fupertore dtmidio ipftus cbe3 reltnquit 4gr. 24min.4fec. nempeangulum bea. Totus ergo cea?/? 7gr. 28 mtn.j 6 fec. in forma qui- dem Ptolemaica. In Copernican a quamvis ordinaria ratio
qua^rendx a^quationis ex Tychonis ta- bulis Lunaribus tomo 1. Progymna- fmatum , dc ex Copernico ipfo patet,. utartamen jam extra ordinem ratione alia3qux accommodata eft anomalias 45 gr. Sit fict A 4Jgr. & A v vel $ y 16380 , y g *vel vo ftt 3780, & 0 v A reclus, duplus (ctltcet adfictX'vA vero ftt ipfl @> ct parallelos continuenturv'h& frct , do- nec concurrant tn jLC&ex 0 ipfi v pu paral- lelos deftendat 0 1 . Ergo ActjUL efi 4J gr. quare ct yc <zque atque fjcXefi 7 0711. Adde A v 16380. erit jLt v vel 0 i 8 70 11 . Et quia y i,vo,& %jLL, aquales,jubtrahe %/Liab ctjbL: reftat ct% 66931. Vi ergo 0 £ ad 1 ct,ftc ftnustotusad 768J2 tangentem cto % vel octfi, quiprodit 37^^.32 mi. 37-ftc. qui dtffert ab arcu 4J gr. per 7gr. 2 7 min. 2 3 ftc . "Dijferentia ergo Copernicana aquationis a Ptolemaica hoc loco 1 min. 33 ftc.fane perexigua.
Rurjum in Ptolemaica fttncz po.ergo,cumfttECBrecrtus,& eb 10 000 o,erit b c ftnus anguli ceb. quifit 4. gr. 20 min. 8 ftc . Qjiare ebc 8 fgr.39 min.j2ftc. quare e c 99713 .Vi ergo e c ad c a ,ftc radtus ad 20218 tangentem cea. Htnc &quatto c e a efi 11 gr. 2j min. 48 ftc. oAt in forma Copernicana tota » J\ qu& &quad c k,fit tangens , quia n o^ct rectus,£f o^ct radius . Srgo vcto^efi 11 gr. 2 3 min.j3 ftc. Dtjferentta 1 min.jj ftc.
Ita vides, quod arquationem eccentrici attinet^minimum aiiquid deeffe, quo minus hypothefiumformae arquipolleant.
D iscREpANTtamenin diftantiis Planeta2avifuinct,proptereaque 6c in proftaphxreftbus annuis . Nam in forma Ptolemaica, ut finus anguli aec ad Ac,ita finus totus ad ae . quasfit 1 017 66 > quando dce vI0&>$h
B
eft 9
o.
Aequatio eccC tricieft in pri- rna inzqualita- te.
Aequatio otbis eft in fccunda inxqualitate. ldem zie* fis annua.
i* DE MOTIB, STELL£ M ARTIS
Cap. V,
eft 90. At in Copernicanau ct fecans cft anguli t) ct <^fcilicet ioioii. DifFerentiai46particulae. quadnprofthaphasrefi orbisannuipauloma- jus quid efficerepolfunt : ut infra parte quarta patebit-. PoiTumus &C illamminutulam a^quationumdifferentiam obliterareAquam Braheus eccentricitatem Martis mformaCopernicanainvenit 2.0160 3eam in formaPtolemaicaffcatuamus 10103 . Diftantia: vero formas Coperni- . canx Ptolemaicis nonpoffunta^quariynifiasquatio 43 minutis vanetur. In quadam aequipollentia tentata in hypothefi tabularum Lunarium Tychonis duos illos epicyclos Copernicanos in talem eccentricunu Ptolemaicum cum xqtiatorio puncl:o transpofui : nihilominus tamen 5c epicyclum addidi propter aliam &C peculiarem Luna^ ina^qualitatem.
Deniqve cumpercaputfecunduminhacforma Copernicana ma- jor epicyclus cum fuo concentrico perfe&iflima a^quipollentia poffit transponi in eccentricum 3 cujus eccentricitas fit atqualis femidiame- tro epicych majoris, fuperaddito ergo epicyclo miiloreipfi huic eccen- tro Copernicano nafcetur eccentrepicyclus, pariafaciens ad unguem> cum duplici epicyclo in concentrico^ necplus, hocipfo ab eccentrico Ptolemaico cum asquante difcrepans.
c a p v t vk 1 ^ji|i§Hw
Quatenus hsec quoque dispofitio orbium , aequan- te vel fecundo epicyclo ufa , reipfa manens una Sc eadem (vel proxime una & eadem), diverfa uno &c eodem momento fpe£tacula exhibere pofsit, pro ut Planeta^ vel in media vel in appa- rente oppofitioi~re cum Sole ooierventur %
Fl T
IPARS PRIMAv iy jf It dvobvs modis : uno,in quoxquipollent formaFtole- maica &Copernicana: altero,quipeculiaris eftformas Co- pernieana? ; quem ut alieniorem a noftro inftituto prius expediemus . manet enim &C propius apud fefe quam-. reliquus .
Centro y,fj?acto y £,firibatur eccentricm jtnquo ay fit primo loco linea apfidum & a <vifm : continueturhacin 2 'Jitque y a quantttasec- centrtcttatis 'velradtieptcyclt Coperntcani?najoris .nam deaqui- poilentta utrimque dtffium eftin Jine proximt 1 yi capitis. Ergo centro i,Jpacio 1 v3firtbatur epicyclm minor j g£ , cum efi cen~ trum hujm in t3fit Planeta tn 9 inctdens tn itneam s y ,fic ut g <P eccentricum percurrad non fielia fed centrum epicyclt fieilam ferentis . Per caputigttur 1 v . expreffa hiceslforma Copernica^ w na. Cui per caput 1 11. confiituemm altam in *verit%te fiu in indicattone ipfifiimi ttineris Planetarii &quipollentem 3 diverfi tamen apparentia 5 idque prxfiabtmm translattone ^vifm ex a , Pojfemm idem per finem capttis 1 1 1 . &tiam manente njifu in a > & tramlato eccentrtco , Itneisque paralielts manenttbm 3 ut ita, eccentrtci quantitate manente fttm folummodo varietur. Qjtod autem jam mfiituimm 3fic perficiemm . Sufiepto loco ^vtfm extra prtorem Itneam apfi- dum , qutfit (3 ,ut j3 y fit quantttas alia ab ay3 now fitltcet eccentricitatis rvel novt femtdiametri eptcyclt majoris , agemm per f2> y novam lineam apfi- dum /3 <^3 & tn ^ fcrtbemm epicyclum prtori aqualem . ^uam^vis rvero cen^ trum epicyclt htc fit tn apfide , non tamen ponemm jam Planetam tn pun+ cto tpfi y proxtmo ut prtm , fid confiderato angulo sy^, duplum et fiatue- mm anguium S-^y ^verfm g , £f Pianeta?n in B- locabimm, quando epicyclm eft tn apftde. fic enim coUocaretur Planeta , ettamfi *vtfm in a £f eptcy^ clm tn ^effet. Hoc itaque pa£to ad unguem eadem veritas manet com- pofiti itmeris Planetani , apparentia vero mutatur . quando enirii in- clinantur linex vrforia^ut hic @ S-3a 3"vel fin^a »rtunc etiamindiver* fa Joca fub Fixis incidunt, .
Obiicias , Etiam cum viforise linea^ paralleli funt , in diverfa loca fub Fixis incidere_,5 non igitur opus efte ad hoc 3 ut ad fe mutuo incli- nentur. Respondeo. Verum quidem hoc eft 5 fed tunc interce? ptum fpacium Fixarum inter utramque lineam penes vifum non eft fenfibile , nifi diftantia parallelorum fit ad femidiametrum Fixarum- fenfibilis.
In confideratione Phyfica, prxter ea.quarcap. 11 1. dicla, hoc quo- que ad impetrandam hanc itineris identitatem in variata apparentia^ erit ftatuendum 5 mentem 3 cui minor epicyclus eft commillbsiad ali- ud pundlum ambitus refpicere quam mentem majoris epicycli . refti- tuitur enim epicyclus major vel eccentricitas in fecundapofitione ad lineam /2» minor vero ad lineam a s > noii per vifum transeuntem, 5 quia vifus in fecunda pofitione in (b ponitur , cum in prima pofitionc (vifu in a conftituto)uterque epicyclus ad eandem sit reftitueretur.
B 3 Non
Cap. V,
Eccentiici vox hic habet no- tionem fingvi- laiem .
Cap. V.
Ecccntrici vox tjuid (ignificet inpofterum .
V
t8 DE MOTIB. STELL£ MARTIS
Nonitaque fimplicitcr eadem forma hypothefeos Phyfice manet, ut ldem iter Planeta^ obtineatur. Quod fi
etiam infccunda pofitione idem imitatus fueris^reftituen- do utrumque cpicyclum ad candem lineam apfidum /3 ergo manenteeodemeccentrico utrinque,eodem etiam c- picyclio,fttus Planetas inepicyclioeritalius atquealius uno 6c eodemmomento . itaq; expreifaeadem forma hypothe- feos Ptolemaicas ad unguem in fecundapofitione^iter ipfum Planeta: variabitur . Hincergoinferetur infra; quandoqui- dem pnma Planetarum inxqualitas omnino falvanda fit per compofitam hypothefin cap. i v.igitur non poffe fieri^ut pri- ma inxqualitas expendatur asque in media ac in apparenti oppofitione Planetarum cumSole: nifilimul vel ipfa orbita Planetas fi- tu iuoemoveatur (differenter a circulis theoria: Solis) vel mutetur for- ma Ptolemaica capitis iv.
Atque hacforma transpofitionis M^estlinvs eftufusjcumin meo Myfteno Cosmographico tabulam illam capitis xv conficeret. Co- pernicus enim,dum Ptolemaica in fuam generalem hypothefium for- mam traducit,fingit vifum conftitutum effempunc1:oaiiquo proxime Solem pene immobili , quod tota Solaris orbis eccentricitate diftet a centroipfiffimi corporis Solaris . Ego vero,dum Copernicum admeam ejuslibrimateriamaccommodo, opushabuidiverfafictione. Vifus e- nimabillopunclio inipfiffimumcentrumcorporis Solaris per imagina- tionem transferendus fuit^atque inde (fciiicet ex corpore Solis) com- putandi fueruntabsceiTus corporum Planetariorum^ ineodem quidem ltinere, quodCopernici fuppofitiones erformabant. fed (ut jam patu- itjnonplaneidemiter caufa particulariumtemporum erTeclumeftmihi per hanctranslationem linexapfidum^ differentia tamenperexigua, Sc" in illo quidemlibelloplane nullius momenti.ibienim de folofituitine- ris agebatur, quihocpa&ornanfit.
C m t e r v m in fequentibus ad vitandamconfufionem eccentrico hoc Copernicano( quem non ftellafedcentrum epicycli defcribat) non amplius utar. Diifert enim ab ipfiffimo itinere Planetar , quod altius fit in periga:o3humilius in apogxo. At voce Eccentrici porro ute- mur tantummodo in defignando ipfiffimo itinere Planeta^ velpuncti in cujus motu prima inasqualitas ineft. quo paclio tantummodo Pto- lemaicum eccentricum ( vel proxime talem ) par eft nos imaginari. Oftenfum enim eft capite qliarto>discrepaturum noftrumcalculum a> quationis ( Ptolemaicas forma: innixum) a Copernicano tantummodo duobus fcrupulis , ubi maxime_> . Tum autem 6c facilior eft modus computandi in formaPtolemaica prima:ina;qualitatis quamin Coper- nicana . Dcnique hazc Ptolcmaica forma prima; ina^quaiitatis ( ut di- c-him)ipfi rerum naturae, 6c fequcntibus noftris lpeculationibus parte tcrtia &C quarta, cftaccommodatior. Propter arquipollentiam vero, fi cui lubct, potcrit is fcmper tunc quoque Copernicanum eccentrepi-
cyclum.
PARSPRIMA. 13 cyclum,huc usque hoc capite quinto ufurpatum , fubintelligerc .
A c c e d o jam adpriorem inftituendq propofitae asquipollentiasra- tionem,particularibus authorum hypothefibus communem . quod in Ptolemaicaforma prius demonftrabo .
Centro jS firibatur eccen- tricus Ptoiematcus 1 £yi 'fitc^ linea apfidum 1 13 • uijus in cc punclum &quatorium y. Dum autem dico vifum in ctcffe, intelligo vel perfi- ctionem,velvere. Phyfice loquendonon tam vifus in ct collocandus eft quam i- pfa virtus , qua^ circuitum circa fe conciliat Planeta: tardum velocem pro ratio- ne propinquitatis ad ct , ut fupra dicStum . Connefki- tur aliquod circumferenti& punBum extraapfidumlineam{puta Y\)cum yfi , ct. efto, ut perhanc hypothe- fin anguliioLv per totum circuitum tanti proxime computart pofiint^, quanti obfirvantur ex ct,& pofl certa tempora , qu# metiatur angulus y\ y 1 aquali- ter. OJlendetur autem poftea partefecunda , quomodo per obfirvationes oAftronomwas deprehendatur , quantus angulus y\ cl 1 cutlibet n y 1 debea- tur. Rurjum fit vijus fiu <virtus movens in punBo extra lineam 1 cl quod fit J\ deturque nobis , quod etiam in S per aAJironomicas obfiruatio- nes certistemportbus certi angult evifiritfint deprehenfi, hocesJ, quantumquo- libet tempore Planeta Jub Ftxis promoveri 'videatur ex S tnfyectus. detur et- iam hoc,quod ha tn S apparittones quadrent^tn hypothefin conformempriori, tantum quantitate eccentrtcitatis mutata . Cum autem certum fit , uno & eodem tempore Planetam in ccelounum & idem iter conficere , non <vero aliud obfervanti ex Saltudex cccertum igttur& 'hoc esl,non pofie Planetam obfier- *vatori utrtque ( & qut tn ct & qut in S) ^vidert aqualis motus eodem tempo- ro_j . Stt entm portio vert ittneris Planetarii 1 n * atque illud confictM Pla- neta certo tempore, puta dtebus ^vigtnti. cum igttur ct fit propius 1 » quam S, major igttur apparebtt iY\t n ct quam in S per demonfirata Optica. ergo iis- dem viginti dtebus Planeta plus ^videbitur promotpis ei qui in ct quam ei qui in <J\ ctAc cum qmltbet Planeta perpetuo certum & eundem tuetur nume- rum dterum, qutbus refiituitur ad idem FtxarumpunElum ,tardttatem con- trarta celerttate compenjart oportet . Cum ergo Planeta in portione 1 » *uf- deatur tardtorei qut tn J\ tn aitaigitur portione eidem qut in Svtdebtturve- locior quam ei qut in ct . Vnde fit,ut alto loco tardtfitmus appareat ei qui in S alto ei qut tn ct. Ipfi ta^nen Planeta ^verifiime non potesl ntfi uno in loco fu& orbitA tardtfiimus ejf_j .
Hi s 1 t a prxparatis quseritur, an unum 8c idem verumin coelo iter
B 4 Planetx
Cap.V
lo
Cap. V.
DE M O T I B, STELLi MARTIS
Planetx ( quod prxfupponitur ) utrasque apparitiones repraefentare> poffit &C ei qui in ^ &C eiquiinct,utriquefuas , 6c tales.quales Ptolemai- cxcalculiformx utrmqueconcedunt 6c admittunt, .
Quod li Planeta in omnibus brbita: partibus aequalis celeritatis ef- fet.refponderetur percaputtertium^quod fic. Sed quia Planeta m u- no eccentrici loco tardillimus eft vera &; reali mora^in oppoflto velo- ciffimus > ideo refpondendum, quod non plane .
Caufa h^c eft, quoddua* retardationes permifcen- tur;alterarealis &C Phyilca in uno eccentrici locos al- tera Optica &C apparens in loco non jam uno fed illo, qui aquolibet fufcepto vi- fus fitu remotiiiimus eft. Quando ergo vijus ct tn line- am per |3 centrum eccentrici £f y centrum aquantis du- tkim incidit y tn parte ltne& fians oppofitailli qu& habet y centrum aquantu Junc utra- quetarditasin idempuncium Vtxarum verfus i vergit. §fuando vero difcedit ^vijus ex haciinea ut in tunc ejetla retta, ex^per fi> centrum circuli oficndtttnrdttntis OpticA locum Yi,cum *ve- ra (Sf Phyfica tn l Jit . Atque harum tn&qualitatum Jeu retnrdattonum aitera alteramdtlutt3accumulanturcfe inlocum intermedtum tnter iY\>utfiex ^per y Itneaejicereturinpunctum Q. Itaquefiquis tnltcalculoutereturjn quo^fi ef fet apfidum eccentrict linea3 /2> y <vero linea eccentricttatis aquantisjunc qutdem manente Planeta 'vero itinere i n repr&fientiireturalmd in frquam in ct . nanu ei quiin ^Planetatardifiimus ejfetin Q3 ei qutin ct tardtfiimus in i. Atnon ta~ le quippiam in ^ repr^fintaretur3quodper hypothefin prtori conformem fupra p o- Jtulavimus reprxfentari debere. TDiJferunt enim hypothefium formA eo,quodtllic /B» medium esltn ct y ( quod& Phjfica ratio pcftulat,fi in ctfit vtrtM rnovens ) hicvero centrum eccentrici non ejfetmediuminter$y,necltneaeccentricttatis aquantis ( utilltc ) per <vijum ^tranfiret . qu& fi etiam transiret per frut <^y3non tamen ficaret eccentrtcumin duo&qualia3quia non in centrofi3nec pateretur Planetamin locis oppofitis hinc vidert tardifiimumtnde veloctfitmum .
Cvm ergo conftet,manenteplane eodemitinere Planetxin cce- lo^nonpolfe plane eandem permanere formam hypothefeos^quxritur amplius, Si inftituatur eadem forma hypothefeos m J\ quantum mu- tetur iter Planetx a priori , &C quantum ha:c nova inftitutio hypothe- feos ex cf" variatura fit priores apparentias in ct. Primo ,fi coUoce-
tur centrum xquantis ex y tn lineam J^fi , £jf tpfi @> y <equa/is fiat |3 (jL,planc fitus ittneris Planetarti manet, fid Planeta non in i fedin y\ fit tardtfitmus tarditate Phjfica . JMutaturigttur in ttinere PlaneU quodmutart non potefl \
quia
PARSPRIMA. 2i
tjHia Thyfica tnrditas nonut Optica adobfirvatorum <vifionem fiquitun Et~ fi <vero vi^inti diebm ^Planeta idem i y iter conficeret , quod m ct majus in ^ Cap. V; mtnus appareret : tnmen fi partes hujns temporis confideres 3vehementer tur- babiturratio applicationis earumad partes hujus itmeris ,multoque magis iri partibus aliis 3quanon fiunt interjecJainter hneas i *j . Inprimis mutnbtturvijui in ct Jua&quationum quantitas notabiliter ,fi eiquieBin £ hoc eripueris 3Fla~ netam nontn i tardifiimum ejfe3hoc esl fi punttumaquantis exy m fjLtranstu- leris. DucJa enim retta per y fJL in circumferentitz punctum v, £f connexis ctv9 €rit jbla h&c&quatio ct v fj.<equalis prwn ctv y supra v vero aquationes ex fj. e-> runt minores , tnfia v majores : ut in n angulus pmct multo esl minor qua,ru ynct. Tumautem neque fadiumfic eft3quodinllitLieramusi non- dumfcilicet priorforma hypothefeosplaneconftitutaeft. Non enrnu utctfi ad |3 yfic ^fiadfifJL' nam jll aqualis esl ipfifi yat S^fi major quam ol fi> . Sm autem fiacias ut ctfiadfiyfic <^fc ad fifJL, major fiet f*> jul quam j@ ya Vndefequitur>multo magisvitiatum iri vifuiin ct fuam a^quatioiiem5 Sc quidem etiam maximam , propter au&am fahcet eccentricitatemb fc Non tantum igitur alio Ioco Planeta futurus eft tardiffimus quam pri- usjfedetiamalia 6c quidemmajore tarditatis verxmenfura . Appa- l*et itaque xquipollentiam nobis expetitam inftitui non polfe traje&a linea apfidum ex ^per 0 centrum eccentrici. cumque fimul patuerit> quanti mterfit ut idem y punctiim xquantis retineatur, omnino igitur aut hac perrumpendum aut nuspiam_i
Qy i d erg o futurum ctt, fi ex ^nova linea apfiduni per y anti- quuni a;quantis punctum trajiciatur , &; nova hypothefis antiqua^ con- formeturpfcilicetj fi centrum eccenthci ex |@ in lineam <^ y transpona- tui% fiatque ut ctfi ad y fic <^B- ad 3-y , $C fit $■ cehtrum eccentrici ? Ni- mirumhoc futurum eft,ut non plane idem Planetadterincoelo mahe- ac . Scribatur enim ex 3* eccentricus prwfi aqualis s x. A • & per §■ recJzt continuctur in circumferentias , hincm | o, & tllinc ih % tt. ^uanta igitur esl tunta efi £f o | & $ % • & tanto propior fit Tlaneta in o tpfi ($ tanto- que remotwr in | , quam fi pnorem eccentricum decurrijjet . Sedt^f in alia plaga Planeta fit tardifitmus . prius enim m i ,jam m x. esl apfis . Atquo ex hac contemperatione efficitur , ,ut pnori vifui in ol conftituto relin- quantur quam proxime fua^ vifiones . quod quidem hic folum qua?ri- tur . Id autem jam numens probabimus Mart i s motui fami-
liaribus,etfipauIoalios Braheus prodidit. quod nihil nos impediet^qui hic tantum 7r%oyvfjLVct?o'(jL&ct >
(tAJfumantur ifia in ^y ct. Sit ct sfiS^. eccentricitatis Soiis quanti-* tas 3qualium fry eccentricitas Martis 30138 : & angulus cta^y ^grad, $9 min*l-difjerentia apog&orumSolis & sjfttartis . £x trtbrisigiturdatis&yct dabitur^nova fiilicet QSKartis eccentriatas , erttque 27971 angulus S"y ct fgr. 27min.^yjec. §j\uodfi^y apogaum prius ^taftis reponatur in 23 gn 32 min. 16 fec. Leonis } ct y novum <£XCartis apogmm cadet in 2pgr. 0 mw, 3 fiec. Leonis »
Sit vera
iz DE MOTIB, STELLiE MARTIS
t — Sit verofiZioooooy&ay
talium 18034.. qu& prius erat 27P7i,qualium <^y 30138 '. £- rit ergo tn hac dimenfione y 19 7 63. Viraque <verofignis 3- /S dtvidatur in proporttone talt, ut'^3- adS-y item ctfiadfiy fiwL> ,uti2&o ad 7j6. Erit ^ 3- 123J2, 3-y 7411; & ct$ 11271, 9> y <> 763 •* ut tta £f Juper <^£f Juper ol conftruatur hypothefis prima in&qualttatis Ttolemai- ca . Tunc in dimenfone priori qualium <^ct esl 3J84., ■3- @> ^vel 0 % erit 1344. sed qua- lium @> % 1 00000 , talium 3r @> vel 0 % erit 880. Ulc adfrventur.
Vt principium calculi inveniamus,quo inveftigetur,quantum vifui in<^mutentur fua^ apparentise per transpofitionem eccentrici ex § $0 in 7C$%3 fic eft agendum . Qmay esl commune centrumjn cujus circulono- tentur tempora-y notet ergo y 1 t momentumin utraque hypothefiidem. Tlane- ta tgitur,fi eccentricum g 0 decurrat, erit tunc in 1 cumaquatione y:fn ec- centricum t % decurrat, erit in t cumaquattonenul/a , cotncidentibus lineis ct t apparentis Qf y 1 medti motus . Rurjum posl certum aliquod tempus, cujus ft menfra t y £, <veUy x, ( cui ad verttcem conftttuitur fryct, quijam inven- tus esl fgr. 27'min, 4.7 fec. ) ft momentum altquod commune ,per y x, i^defi- gnatum . Erit igitur tunc Tlaneta per eccentricum toinx carens aquattone^ : per 1 1 <vero in l^cum&quatione y£ct. Ita femper Planeta utrinque eft in linea ex y ejecta , ejusque puncl:o3in quo fecat alterutrum eccentri- cum.Quodfi oculus eftet in y, nulla fieret apparentiarum diverfitas, five Planeta in x, effet five£. Sed quiavifusinhoc fchemateponitur ab arti- ficibus in <^,a me in ct, quasritur ergo, Quo loco circumferentia^ diftan- tia eccentrorum in hac Hneaex y eje£ta fit vifuiin <^maxime fenfibilis? Vi illa fiat finfibilis ,concurrunt^ tria . primum,ut dtfiantia fe ipja ft magna, quopatto circa o^^f %w eslmaxima. deinde,ut quamfieri poteft refie objtcia- turvijui in J\ quomodo in tffoppofito toco cvanefitt ,per princtpia Optica. inlocisigiturintermediis infra £ & Jupra q apparet maxima . tertio,utftpro- pinqua tpfi <^,qua rattone Jupra %fit propior quam infra \ ., eo quod centrum al- terius eccentrtci |3 addextras partes ipfius <f decltnet. §Juod fi angulum re- tlum confthuamus ad linea y <^ puncium y ,perpendiculari ex y in circumfe- renttas ejecTzi quam proxime ad locum venerimus ubt maxima esl h<ec appa- rentia. ^TranJeat per y perpendicularis ipfi<^y,qm fit <r(p fecans eccentrtcum B-intrv reltquum inr(p'& perpendicularis demtttatur |3 ^ . j\domento igitur y<r Tlanetaerittntj&T, ^momento y <p tn v &cp. Quaerenda eft in- primis quantitas v (f) . ConneCfatur 3- cum v £f (2> cum <p . igiturin 3- v y datur3-v 100000, quta 3- eftcentrum eccentrici v • & '3-yesl y^fii, & '3-y v reirtis:
quare
PARS PR IMA* 23 quare yv 997 2 J • Idemin @>y<p agendurru . Sed prius debec inhotefce- re |2> y . patebit ex triangulo fiyx>m °luo & X e^ pdraUelos ipjl B*y,& rectus ad %y & yfix tqualis ipjl 3- y fi3Jcihce<t j gr. 27 min. 47 Jec. &f fiy #763. Hmclatera inveniuntur yx (fj-^fix ^73 2 • Ergo infixty recJangu- lo} cum Jlt <p 100000 3 eo quo |3 centrum eccentrici <p & x @ &732> erit x Q 99773- Cuiaddexy fyj-.prodit quantitas y §1004.1 7. Eratvero yv 9972J. Ergo v<p quasfita eft 691..
Connexis jam v (p cum <^ loco vifus , quantitas v <^<p anguli fic invenitur. Su-> prajuit ^y 19763 dimenjio- nis proxim* : & angulm ad y esJ reclm. Vi ergo <^y ady <p £f yv ita Jinm totus ad tan^ gentes angulorum y <p, y^v „ Prodeuntautem 78 gr.jimin, J4. Jec. \\7$gr. /j-7min. ^ojec. Itaque differentia horum angulorum 4 min. 14 fec, angulus fcilicet vfr<p. MuU to minor erit <r JV , quia <r r minor quam v <p utpote fe- &ioni eccentrorum propior .
Vides igitur quampropinque relinquaturvifuiin <^fua apparentia, etfi novumiter Planeta: in cceloper translationem vifus & mutationem hypothefeos fupponatur. Ettamenrelinquitur adhucinpoteftateafti- ficis, ut motum medium 6c proportionem eccentricitatum cuminter fe tumadradium orbis nonnihil variet , fiquidem id ipfi futurum fit utile, ad obliterandamhanc qualemcunque quinque minutorum discrepan- tiam. .
Ita h^c a^quipollentiapotirTimum referturadin^quaiitatempri- mam,nimirum ad ea, qux in <^ apparent prope centrum eccentricL Atinfecundainxqualitate,feu inprofthaphasrefibus orbis annui,mul- tum refert ( ut &C fupra didtum in alia asquipollentia) utrum Planeta in i- 7T circumeat an in 0 $ . Et fupra quidem 146" particulas ( differentiam* interPtolemaicam 5c Copernicanamhypothefin)contemnere nonpo- teramus 5 multominushic jam 880 vel in alia dimenfione 1544 prasteri- verimus . Id autem quantum diverfitatis pariat in vifo loco Ma rt i s, fequenti capite videbimus .
Transposvimvs ha£tenu$ vifum ex c^inct. Demonftretur jam, quod eadem fere fequantur vifu manente transpofito vero puncto x- quantis,ut appareat idem hoc capite fieri poftein eccentrico quihabet a^quantem,quodfuprain fine capitis tertii fieripotuit in eccentrico firri- plici. Illic enim/eu vifusfeu centrum eccentrici transpoiierentur., con- tingebant eadem:hicfimiliter;feuvifus feu centrum ^quantis transpo-
nantur,
Cap. V:
Cap. V.
24 DE M O T I B, STELLiE MARTIS
nautur,continguntfere eadem. Eft autem necefTarium, demonftratio- nemhanc huic varietati accommodare,propter magnam opinionuiru diflimilitudinem , quas fequuntur artifices in demonftranda fecunda Planetarum inaequalitate,qu*e nobis jam fequenti capite faceffent ne^ gociurrb.
Coeant ci.fr.puncJa in unumy ut <vifus maneat loco eodem : maneantque d\ 3-.y.flgna3abo- ^ leatur <vero linea prwris fche- matis y ctfedejus hco ex pun- Eto frvelx eidemparallelos ex- eat a b r 'flntq^ portiones ab , a r, prioribm y&quales. erit igitur v y translatio puncli y aquatorii , aqualis prtori ct £ translationi 'vifus. Rur- fum igitur ex b &c $ fcriben- tur duo eccentrici feu itinera Planetae per auram astheri- am , cum quibus omnia in circuitu figna transponen- tur,eruntq; dimenfiones li- nearum plane eazdem. So- lahaec eft differentia, quod bina binorum eccentrico- rumpun&a, in quibus Pla- neta eodem momento po- n endus eft, j am non amplius perunamlineam,fed per pa- rallelos ex r.y.duob. aequan- tiumpundtis,infuum quam- que eccentricum eje&am , determinantur. Verbi gratia quando eccentricus $ x, habet Tlanetam imytunc eccentricm b i habebit eundemin z >ubi fuivL> paralleli\ & quandoille ^Planetam habet inz3hiceumhabebitin i3ubi rurfum i funt paralleli. c&tera patent ex fchemate citra demonfirationem. Igitur fi non liceat vifum transferre ( non licet autem per eos,qui ter- ram faciuntcentrummundi,ut fequenti capitedicetur) 6c Planetafue- rit obfervatusinaliquot zodiaci locisfemper oppofitus medio loco So- lis,Sc artifexex iislocis &; temporibus interlaplis conftituerit hypothe- fin talem,inqua J^fit vifus, ^eccentricitaseccentrici 3-k, &C 3y eccen- tricitas aequantis,&: x. apogasum ; Keplervs vero fuperveniens obfer- vata loca Sc tempora mutet(nimirum ipfeobfervet articulos &:pun£ta, quibus Plancta non medio fed apparenti loco Solis fuit oppofitus ) exq;
his locis
P A R S P R I M A. a< his locis Sc temporibus ipfe aliam iriveneri t hypothefin , iii qua vifus in ^ vel Arelinquatur^eccentricitas autemprodeat ab eccentrici novi b i,dc novi azquantis r eccentricitas Ar,& apoga*um novum i : quasritur jam , Si priorartifexpriilinofuopunclo a:quatorioyadjungat novum eccen- tricum b i, anmulto alia asquatiolocusque Planetas fub Fixispercaicu- lum fitproditurus quam ipfeprius exfuo eccentrico ya invenerat. mtel- lige quoad primam inasquahtatem. de fecunda enim inasquaiitate, &C quidquantumque hac ratione in llla miitetur, hicfermonon eft. Re- fpondetur ex hac aequipollentia transpofitionum , quod perexigua dis- crepantiafuturafit, eaquemaxima circa puncra v <*>, non majorquinque minutis,plane ut prius vifu transpofitomifi quod jam v * lineapropior eft vifui ^quam terminusu. itaque angulus qui pnus erat 4min. i4fec.jameft 4min. 45iec. Conttariumin <r f accidit.
Demons thatvm eftigitur in eccenmco Ptolemaico , quid turba- rumoriatur,fi quisoppofitionibus Planetascum apparente locoSolisu- fusfeuvifumfeuorbemtransponat novumq; eccentricum extruat.
Vteadema^quipollentia informaCopernicanafeu Tychonica,que_ duobus epicyclis utitur.repetitis verbisdemonftreturmon opus effecen- feo. Tantum ex doctrina in fine cap. iii. docebo,& hunc Planetis convenientem eccentricum cumasquante, ejusque inalias quantitates aliosque fitus oculi transformationem, delineare per binos illos epicy- clos Copernicanos,ut oculus fcilicet transferatur,iter vero Planetas per auramastheriam/ quantum perhocquintumcaput fieripoteft) invaria- tummaneat,quod monui capiteillo iii itidem fieripofie.
/Confiituatur trtangulum ^yct priori tzquale , & ltne& lineis paral- lelt 5 agaturvero perct. ct paralle- los tpfi ^y, & per '£$• parallelos ipft cty ' & centrisJ^. ct. duo firt- bantur concentrtct aquales priort- bus eccentris £$,ctfi 'continuetur <^y in £ A , £f cty in i%' £f fint^ £ £,ctz ,fimtdiametri ( ut prms) £f Itnea apfidum , quia per idem y transeunt . Secenturautem ^y& ctyinn.%. & in proportione qua prius:& vy^y.btficentur in^/. a. Tum fpacto J\J/ , centris $. t.firt- bantur epicycli i. A. & tpfi fit parallelos $ 1 . Centris vero i.X. in- iervallo -vj/ y ,firtbantur eptcyclia f?er7r fji, £ r.
Rurfum fiacio ct u} centris t. .firibantur eptcjcli )t.o'£tf ipfi tnfit paral- lelos (2> o . Qntris vero k.o. tntervallo &> y ,firtbantur epicyclta per it v ,%v & fi- ant^tfji, flov, dupli ad S"y ct 'fitque Tlaneta tn epicyclto >i it proxtme t,tn v tn
C epicyclio
Cap. V.
DE MOTIB. STELLi MARTIS
in epicyclw A £ proxime fyn t . 1- gitur per hypothefn ex ^ inctdit Plantfa in r fji,per hjpothefn nje- ro ex ol tnctdit in vv • ubt uidet , quod punlht fji. v. item r. v. parum dijferawL> , illa ex h<ec ex ct in* jpetfcz^quando Planctn circaapf* da4 verfatur. <tAt verflts longi- tudtnts medias h&c punfki tan~ tum a f invicem difidebuwL>> quantum in priorifhemate v& § dtf idcnLj , eruntque omnia quam proxtme &qualia & demonflratio*- nes ommno eaderru . Contmuatis enim 5- 1 , g k , ad concurjum 7t , & £ A , (3 o , ad concurfum tn % , erunt $ 7t jS, triangula tqualia u- bique triangulo a3 & latera teribus parattela .
At qvia demonftratioh.es ha? per fe fatis erunt perplexa? , neque^ confultum, ut coacervatione epicyclorum 6c epicycliorum Coperni- canorum feu Braheanorum magis involvantur^ideo in fequentibus 5c hanc formam Copernicanam feu Tychonicam primce inasqualitati tributamvalerejubebimtis. namipfa fecunda?iila:qualitatis ratiohypo- thefuim trigemina ubique futura abunde fatis nobis exhibebit nego- tiorum, .
Qvicqvid autem per Ptolemaicum asquantem cum eccentrico demonftraverimus , jam ftatim poftulo y ut pro demonftratis in hoc quo* que Copernicanofeu Braheano concentricocum duobus epicyclis vel eccentfepicyclo accipiatur. nam perexigua inventaeft difrerentia fu- pra cap. i v.
C A P V T VI.
De sequipollentia hypothefium Ptolemaei^Coper- nici, & Brahei , quibus in^qualitatem Planetarum fecundam demonftrarunt , & quid fingulse a fe- ipfis differant y quando ad apparentem & quando ad medium Solis motum accommodantur ,
DlCTVM
PARSPRIMA. 27
Ictvm est ha&enusdehypbthefibusprima^PlanetaruiTL, ina^qualitatis , quae abfolvitur quoties Planeta ad idem fi- Cap. V I. gnum zodiaci redit. Nunc transirnusad alteraminas- qualitatem^qua^honin conftanti aliquo &C uno fignozodia- ci fed in conjunctione vel oppofitione Solis cum Planeta_ abfolvitur. Hanc igitur vehementer mirati funt homines : caufamque aliusaliamattulit^quafieretjUt Planeta junctris Soliredderetur veloxdi- rectns altus &C parvlis,at e regioneSolis retrogradus humilis §C magnus, intermediis temporibus ftationarius &C mediocris.
Latini authoresviminefle cenfuereSolis afpectibus &C radiis^qua Planetas ca^teri inrei veritateattraherentur. quorum fententia numeris nequit demonftrari, quare non eft Aftronomica: fed nec verifimilis, in- ventis veris caufis : Sc manifefte falfa , cum Saturnus incipiat retrocedere inquadratoSolis velultra, Jupiter in trino^Mars in biquintili vel anto fesquadrum,inconftanti intervallo omnes.
Ptolem^vs dixitjococerto circuli Planetarh\qui fufrlcit primas inxqualitati,fixumeflenon Planetamipfum,fed centrumepicycli Pla- netam ih fua circumferentia fixum vehentis 3qui viciflimvehatur a cir- culoillo Plaheta2capitali:formammotushancefTe,ut fi centrum epicy- cli fitcurhSole,Planetaquoquefit in epicycli fummo,moveaturq; cum Sole verfusplagameahdenijSoleacentro hujus epicycli recedente ( ve- locior enimeftillo)Planetamlimuldefcendere in epicyclo:cum autem motus epicycli fit velocior circa fuum centrum quam motus centri circa terramjhincfieri^utcum Planetapartesepicycliinferiores peragrat cen- tro epicycliverfanteinoppofito Solis, compofitionemotuumreverafic retrogradus. ItaPtolema^us feinentiamfuamnumeriscx: Geometriej accommodavit^admirationem non fuftulit . Adhuc enim caufla quaeri- tur , qua^ omnes Planetarum epicyclos Soli connedtat 3 ut ii femper in congreflu centri fui cum Solepeiiodum fuam abfolvant .
Copernicvs cum antiquiflimis Pythagoreis &C Ariftarcho cum- que iisdemunaEGO negamushancfecundaminasqualitateminipfo Pla- netasmotuproprioinefle fed videri tantum, accidere vero annuagyra- tione tellulis circa Solem immobilem . Itaque quemadmodum cap. 1. motus diurnusamotibus Planetarum propriis fuit feparatus,ficjam fe- cundaPlanetarumina^qualitasitidemapnmafeparatur a Copernico 6c quidem eodem modo . Nam primum motum alii artifices adventitium quideminPlanetisagnofcunt,fed tamen creduntillum revera Planetis inefle &: inferri fic ut eodem &C Planetarvehantur. Copernicus neque inefle per fe neque inferri concedit extrinfecus fed arHngi tantum illis perfallaciam vifus . dumenim terravolvatur fuper axe fuo ab occafu in_. ortum,vifui noftro videri mundum reliquum volviab ortuin occafum. Eodeminquam modo Copernicus aflerit Planetas non revcra fieri fta- tionarios &C retrogrados fedvideri. terra enim alio infupercxC eo annuo
C i motu
2$ DE MOTIB. STELLiE MARTIS
motu m circulo ampliffimo (quem orbem magnum appcllat) transla- ta3eos,quiterramcredunt quiefcere,putare Planetas &C Solem in con- trarium transferri , 6c Solc inter terram 6c Planetam pofito componi in vilione motus terra: &C Planetx 3 unde videatur Planeta velox , terra verointerSolem 6c Planetampolita videri relinqui Planetam bc lic re- trocedere j eo quod terra velocior fit Planeta.
Tycho Brahe limile quid habet cum Latinis , non Solem qUL- dem attrahere Planetas per afpecrrim , fed Planetas adulari Soli . niti e- nim , ut illum ( quamvis euntem ) in medio fere fuarum circiutionuirL, retineant , ipfos vero genuinam viam circa Solem ( quafi elfet immobi- lis) ordinare^. Qua ratione quilibet Planetain aura astherea pra^ter viam propriam ipfam etiam Solis viam conficit , efficiturque ex motu utroque compolitus ad unguem idem qui apud Ptolemarum (fpiralis nempe)ut cap. i. dicturrb. Et Aftronomice Ptolema^us epicycios in eccentricis itatnit-, Brahevs ecccntricos in epicyclo uno, qui elt ipfe Solis orbis .
Ego infequentibus deiTionitrationibus omnes tres authorUm fcr- mas conjunganx,. Nam 6c Tycho me hoc quandoque fuadente_> id fe ultro vel me tacente facturum fuille refpondit ( fecilTetque fi fu- pervixnTet) 3 &c moriensame quem in Copernici fententia eiTe fciebat petiit uti m fua hypothefi omnia demonftrarem .
P o r k o tiium harum formarum perfediffimam a^quipollentiaiTL, Geometricam 6c jamftatim &C per totum librum aliud licet agentes demonftrabimus. In pradens perfequendum eft inftitutuiri 6c de- monftrandum, omnino magnum aliquid in fecLinda ina^qualitate peo- cari, fipro apparenti motu Solis medms fufceptus fuerit 3 cum quo Planetain principio hujus fecunda? inaequalitatis opponatur .
Incipiam a Copernicana fen tentia . Centro /3 fribatur eccentri- cus terra y v , qualem Copernicus Ptolemao fidens esl imaginatus 3 ut in eo fit y /B linea apfidum, x. locus Solis immohilis 3 & (Z punffum &cjualitatis mo- tus telluris .
Ducatur per |8 ipfi y perpendicularis vfixr Jecans circumferentiam in punBis vc ttf connelkintur v cr cum x .
Copernicvs igitur Ptolemaicos numeros in fuam formairb hypothefeos tralatums Planetarum ecccntricitates computavit non a k Sole fed a /3 centro aiftimato <equahtatis curfus terrai . Educlis e- nim lineis ex /3 , utpote @>y3 fiv, <r , quoties Tlaneta & terra in has inci- duwL>, T^laneta Jupponebatur exuifje fcundam in&ojualitntem , qua ei acci- debat rationemotus ierra 3 utfiterra in v verjante Plancta tnveniretur in It- nea /3 v produCta*
Porro
PARS P R I M A ♦
Cap.VI.
Porro hac ratione Copernicus vifum per fictionem in puniSto |S collocavit . T)ummodo namcjue Tlaneta fitin linea @> v,nihil tnteresl ad defignandum ejus locum fub Ftxis ,five ex <r afiiciatur fiveex ft>. Eaderru de Itneis fiy/ftc, & infimtis altis in |2» concurrentibm ^vere dtci pojfuwtj . Ergo punctum 3 eft concurfus linearum viforiarum omnium , & fic commune punctum fi&um vifionum omnium. revera autemvifio hoc eft tellus domicilium noftrum in circuii <ry v aliis atquealiis punctis in- venitur diverfis temporibus .
Cum lgitur exiftimaffet Copernicus liberari Planetam inarquali- tate fecunda^quoties terra &C Planeta invenirentur in una aliqua linea ex @ exeunte, Planetas locavifafub Fixis adeamomenta oppofitionum Planetas cummedio loco Solis inftrumentis Mathematicis indagavik, Invento enim loco Planetx in aliqua no&iumcirca oppofitionem Pla- nctx cum Sole,fituncmediusSolis locus percalculum fuit inventus in puncto prxcife oppofito^is fuit articulus temporis: fin ea nocte adhuc diftarent nonnihil, collatione duarum vel plurium no&ium motuum- que Marti«-& terras diurnorum intercedentium venatus eft hunc i- pfum articulum temporis , &; punclum feu locum quem teneret eo ar- ticulo Planeta . Vbi hoc factum toties , £>C in tot locis zodiaci , quot fibi putavit effe neceflaria ( ut fi fac~tum fuillet in @> y y |S v, j3 <r) jam per
C 3 ha:c in-
JO
DE MOTIB. STELLiE MARTIS
Cap.vi;
hxt inventa Planeta: loca fiy,@>v,@> <r fub Fixis feu in zodiacocepitar- tifex inveftigareinxqualitatis prima: hypothefin^quanta nimirumelfet eccentricitas Planetarii circuli afufcepto puncto @>} &C in quas zodiaci partes vergeret apogxumj,comparatis hisangulis^quoslocadeprehen- ia conformarent in (& centro vifus, cum temporibus intercedentibus» Merhodumautem hujus negotii infra fuo loco patefaciam.
Efto jam confecta pragmatia > &C prodeatlinea apfidum eccetitri (S J\ eccentricitas pun&i asquatorii jScf^ centrum eceeiitriciinhac linea ejusque pun&o A • &; refpondeathax hypothefis omnibus locis obfer- vatisfubarticulos oppofitionisPlanetas cum medioloco Solis.
Quid igitur eft, Keplere3 quod hic defideres in Copernico ? An^ ne obfervationibusfeu Aftronomorum experimentisnegashanc hypo- thefinper omnia refpondere?Id quidem jamnon agitur. Neque ego, cum hunc laborem aufpicarer^ ab obfervationibus in diverfam fenten- tiam fum addudhis . Sedhoc eft quod defideravi. Continu&turfc $ ut fecet eccentricum in % *% r & ctrca xfumatur punclum eccentrici quod fitr > connefkiturque cum A . Cum ergo % r metiatur angulum ^Ar, angulus *vero x ^rmajor ft angulo ^Ar quantitute JVa > & fit ^ punffum aquali- tutis temporaria 5 ergo tempus per x^T defignatum eff majus rejpeclu totim fenodi temporvs per 4. reclos fignati quam arcus m^£?# ctrcumferentta
tottus
PARS PRIMA. 31 totius : tnrdus igitur Planetu vere ( non jam per vtjus phantufiam ) per arcum t x> velox in oppofito arcu in% turdifitmus , in | velocifitmus . ISfeque ta- Cap. VI, mcn in % longtfitme recedit a k Sole , neque in £ proxtmus fit ipfi k. At o- mnibLis rationibus ipfaque adeo hypothefeos hujus quam circa^pun- 6tum refello teftificatione confentaneum efficitur, hanc realemretar- dationem Planetx oriri ex disceffii a corpore Solis , accelerationem ex appropinquatione ad Solem ipfum in k fitum. Contranecogitatione quidem comprehendi poteft , inefle vim in puncto (quod caret cor- pore ) potius quam in k omnino proximo ( in quo Sol , cor mundi ) qu<e vis Planetam proratione abceiTus 6c receftiis fui tarde vel velociter cir- cumagat. Ac etfiquis jam non concedat retardationes &C accelera- tiones hujusmodi ex intimo eccentricorum complexu Phyfice oriri^ ftatuat lgiturhas affectiones motus effe naturaliter penes ipfas tacultates motnces in corpore Planetas relidentes^ rurfum eandem verifimilitu- , dinem obtinebimus, Nam quas caufa fit , cur mentes illx pra^terito puntto* (quod Geometricam habet affinitatem ad motum. corpore^ enim veftitum eft non exiguas magnitudinis. ) ad /3 punclum refpice- rent quatuor folummodo femidiametris (vel fecundum authores dia- metris ) corporis Solaris ab ipfo Sole remotum 6t corpore vacans nulla- que re nifi unica imaginatione fubnixum ? Adde quod Copernicus lib. v. cap. xvi . ipfe agnofcit Solem in k plane fixum effe^ ideoque ec- centricitatem K^conftantem, cum jSpun&um, quodprocentro habet orbis annui,fasculorum fucceffuluxatumeiTeperhibeat^itaque /^bre- viorem factam . Quo paclio @> aut hodie non eft amplius in centro mun- di aut olim non fuit ibi. At confentaneum eft, vel originem motus ex centro mundi effe , vel mentes motrices ad centrum mundi refpicere^ nonigiturad @> , fed ad^ quod Copernicus fixum perhibet. id quod centro mundi competit.
H 1 s addu&us verifimiiitudinibus conclufi, lineam apfidum, quaj pro inasqualitateprimaPlaneta^ efficienda ufurpatur, non debere per f2> fedper lpfiffimum k transire . Tunc autem id obtinebimus, cum loca Planeta^fub Fixis eaadhibemusjquas Planetapoffidet in articulo oppo- fitionis fui 6c apparentis loci Solis,
Et qutdemcum punclziK.fi. cum y terrain eademfunt linea ,ipfique Tla- neta una in eandem coincidit, ut fi flt tn r, tunc eodem momento Tlaneta & medio £f apparentt Solisloco opponttur ,manetque ei locus ,fiveper firfivc^ perKTtnter Ftxas excurrentem defignetur, vereque exutus e$linaquaiitate_j ficunda , five ab apparente five a medto motu term pendeat . cAt cum terraad fut eccentrici Utus fiu longttudtnes medias vemt, dijferentia fa- tis magna tntervenit . Iverit enim terra ay inv ( Sol nempe e regtone a peri- g&o £f Capricornotn Arietem)& tnveniaturltnea medti motus Solis vfiin A- rtete, linea vero vtfionis Tlanet&in Ltbra pr&afi tUi oppofita nempe v co . Cum tgttur VKfit ultra v /3 magisin confequentta , apparens tgttur Solis locus esl ul- tr a Planet & oppofitum . & cum v fit terra vifits domtctlium , £tf oa Planeta,& uterque defcendant verfits f , velocius tamen v terra 5 linea ergo v a pofleriori
C /f. tempore
Cap.VI.
3z DE MOTIB, STELL£ MARTIS
tempore adhuc magis incltnatur ad lineam v x 'vtfibtlis lociSolis . antecefit i- gttur apparens oppofitto mediam . Tempore igitur , quod antecedit momentum fignatum per $ v , quod fit f&S-, Planeta in lineam ex x per S- edutkim inctdefy nempe in £. Et cunc .9-£linea vifionis Planetas ( quod inexercitatior a- liquis diligenter notet) plus in confequentia vergit fub Fixis quam v a> temporis pofterions/quia effi S- ^prascedit lineam v od in antecedentia, tamen perinde eit,ac CiB-.v. 6c omnia omnino pun6ta per teme circu- lum uiius pundus & centrum fphasrx Fixarum eifent. quare non di- ftantia terminorum B-. v.fed inclinatio linearum $-£>va, efficit , ut li- nex in diverfa zodiaci loca incidant , eodem ad fenfum coincifurae , fi paralleli fuilTenc Incltnari autem ^verfus oa patet inde , quodidenu tempus fupponttur , quo Planetu ex ^tnco^3 terra ex 3- in v mouetur. ^Terra *vero <veloctor esl PlaneUt. jMajusigitur flpacium & v terra confcit ,quam es~l £ cd fiactum Planet& .
SedeilePlanetamantecedenti temporeplusin confequentia3facili- us etiam doceri poteft,cumfub oppoiitionem fit retrogradus,quod o- mnibus conftat. Apparetitaq;quidinhacreduc~tione amedioadap- parentemSohsmotuminlocismarqualitate fecunda exutis immutetur.
Nam in r & oppofito loco prifltna loca manent in £ vel w . addtturloco vi- fo,quia ^^(utdiclumesl)magistnconfquentia vergit quamv & ■ adtmiturtem- pori tnterlapfi ,quta S- ^esl vtfio tempore prtor quamv to. In oppofto loco ft contrartum , temport fitlicet addttur 3 loco adtmttur. ^Atque ita loca hac P/a- neU a priftnis multum dtftdentj . Quare £f in operattone de no<vo inftttu- M effecrus prodeunt multo alti. Nempe cum vifum fictione in x Solem transtulerimus (eo quodPLanetumtn t £f ^poftum inffexeramus, terra in lineis xt& x ^verjahte fiilicet in punclis y ZfS-J, eccentricitas igitur jam a x. confurget. o/It fupra capite v . oflenjum esl, viju ex (3 in x translato & ex x per ^punclum &qualttntis priflinum Itnea ejeCki,per hanc novam hypo- thefnnovumquidemeccentricumflruiyfidqui^vtjuim quamproxime fuas tvifiones omnesimperturbatas reltnquat. Igtturconnexis S"x,& ' Itneadtvifain fJiyfc ut ^Txfttad ^juiut ^ |3 ad <^x,£f ex /jl defgnato novo eccentrico n s > qui priori % ^ftAqualis^ac^ki etiam per x ^ nova Itnea apfidum, conjurget hypothe- fis nova3cujus apfisin n. Prius autem^ abuiive apogasum dixeramus^eo quodin linea^ 0 Copernicanumcentrum |3 in locum terras Ptolemai- o?„: cum fucceiTerat. Jam igitur » propria notione ( cum in Copernicana pcPnhcta& hypothefi fumus ^aphelium^eique oppoiitum pundum perihelium di- *U1 ? cemus^eo quod Sol x longiflime ab n recedac .
Dictvm ell:3quid Phyfice difierant ha^ geminx opiniones^mea &C authorum. Oitenfumetiameit,quomodo in forma Copernicana utra- queGeometrice delineetur. Tertio & illud inculcatum , Aftronomice in articulis conjundtionum & oppofitionum nihil illos differre quod admodum magnifit faciendum. Sequitur ut quod fupra cap. v.
incxplicatummanfit dcmoniirem^omnino magnam aliquam difFeren- tiam intercedere inter utramque hypothefin>fi ex iis extra fitum acro- nychion Planetaclocum computare jubearis,
DucTa
PARS PRXMA,
*3
"Duttu igitur perA. (jl . centra eccentricorum linea parallelos ipfifi fc* f£ €ontinuatu ut fecet utrumque eccentricum in duobus punclis injra & Jupra, confiituet mfia>maximam intercapedinem g £ aqualem ipfl K/ul . Sed qma non. Une& ex A fed Itnea ex ^ defignafit^ certa & eadem momehta temporis \ ^qmbm hic opw habemm , ducatur igitur ^ % ficans eccentncos in s £ ,ut uno & eodem momento Planeta hic in t tliic in e, certo tncidat. Terra igitur in iinea 'verfante fiilicet in 7T, Planeta five in g fi<ve in e, ccnfifiaf , utrinque eodem in loco Zjodiaci videbttur. nam linea s £ ratwne Optica infiar puncti apparet, at terra adhujuslme& latera utrinque excedente quantitas linea g £ apparet major atque major > quia exobliquo.
Quseritur pun&um orbis telluris , ex quo viforias per s per ^in- cedentes omnium maxime difcedant maximumque angulum ad vi- fum conftituant^errorque fit maximus^fi Planeta m e, ponaturquando debuit poni in s.
^Pnmum is angulw major erit infia in g quam fupra circa r ; quia orbis terra ex (6 defiriptus ^vifum propius ad t, % quam adr admouet. Demde^ cum i ^fit ultra r jS, ergo g £ obliquius tnflicttur ex partibw finiftris quarrus ex dextris . Minor igitur apparebit illic quam hic, etiam in &quali diflantia telluris afre, hnea. Ergopunclumnofirumqturendum efi w partibw dextris .
Dico
Cap.VI.
34
DE M O T I B. STELLjE MARTIS
Cap.VI.
Dico,s £ maximum fubtendere vifionis angulum vifu conftituto in eo pun£to , ubi circulus terras a circulo per s £ ducto tangitur . iS» enim ta-
lis ctrculm per g £ defcriptm } qui circulum v <r tn parttbm verfus <r tangat : taclm fiat in punclo v& abt.%. line& exeantcumin contaclum v tum in plura alta puncla circuli v <r ante £f poft contaffum. Cum igitur circulm circulum inuno filo puncJo tangat , ergo omnium angulorum cruraex e. exeuntia & in punffis circuli v <r concurrentia ficabuntura circulo per g e, 3 pr&terquam ea quA in v contaclum circulorumierminantur. Qud autem crura ex s. %.fican~ tur actrculo t% antefuumconcurfum,ea fitn alterutropunftorumfeclioniscoi- rent , majoriangulo coirent per xxi prtmi Slementorum Euclidis . & funts omnes anguli tn circumferentia fuper i^fegmento conflituti aquales per xxi terttiEuclidis .Ergo qui adv( contaclum Jmajoreftc&teris omntbm. quod erat demonflrandumj >
Vt igitur quantitatemin familiaribus numeris inveftigemus, opus nobiseft cognitione ipfius s^, &C perpendicularis ex |S in
Vtram^ discemm ex refilutione trtangulorum ^7\%, J^jti i . Nam in <^ A f fupra affervavimm <^ A 74.11 qualium A e, 10 0000 & % A |3 47 gr.jp mtn. 16 fec. Hinc prodtt 44gr.jp min. 10 fic. <^ % 10J123. Ergo in s «fy^ cumfiti^X 44gr.jp mtn.io fiec. &AS"jULpr;mfueritjgr. 27 min.47fic.totm igtturz^jUL efljogr.26 min.j7fec. & <^/ll fuit fupra 67 <fjqualtum[JLtio 0000.
Jgitur
P A R 5 PRIMA. |£
Igitur ini ^u datis tribus^ reliquadantur , nempe g u y, J3gr. 26 min.iyfec. £f per hunc <^€ 1 0 41 7 0 . Prius <vero ^ e. erat 1 0J123 . relinquitur ergo g £ Cap.vi. 9J3 . Supra A /ul fuit 880, cui arqualis eilec s £ , ii tignas. £. e/Tent 111 li- nea^f . fedquia hic 2 efb in linea S^e, inclinata &&u e. , nihil lgitur mire- ris loi&giorem effe g£ quam u A. Demtfia jam ex Q> perpendtcuiari
in e. , qux fit 1, in triangulo S 1 recius efiad 1 , & fi> efi 44 grad. j 9 mw. 10 fic. £tf /2> <^ fupra fmt 19763 . ergo quafita perpendicularis fit 13971 & t 13978- quare 1 e. 911 4J* Oport&t & quantttatem radn v conjice- re in eosdem numeros . supra emm, cum qua noftr& jS z hic reffondet affumere- tur particularum 3^84,^ v fuit prafuppofiui 10000 ffam vero X^iooooo pr.t- fitpponitur,£f efi A e. ad j2> v fupra affumpfti ut 61 ad 40 fere,undec<zteracxtru~ fta funt . ergo ut 6 1 ad 40 fic 10 0 0 0 0 ad tfjtfjtf^- legittmam quantitutem (& v.
^Tangat igitur ctrculus per g £ tranfens ctrculum @>v in pt.ncio v 'Qj g j per medium fiefkiin 0 ,perpendtcularis ipf 1 e, infiftat \J/ 0 • & ccntmuetur /3 v donec in fecet 0 \J/ 'ertt \J/ centrum circuit. Efk emm centrum circnh in /i- nea per centrum aitenus tangentis circuli & contnctus puncium trameunte , per xi . tertii Euclidts. quare in f2> \|/ hnea . Rurfum per 11 1. tertii Eucltdis centrum circuli efitn perpendiculart bificante fuhtenfam g e, > qua feclionis pun- £hi g. £. conneciit . ergo in iinea 0 \J/ . quare in punclo \J/ communi utrique li^ ne& . (onneclatur g \J/ ■ & ex (2 ipf 1 e. parailelus exeat @> ot fecans 0 \[/ in a. Igitur |3 ct Aqualis efi line& io,& clo <equatis linex @> t . Sed (& 1 jam inventti efl 139 711, t 0 vero cognofcitur ex 1 s e, . Fmt emm t e, fupra^i^j^i^ 9^3* sed oe, esl dimidium de zp- ergo ogefi 4.7 cf\. Ahlato ergo bgahig, reiinquitur i 0 vel Q> cl 90668 . Cum autem fi ct refius, ergo (& \|/ poterit u/ramque3 13 ct , a\|/ . Esl vero compofta fi-^exfiv nota( fcilicet cfjefjd' )&v ^-fyfi vero v \{/ hoc efi g \|/ {cumft 0 recius )potefi notam g 0 4-7<f\& 0 \|/ compoftam exo ct nota & ct \|/ tgnota fed prius etiam commemorata . Oportet igitur 0 \J/ tam longam facere , ut fi potentias \|/ 0 & 0 g jungas > latus g \[/ vel \|/ v non ft longius.quamut potentia compofitaex (2>v,v^/, diminuta potentia ipfius @ay relinquat potentiam tpfius \J/ cl tanta 3 ut compofta cum cl 0 aquet primo af fumptam \J/ 0 .
oAffumo \f/ 0 unitatem figuratam . efm quadratum ertt quoque figura- turru . oAppone quadratum tpfius 1 0 22 7, 0J2 . ertt quadratum \J/ g vel \J/ v tompofitum exhis duohus . Efi 'vero quadratumfcv ^31 0,7 4.7 ,4.77 '. quod fi quadrato \J/i/ addideris , & reclangula compleas , conftttuetur quadratum-? totius \J/ . Efi autem quoditbet tiiorum recJangulorum radtx de^ 4->3i°>74-7 >4-7J c^-\'P78,7^3^83j^36',3c>3. oAtquefic haheturhoc quadra- tum |3 \J/ fimel .
Cum autem cLofit I3s97i,erit \f/ ctfigurata unitas, diminuta per 13 ^971 , Ejus quadratum 1^-2 7,942 -|- / pj ,188,841 . Cut adde quadratum:* ipfius $cl 8 , 220 tf8<f> 224 , ut confiituatur quadratum (l \[/ fccundo i%~273942fy~\-8,4ij,87j,o6j.Prtuserat 1^^-4,310,^74,^27 & am- pltus radicis de 4,31 0 ,7 47 , 47 j ^-\-97 , 8 7 6,3 8 3 ,j 3 6,363 duplurn . oAufer utrinqucj unum cenfurru , & 4 , 310, 974, j 2 9 . Relinquetur tilic — 2 7 , 9 4 2 -|T 4 , / 04,900,^38, hic radtcis
de
DE MOTIB, STELL£ MARTIS
Cap.VL
de 4, 310, 74-7> 47S^-\~978 ^7^3,833,336, 363 duplum y qm tqud* liajuntj. Simplo ergo radicis Mic efl aquale — 13,971 fy. + 2,032,4/0,269. oAc cumhoc fit Mius radici &quale, hujus ergo quadratumiUi ipfierit xquale. EH autem hujus quadratunu
-^193,188,841$ - J7>349 J63 ,416,398 ^-{-421, 232, 106,718 ,172,361 .
oAbjice utrinque 193,188, 841 £ & 978 ,763,833, 336,363 , & adde_j utrinque 3 7 ,349 ,363 ,416,398 fy. Stabunt utrinque &qualia 5 illinc 4-> nj>SS*> *34 %-\-J7> 3 49 > J6j > 416, 398 ^ \ hinc <vero , 4,211,^73,342, 8 8 2,633, 998, Et inminimis numeris i^-\- 13934 &quant 1,023,329,690 . PeracJzi aquatione prodit 0 \J/ unitutis figurata valor 23772.
Cognitafemidiametro circuli jam facile habentur anguli . JSfam a^/o aufer 0 ct 13971. reflabit \J/ ct 11801. Et /2 cteft 90663-, & |S ct \J/ reclus. ergo ctfi \J/ 7gr.30 min. 10 fec. Sedctfi vel % S1 fupra per 3gr. 0 min. 6 fec. an- nuebat ad%\ velfi K,qu<e i^3~gr> Cancri incidit. ergo e, 1 velct f& in 8\gr. Cancri. Ergo \J/ @ in 16 gr. Cancri. Sole ergo ( affumptis his hume- ris) pcrambulante i6"gr. Cancri, Planetavero medio 6c a:quabiii motu in S^gr. Capricorni at apparenti circa lygr.Scorpionisverfante^ e ap- paret maxima . Quod fi Planctafit ultra 8 ^gr.Capricorni^ ultra fcilicet q t, etfi tunc % gminuetur, apparentia tamen augenpoterit inpundtoul- tra v ob appropinquationem orbium,. Quantitas jam ftatim habe-
tur. Cum
1
PARSPRIMA. 37
tur . Cum enim c^flt inventu 2J772 & 0 % 476 \, erit oi]/« igr. 3 min. j 2 flc. Ei vero aqualis eft%vt( quem haclenm invefligavimm )per x x tertii 6u- clidis. nimirum quia totm %-^sad centrum , duplm eH ipfim %vz ad circumfe- rentiam^ vero 0 \J/ g dimidim eHipfim Quod fi /2> d\ ;t d\ biflcentury
& Kfjidimidiumipfim affumeretur ( quo de wfi*a ),tum $ z& conflquenter ejm angulm ad v quarta parte poffet major fieri. Ita vides tandeiTL ,
quantum meahaec traducrio hypothefeos a medio adapparentem mo- tum Solis in parallaxibus orbis annui turbet.
Aperta lgitur eit nobisjanuaper obfervationes quoque ftatuendi de eo,quoda pnori &C a coniideratione caurlarum motricium deduxe- ram; fcilicet lineam apfidum Planeta^ qua: fola bifecat iter Flanetx in duos femicirculos a;qua!es vigore &Z quantitate , hanc mquam lineaiTL, nonprxterSolem(ut artiflcibusplacet) fedper ipiumcentrumcorporis Solis transire. Hoc autem in luccelluOperis demonitrabo exobferva- tionibus parte quarta 6c quinta.
Jam eadem, quantum fleri poteft., &: in Ptolemaica hypotheii deducam-, .
Centro * fcribatur eccentricm Solis r 3 in quo vrfit lineaapfidum , & ter~ ra immobilis in line& * v punBo k verfm r , & * puntfum &ftimatum &qua- qualitutis motm Solis. erigantur ex*.K. perpendiculares n,KY'^ conne-
D cJntur z
3«
DEMOTIB. STELL^ MARTIS
Cap.VL
Ckitur 2 cum k 'fitque k s linea apparentis motw Solis, k y Unea aqualis mo~> tus Solis.
Ptolem^evs igitur Planetarum curfus expendit , non iiilineisKz/ fed in lineis k y eductis ex k parallelis ipfis * z per corpus Solis eunti- bus. Quoties enim Planeta in has k y incidit e regione SoliSjfuppo- nebatur exuiffe fecundam inaequalitatem > qua^ ei accidebat ffecundum opinionem Ptolem^i) ratione epicycli. §C tunc inftrumentis expJo- rabatur locus Planeta^ in quo fub Fixis apparebat , fupponebaturque centrum epicycli tuncinveniri in eademlinea. Id fa&urn aliquoties & in diverfiszodiaci locis: eftoin lineis kt3 k y,& oppofitis. Extribus igitur hujusmodi locis Planetas (feu centri epicycli , qui fecundae ina> qualitati fervit apud Ptolem^evm) cepit artifex inveftigare inarquali- tatisprima? hypothefin, comparatis his ailgulis, qUos loca deprehenfa conformarent in k centro teme &C vifus, cum temporibus interceden- tibus. Methodus hujus negotii in Ptolem^o invenitur lib. ix.
Efto jam confe6ta pragmatia , &C prodeat linea apfidum eccentri jca ax, a punctum xquatorium,centrumeccentrici inhac linea&; pun- cro a,& eccentricus x z. &C refpondeat hxc hypothefis omnibus Jocis obfervatis fub articulos oppofitionis Planeta: cumSolisJoco medio.
Hicquq Copernicoobjecideconcinnitate motus Pliyfici ,nonplane & in Ptolemxum quadrant.Nam centrumquidem epicycli,quifccunde;
fcrvit
PARS P R I M A ♦ 3!?
fervit inxqualitati, hic a:que acprmsipfe Planeta, transferturtarde ce~ leriter pro fuo ad k terram acceflli vel receflu in circulo x z . inefle au~ tem in k terra (utprius apud Copernicum in Sole corde mundi) vim, motricem, quae centra hujusmodi epicyclorum circumagitet , ablur- dum &: monftrofum eft ftatuecc . Alia vero via lmpugnari ex
Phyfica poteft haec hypothefis. Eft enim huic fcrmae quodammodo propria foliditas orbium , qua (per Tychoms Brahe obfervationes co- metarum ) deftructa hsec per feie quodammcdo caclere videtur hypo- thefis . ftatueretur enim vis motnx in centro epicycli (in non corpore^ fedpuncto Mathematico) refidere, &C agitare leipfamdelocoin locum transeundo idque a:qualibustemporibus inarqualiter ; fimul vero 6c fe- cum attraheret Planetam ad propinquitatem diametri epicycli, lllum- quefimul circafefe gyraretasquahbus temponbus arqualiter. Hqctan- tavarietas in unammotricem mentem cadere non poteft,nifi Devs fit, fufTragante Aristotele lib.i. Metaphyficorum cap. vin. cui placet fingulis motibus a:qualiflimis &C fimpliciiiime circulanbus fingulas pra^fidere mentes. prarterea, qui virtus aliqua fedebit in non corpore^ effluet ex non corpore in Planetam ? Quod fi etiam dividas munia, 8£ motricum intelligentiamunam in centro epicycli colloces , alteram in corpore Planetas ; ea qua^ in centro, terram (corpus nempe) refpici- et 8£ circumibit terram in circulum inaequaliter, qua: vero in puncto circumferentias ( nempe in corpore Planeta? J circumibit centrumin- corporeum 6c id asqualiter. Quarreturigitur, ut fupra, Quibus illa ad- miniculis id incorporeum pundtum circumveniac. Non enimper Geometricam imaginationeiTb , ut quod Geometricam lui imagina- tionem non admittic . nec pundtum mobile in non ccrpore vel imaginando fubfiftere poteft. 6c nos homines hujusmodi puncla imaginantes adminiculis utimur tabellarum vel papyri,quastrac-tamus manibus vel meminimus nos olim traCtafle,. At neque pcr Phyficam effluxionem virtutis ( quae in centro epicycli) Lisque ad cir- cuinferentiam 6c corpus Planetae. Jam cnim fuftulimus hunc virtutis efrluxum,divifis munhs compofiti motus inter binas mentes . Quin etiam inprima&; eccentrica motione dubitatur,an virtus aliqua natu- ralis ad motuminferendum comparatapoftitinpLLndoaliquo fubfifte- re quod omni proprio corpore careat ? multo magis, an luijusmodi in- corporea virtus feipfam circa terram circumagitare 6c de locoin lccum transire poflit ? &C multo maxime , an motum alii per effluxum ex fe ipfa communicarefeu inferrepoflit, nulli innixa corporiceu nido ? Nairb quae fublimia de eflentia , motu,loco , operationibus, beatorum angelo- rum &c feparatarum mentium,mihi opponere aliqui volent, imperti- nentia funt . DifpLitamus enim derebus naturahtms dignitatis longc inferioris,de virtutibus nullo arbitrio ad variandam acrionem fuam u- fis,de mentibus minime fane feparatis cum fint conju.ncl:3e& alligata: corporibLis cceleftibus vehendis. Atque hxc in genere Ptolemxo objici poflunt,,
D % Sedali-
Cap.VI,
40
DE MOTIB. STELLi MARTIS
Cap.VI.
Epicydum hic
Sed aliquid etiam Ptolem^eo dicatur,ob quod infpecieafuo rno- tu medio Solis discedere 6>C apparentem nobiscum amplecri velit. Et- enim fivirtus movens Planetam ( feu una feu gemina) ad Solem refpi- cit^ita ut Planetam imo loco epicycli ftatuat , quoties centrum epicv- SmmSn- cn e regione Solis ftat , quaero ut fupra , curpotius ad pun&um imagi- ^Sntlm" narium Y ( quod Solem ipfum per s notatum jam prascedit, jam fequi- tur, jam fupra jam infra ftat ^quam adipfumSolis corpus refpiciat ? aut quomodo virtus illa motum ipfius y circa k terram percipere omnino poffit, cum in * corpus non fit ? &: an non fit verifimilius , epicyclum., ad lineas kz apparentis loci Solis > quando hx per centrum epicycli transeunt,reititui ?
Videamus igiturquid in ecceiitrico immutetur per apparcntismo- tus Solis ufurpationem . Rurfum igitur( ut prtus ) cum r Sol £f * centrum eccentriciSolis cum k terfa in eademetl linea 3fic ut * r apparentis ^xr medti motus Solis cotnctdant^ , tunc t centro epicyclt manet hic locus ^fi^ue per k t ffve per * t Jub Fixis defignetur, vereque Planeta esl in linea k t fu * r & imo loco epicycd *,cjuta htc & tpfi*£f tpfi k proxtmusefi. proptereacme Pla~ neta vere exutus eft injLqualitate fecunda . oSlt cum Sol ad fut eccen-
trtci latus feu longttudtnes medtas 'venit , dtfferentta fatis magna tntcrucnit . Ivertt cnim Sol a? tn^, & tn<veniatur linea medti motus Solis kt tn <tArtc- te}& Ltriea vtficnis Planetx anin Libra pmctfc illi cppofim, utfit xKn Itnca
una .
PARS PRIMA. 41 una. Quia ergo Ptolem&us flatuit Planetam ain hac vtfione Kn exuijjc^
fecundam tn&qualitutem , pontt tgitur z centrum epicycli in k n linea . Cunu Cap v l autem ks fiuperaverit ky , apparens igitur locusSolis esl ultra oppofittonenu cum Planeta. Neque % am pofiertore tempore defcendit , ut opponatur tpfi^ ,fed afcendit verfius k <f , quia partes tma eptcyclt a fiun/t^ retrograda , £f celertores ipfio z centro , £f tbi Planeta utpote tn oppofitwne cum Sole^j . oAntecefitt igitur htcapparens oppofittomedtanu.
Tempore igitur ,quod momentum perKxfignatum antecedit( fit autem k © ) cum Sol Videfur m linea k % , Planeta in ejus oppofito vtdebitur , puM tn 1 per k i , qua esl una recki cum k z.&quta jam ponttur in hac vera oppo-
fitione exuere in&qualitnte?n fiecundam , tdeo £f centrum eptcycit in hac Imea z k videbttur , putu tn o . £tf quia Planeta esl retrogradus , ergo tempore k 0
priore quam k y Planeta esi in k i linea pofieriore quam k n . Sed ki^k^
fuwL> partes Imearum k o ^kz. Igitur ^ko esl magis tn confiquentia quam k z .
Apparet itaque quid in hac reduclione a medio ad apparentem, Solis motum in linea centn epicycli mutetur. J\Qam in r & oppofito puncfo prisltna line<z motus centrt eptcyclt manent^:m z promovetur hac li- nea & m ea centrum epicyclt, adimitur vero tempori interlapfio : m oppofito loco fit contrarium , temport fiiltcet additur, linea motus centri epicyclt re~ trahitur in antecedentia . oAtque tta ha centri epicyclt line& a prifltnismul- tum difitdent-j . Quare etiam, cum ex his aliquot locis vifis centri epicycli (nempe ex locis viiis Planeta? , poft quem fupponimus latere^ in eadem linea viforia centrum epicycli ) nova 6c repetita operationc caufas Sc" menfuram. inxqualitatis primas inveitigamus , efTectus ope- rationis a priori multum diflert, . O^Qempe , cum m fimictrculo ,in quo esl apogAum , tempusfuertt tmmtnutum, ut ttu Planeta fiat celerior ,prodi- bit tgitur eccentrtcttas aquantis mtnor . 6t cum in ejus fimicirculi quadrante majore b z,qui habet apog&um ,&qualtter fuertt dtminutum tempus quemad- modum in parte minore rehqua, multo igitur celerior tn proportione PlaneUt redditus esl in ilia reliqua parte fimictrculi. Perig&um igttur ad illam appro- pwquavit 3& apogaum a x verfius z defiendtt.
Quantitas autem novx hypothefeos fic patebit . ^uia tunu demum Planeta a incidere pomtur in itneam duclam ex z centro epicycli perKterram , cum h&c k z es7 una conttnua cum kz apparentu loci So/is, ergo kz^5 qm ex z per corpus Planeta ducitur inceduntj perpetuo paralle- li. qAc cum jamAccepertmus ^Ptolemveoj quo tempore Itnea medii motus Solis fiuit k y per d. ducla , Planetam ^vifium ejfie m linea k ^ , negemus autem ei z ce?itrum epicyclt fimuleffie in^^, ducatur ergo ( ex nofira pofitio- ne ) ipjiK-L parallelos ex n loco Planeta , qua fitt « o. centrum epicyclt a nobis ■pomtur hoc momento in linea n o qjel aliqua huic parallelo & proxtma , pro ut n (fignum Planef/z ) in Itnea k z propwr <vel remotior ab tpfio k fiuerit . Sit ipfit nz ex quocunque puntfo linex k z ( quod.jam fiit &) aqualis «o-^ ex o ducatur aliqua tn z k parallelos ipfi^ * ma fit o z • Cum ergo zno fitt aqualis ipfii kz^;^ kz infienfibtltter longior tpfia ks velsi o? eo quod k *s
D 3 reffus,
4i DE MOTIB, STELLi MARTIS
refius , & angulus ad s non major fit 2grad. & 3 minutis ( unde qualturru Cap.VI. *s jooooo talium^^ 100064. ) tgitur£f o z infenfibiliter mtnor eft tpfa k Connefktntur za, £f tpfi z a parallelos agatur ad o . C#??z ^rgf
tdemfit momentum temporis ,quo centrum epicyclt Ptolemjeo pomtur in z, Mihi /# o (quodtn theorta Solis per * r communiter defignatur )}tdque_j momentum in theoria Martis notetur per z a /"# hypcthefi prwri 9 quta a punclum aqualttatis , notabitur id in nova per et paralielon : novurru igitur punclum aqualttatis , circa quod numerantur tempora } erit tn hac pa- rallelo ex o .
Etquiacentroepicycli(fecundum Ptolem^vm ) in altera parte line* medii motus Solis k y verfante eadem contwgunt^ ( qm omitto ad longurru deducere ) rurfumque aliqua parallelos ducttur Itned Ptolemaicje medti motus centn epicycli , ubi ergo nov& du& parallelt concurrunt^ ,inid ' punclum ex a demtfja (qua fitAA) ertt parallelos lpfi zovel**& tqualis tpfi zo& quam proxime aqualis tpfi*K,& novum a crit commune punttum aquali- tatistn nova hypothefi.
At fu-
PARSPRIMA. 43 At fupra cap . v . in fine oftenfum eft > fi per a ipfi k * parallelos du- catur aa5 §c k * fit aequalis ipfi aa; &; conne&atur novum a cum k, feceturque nova KAin m ea proportione,qua prior ka fecabatur m a* per hanc novamhypothelin novum quidem eccentricumftruUioc eft, fitu differentem a priori , fed qui etiam in pnoii hypothefi adhibitus vifui in k fuas vifiones omnes fere imperturbatas relinquat. Defirtpto igitur ex u novo eccentnco , qutfit aqualis priort 3 & conttnuata utrtnque_j k m y erit h nouum apogaum , centrum eptcycli in b . o . punctis no<vt eccentrt- ci, Planeta in a proptor tn i remotior quam prius . At vero in locis
a^qualitate fecunda mvolutis (fiquidem Planetas tribuatur epicyclus x- qualis eccentrico Solis, quod necefle eft ut faciamus , fiquidem vinx, eorum,qu32 Copernicus o£ Tycho Brahe invenere 3 plane veli- mus in formam Ptolemaicam transfundere) omnino priores vifiones per novum hunc eccentricum in illarum hypothefin iilatum turban- tur vehementer : J\Qm quidem ideo , quia punclum aqualttatis a non ma- net idem : fid ideo , quia circa loca apfidum Solis centra eccentricorum Pto- lemaici & noftrt , mtervallo a m , dtflant^ : quam dtflantiam etiam centro- rum adeoque & locorum corporis Planetnrit dtftantia aqualis fiequi- tur. Haec porro discrepantia non eft maxima , centro epicycli
verfante circa longitudines medias Solis . T)tclum emm eft, illis in lo- cis pene eundem effe locum centro eptcycli in utroque eccentrico , quamvis parallelis ex a a dtflanttbus. Eft ergo circa apfides Solis maxima,^3 major circa peng&um in Capricorno>conttnuata linea u^>ut ficet eccentricos tnv . e . U^Qam quanta esl ua, tanta esl £f vz. Sed quta non defignatur momentum tdem per hanc unam Itneam u A , cum non u. a . fid a fit pun- Etum aqualttatis , ergo <verjus p e ventant^ parallelt ex a a , qua figna- buwL>momentum tdem .fintque AP.AE.^a pe eptcyclt firibantur N.n,
Quafritur^ubi maxima appareat hasc discrepantia ratione circum- ferentia: epicycli ? Et certunx,, quod non in partibus epicycli ipliK teme proximis > quia effent ipfi k ad plagam eandem : nec in fummis, quia nimis effent remotas: ergo in proximis partibus perigaso epicy- cli : ergo Sole e£ cum hoc Planeta non plane in perigaeo fuo verfan- te fed proxime , c£ in fumma ( ut breviter dicam ) in puncris iis n . n . eodem temporis momento convenientibus , per quas & k minimus circellus traducitur . Eft autem ejus circelli centrum in linea per k du- cl:a, quae continuata furfum & concurrens cum linea p a itidem conti- nuata angulum -j\ grad. comprehendit.
T>emonfirationem ex fuperioribus huc accommodet } qui non acquiefiit . numen qutdem ttdem manen^L>y ntfiquod apud Ptolem^evm ma ma- Jor eH quam Juperim in numeris ujurpatis ju, 7\-quare £f dijferentia <vifionis majorffiiltcet n k n t
Cap.
Prius
P A R S P R I M A. 45
Trius .n. erat ut ^ ad ^ A minorem quam eft dimidia £ /2» ,fc /B» k ad A fx. . Ptolern&o 'vero ejfet3ut k a terra ad&A dimidiamfic a a aqualis ipfi fix,ad ma.
Centro ^ fcribatur eccentricus Solis g s , ut in eo b g fit linea apfidum } c k~ cus terr& immobili* > & b punclum &qualitatis >ex finte?itiaauthorum . nam 111 progrelTu oftendetur,pun6tuni xqualitatis &C centrumeccentrici in the- oria Solis non elTe idem . Erigantur ex b c perpendiculares B s , c v : & conneclatur s cum c , ut fit c v //#&* #W// ^cs apparentis motus Solis .
Etfi igitur Tycho Brahe nondumplaneconciuferat>utrumPla- netas ad lineas c v an vero ad c s referret^in prima tamen conceptione ii- neasc v habuit,utiquidemtomo i Progymnaimatumfoh 477.Sc"tomo 11.fol.188. declaratum reliquit. quam eandem viam ipfa quoq; Ptolemad &: Copernici veftigia lpfi monftrarunt.Hanc a Tychone caicatam viam, li admentem Ptolema^ipergamus , dicere oportet , quoties Planeta m li- neasc vmediimotusSolisinciditeregioneSolis^totiesiiiumexuereina:- qualitatem fecundam , quasei accidit ex Brahei fententia, ob motio- nem centri eccentrici circa terram eodem tempore cum Solc .
Nam ipfum quidem commune punclum, cujus refpe&u omnes Planeta: motum dicuntur habere eccentncunx, , &: in quo totumu
fyftenia
46
D E M O T I B.
STELLtE m art is
\
fyftema Planetarium affixumeffe concipitur orbitasSolisjhocinquanrb pun&um femper verfaturin linea medn motus Solis, intervaljo sequali ipli b s a c terra diftans ) &C concentricum v defcribens3equalem eccen- tricoGS. Hascenim fuit Tychonis Brahe fententia: nifi quod fo- lidos orbes ille negavit . Itaque quas de affixione totius fyftematis Pla- netarii ad orbem Solis diximus , ad captum diximus eorum qui orbes folidos creduiit . (onttnuetur v c fit Planeta in hacltnea ultra
c . Collocabit igiturBraheus in hoc cafu punclum affixionis fyflematis Plane- tarii in v. Vifiotgitur Planeta fit peritneam v c . oAc etfi njtfus tn c terra efl, pertnde tumen esi ac fi effet tn v punffo unde dependet prima in&qualitas \ Capiaturigitur inflrumentis locus Planetajub Ftxis 3cjuottes in linea c v pun- cio aliquo eregione v ultra cfuerit ^vifks ( eflo in linets cVjCg,^5 oppofitis ) ut fuerit centrum fyflematis Planeturtt in circulo v r , Sol in s £f g > corpus Planeta e regione in o. f. etfi in theoria Martis eccentrtcus Planeta adec- centrtcum Solistn minori proporttone efladeout eccentricus Martis £f pun- fh o. f .fiawtj ipfic terrx proptora quam s Sol. quce una inter caufas fuit cur Brahevs orbium foliditatcm negaret . Ex pluribus igitur locis hujusmodi &C omnino cx totidcm quothaberipotuere Tycho Brahe foTitus cft inveftigare inxqualitatis primaihypothefin fcpofitaamplitu- dinc orbis v p.>caqiic pro unico puncto xftimata, quafi v p ccntrum fy-
ftcmatis
P A R S P R I M A. 47
ftematis Planetarii feu punetum affixionisinterim quieviflet. Ita com- parationem inftituit temporis interlapfi & angulorum qiios v o &C v f Cap.VI, ex unopun&oedu&o (conjun&is v p) conformarant, quiquidem funt iidem cum angulis o c f vel v c p >
Efto jam confe&a pragmatia , &C prodeat linea apfidum eccentri- ci v l d vel p l d 3 d punctum a^quatorium^ & l centrum eccentrici in_. haclinea, &: eccentricus ho & fh, 6c refpondeat hxc hypothefis omnibus locis Planetas obfervatis fub articulos oppofitionis Planetx cum Solis loco medio.
Mitto in praefens diligeiitius excutere , utrum haec hypothefis in_, genere Phyficis principiis fit confentanea , in quaSol terrarri circum- it mente fua motrice ad eam refpicicns fefeque (ut qui orbe careat, ) inxquahter incitans pro acceflu luo vel rccefiu a terra ( nifi terram So- Ie prarftantiorem facere 6c" huic vim Solis motricem tranflcribere ve- lis ) , idem vero Sol (ut in Copernico) vim motricem emittit ad omnes Planetas , eos circa fefe rotans eo gradu celeritatis quo lunt lili gradu propinquitatis ad Solem j Planeta: interim nituntur fuos ad SolerrL, accelfus &recefliis in parvo epicyclo conficere, fimulque Soiem(qua- cunque is terram concedit ) iisdem veftigiis infequi extra ordineni-j atque ita quiiibet Planeta ( maxime Soi ) ad plura fimul refpicit 3 ipfi- que Planetarum traje&us per auram actheriam vere (utapud Ptolema> um) fpirales emciuntuf * quaiiter capite 1 depi&i funt : hxc inquam, an fint confentanea, per occafionem alibi expendemus . Jam po- natur vera hxc forma hypothefeos in generalibus. Quaeritur, utrurri. porro in fpecie fit confentaneum , Planetas infequi ipfum Solis corpus s . g . an vero punctum v . p . corpore vacuum , quatuor femidiame- tns Solis ( non plus) a centro Solis diftans, quod jam fupra Solem fit jam infra jam ante jam ponc : 6c amplius , utrum magis confentane- um,vim , quas Planetas in orbem circa Soiem circumagit, in ipfo cor- pore Solis s . g . an in tah aiiquo punclo v. p. corpore vacuo nidulari: breviter, Si axis fyftematis Pianetarii (ut notionem vocis crafle a plau- Axis°vfef^rfr)! ftro deducam ) quo ceu clavo orbes Planetarum orbi Solis annexi £5^55 funt, fi hic inquam eft proxime Solem , cur nonin ipfo Soie ? Si axis SSwSiJ^ hic leu pLinctum arhxionis circumit terram oc proxime Soiem oc eo- dem plane tempore, curpropriam viam defcribit? cur non plane idem cum Sole iter obfervat?
Omnino itaque conciudo,fiquidem vera fit univerfaliter Tycho- nis Brahe fententia de fyftemate Mimdano, fic efle accipiendam, ut centrumfyftematis Planetarumnon in v p fed in s g inipfifllmo So- lis itinereverfetur,deniqueinipfo Soleinfit,atqueadprimamfeueccen- tri maequalitatem a fecunda liberandam fit utendum oppofitionibus Planetas cum apparenti loco Solis non cum medio. Quam rationem ipfe Brahevs poftremis temporibus nongravatim eftamplexus, Videamus igitur quid in eccentrico immutetur . Rurfum tgitur(ut prius) cum Sol esl in Imea b c ut in cP & Tlaneta in f oppofitus punclo p ,
eritx
48
DE MOTIB, STELL£ MARTIS
erit f Planetu Soli ipfl g oppoftus . itaque idem Planeta locus apparebit Jub Ftxis per Itneam g f >ftve ea ftt conttnua cum Itnea c r ftve cum Itnea c g 3 quia utraque una facta funt Itnea . Vtraquetgttur rattone Planeta <vere exu- tus esl in&qualitute fecunda . <*At cum Sol ad fut eccentrtct latus feu longi- tudines mediasventt >dtjferentia fatismagnainterventt . Iverit emm actns, & inveniatur linea medti motus Solis c v in artete & Itnea viftonis Planeta c o inltbra prAciseilli oppoftu>ut ftt v c o unalinea. Cumigttur c s Jupera- *vcrit c v ,apparem igitur locus Soiis eftultra oppofitionem cum Planeta.Qtm- que perhanc ??ieammutationem centrumjyflematis Planetartt ftt non in v Jed in s Planetain c o fleclato ,connexis tgitur s. o.ftgnis ertt c terra extra Itne- am s o , quare vifto Planeta per c o lineam adhuc impltcata in&qualitatife- cunda . Neque c o in poflerwre tempore verget in confequentta ut opponatur tpft c s >fed afcendet verfits c ?>quia mottts Soiis&una centrtfyfiematis Pla- netarti omntumque ejus partmm ( itaque & tpftus o Planeta & l centri ec- centrtct) esl altnea c o verfus f furflrm & multo celerior quam motus eccen- trtct velPlancta tn o ctrca l a punclo h verfustnferiora. ttaque o motu non eccentrict proprto fed extraneo retrahttur nonnihiltn antecedentia > ut quidem perfl conjiat Planetas in oppofltione cum Sole effe retrogrados . Tempore igi- tur,quod momentum per c wflgnatum antecedtt (ftt autem c t )cum Solvi- deturin linea c o^Planeta in ejtts apparentis loci oppoftto putatn i videbitur.
&quia
PARSPRIMA, 49
0* quia jam poniturin hoc caju exuere m&quaiitatem ficundam ,ideo qjc i erit linea una } hoc esl , puncium aquo confirgtt eccentrtcitas erit in Imea Cap.vii, c Quia igttur c i vtfio 'TianetA retrogradi prtor tempore esl ultra c o 'vifionem pojieriorem ideoque magis tn antecedentia 'vergenterru > erit igitur & c o^jultra c v & o^jiovum centrum Jyjiematis ultra y <vetus . Et cum ex o v fit facba i plus dijians in confiquentia an- gulo oci; linea <vero apjldum v d vei p d ( a qua motus incipit ) ma- nead in omm circuitu fibi ipfi paralielos > apparet igttur minori tem- poris intervallo Jiatui Tlanetam ulterius venifje circa centrunu qVj^- fiematis quarru antea Jub majon temporis tntervallo ctrca v centrurru fiyjiematis .
Apparet itaque quid in hac reductioiie a medio ad apparentem, Solis mocumin mocu apparenci eccencrico immucecur, Nam in-> g & oppofito pun£to veriante cencro fyftematis linea motus eccen- trici apparencis maner, , in Q^promovetur , in oppofito retrahitur> cum illic cempus minuacur hic augeatur* Acque lca ha^ linea: a pri- ftinis mulcum diftident,. Quare etiaimcum ex his aliquoc locis vi- fls Planetas ( e quorum regione fupponimus inveniri cencrum fyfte- macis nempe in ipfo Sole) nov- & repetita operacione caufas &C men- furam inaequahtatis prima: inveftigamus, effedus operacionis a priori mulco differt, .
3^Qam quia punclum afjixiGnis ex circulo v p , in quo ^rahevs ipjum ctrcumduxtt , jam in circulum g s transpontmm nimtrurru in ipjum corpus Solis > quod fimper in linea qu& ipfi c b parallelos esl sjaao c b Jupra Braheanvm punclum pnjitnum Jiat ficilicet fiupra v . p . in s . g . ut tgitur b punclo &qualttutis manente ( iisdem fiiiicet momen- tis per c v fignatis ) & Planeta tn o & punBum affixionis in s ejje pofi fit y oportet per punclmru d & s vel g novarru Itneam apfidurru traji- cere^j . ^uare ex demonjiratis capttis v ( qu& Jupra m expltcattone^ forma Copernicanj aliegaveramus ) dufia d s vel d g , & divifik tn ea proportionc^ in qua d p vel d v per l efi dtvifia , ut fit punctum di* 'vifionis m } centro hoc lpuncT;o m s tntervallo vero quo prms y firtbatur novus eccencricus : ille non cancum reddec obfervationes has pofte- riores ex quibus erat extru&us } fed immiiliis in priorem hypothefiiL, falvaturus eft etiam obfervationes prius adhibitas intra prascifioneni* quinque fcrupulorunx, .
Quas vero computationes inftitueiitur extra fitum acronychi- um &C per priorem & per novum hunc eccentricum, alicubi ( nempe^ circa periga^um Solis ) plus uno gradu diflidere poterunc , fi nume- ros familiares &c ftellx M a r t i s appropriatos per Brahevm prodi- tos fequamur »
E Demon-
l
5o DEMOTIB. MARTIS PARS I.
Demonjirationem non eU opm repetere. Delweatio factlima esl in fche- Cap.vi. mate Coperntcano >fi ex v terra paralielon ipfifi k ertgas , tnque ea tntervallo
/3> k centrum eccentrtci Solis meteris fupra v , & hoc centro eccentricum Solis jBraheanum traducas perx^Zf deleas eccentricum terrA Coperntcanurru,
Exposita igitur hac hypothefiumdiverfitateearumque jfii primis inaequalitatibus a^quipollentiajin fecundis discrepantia, primam ope- r i s partem concludamus , quas ( fi quid video ) tb tius operis eft diffi- cilima ob labyrinthos opinionum pene inextricabiles & vocum a^qui- vocationes perpetuas aut circumfcriptibnes tasdiofiflimas . Quas autemme neceffitas impulerit ut hanc doctrinam prsemittcrem , jarn^ ftatim capite vn patebit. Hebetior aliquis totam differrepoteftjdo- nec qu*e funt faciliora apprehenderit.
PARS
5i
PARS SECVNDA
D E P R I M A
M A R T I S
S T E L L M
I N & CLY A L I T A T E IMIT ATIONEM
V E T E R V M.
E i
5* DE MOTIB, STELL£ M ARTIS
Cap.VII.
C A P V T VII.
Qua occafione iti theoriam MAR- T I S inciderim .
e r v m est, divinam vocem , qux discere jubcat, ^^homines Aftronomiam^ in mundo ipfo exprefiam, i|non verbis aut fyllabis , fed reipfa & commenfura- cione humani intelledtus fenfuumquecumferiecor- f/£g^fl porum &C afredtionum cceleftrum . Sed tamen etiam ^^raratjfjrri quodpiam occulte homines alios ad alias ar- J&Ml tcs lmpe^ni:^ certosque redditfefe,utpars funt creati operis^ita Sc in parte divinx providentix effie^.
Cum primum per setatem Philofophia^ dulcedinem cognofcerc potuijimiverfam illam ingenti cupiditate lum complexusmihil admo- dum de Aftronomia in fpeciem folicitus. Aderat quidem ingeniunL,; nec difficulter Geometrica Sc Aftronomica,qua? fcholarum ordo fup- peditabat, capiebam , figuris fubnixus 6c numeris &: proportionibus. Sed erant illa necefiaria ftudia , nihil quod inclinationem potiffimaniv ad Aftronomiam argueret. Cuitique fumptibus Dvcis Wirtem- b er g i c i fuftentarer /viderem vero commilitones ineos , quos Prin- ceps interpellatus ih exteras nationes mittebat, tergiverfari varie amo- re patria^ durior ego mature admodum mecum concluferam quocun^ que deftinarer promptiffime fequi.
Primafe obtulit fimdtio Aftronomica, ad quam tamen obeundam (vere dicam) extrufus fum authoritate Prxceptorum ; non longinqui- tateloci territus , quem metum in aliis damnaveram ( ut jam dixi),fed inopinato &C contempto functionis genere, &: tenuitate eruditionis in hac Philofophix parte. Hanc igitur adii inftruclaor ab ingenio quam a fcientia, multum proteftatus me jure meo ad aliud vitas genus quod fplendidius videbatur nequaquam cedere, > Quiilam fuerint primo biennio fucceffiis horum ftudiorum , ex Myfterio meo Cosmographi- co apparet. Quos prseterea mihi ftimulos M^estlinvs Pra^ceptor meus adhibuerit ad reliquam Aftronomiam ample&endam, leges in_. eodem libello bc epiftola ejus viri, quse eft Narrationi Rhetici pra> fixa. Inventvm illud omnino maximi feci, multoque majo-
ris, quod viderem &C M^stlino idem tantopereprobari. Neqiic tantum ille me exftimulavit intempeftiva lectoribus promiflione fa&a univerfi mei (ut ajebat) operis vranici , quantumipfe ardebam ex reftitutione Aftronomix inquirere , an inventum illud meum omnem obfcrvationum fubtilitatem pateretur. Jam enim demonftratum erat in ipfoIibro,confiftere hoc intrafubtilitatemvulgatx Aftronomia:.
Ex eo
i
PARS S £ C V N D A. 53 Ex eoitaque tempore ferio de obfervationibus comparandis cogi- tareccepi. Cumque anno m d xc vii ad Tychonem Brahe fcripfif- lem rogans ut fuam demeolibello fententiam diceret, ipfeque refpon- dens interca^tera fuarum etiam obfervationum meminiflet,ingentime cupiditate earum videndarum inrlammavit. At vero Tycho Bra- he ipfe quoque magna pars fati mei ex eo non deftitit me ultro horta- ri utadfe venirem. Cumque me longinquitas loci effet abfterritura, divinx rurfum dispoiitioni affcribo quod in Bohemiam is venit . Eo igitur venifubinitium anni m d c fpe Planetarum correclas eccentrici- tates addiscendi.Cum autempnmo octiduo didiciffem ipfum adhibe- re cum Ptolem^o dc Copernico medium motum Solis 3 efiet vero apparens motus meoiibelloaccommodatior (quodexipfo libropatet^ ab authore impetravi ut mihi liceret obfervationibus meo modo uti. Erat tum ejus domeftico Christiano Severini fub ma- nibus theoria Martis ,quam tempus ipfi dabatinmanus,eo quodver- farentur inobfervatione acronychiifttusfeuoppoiitionis Martis cum Soleiii5> grad. Leonis. Si Christianvs alium Planetamtraclaffet, in eundem &C ego incidiifeirL,.
Rurfus ergo divina dispofitioiie accidiffe puto , quod eodem tem- pore ego advenerim, quo tempore Marti ille erat intentus, ex cujus motibus omnino necelfe eft nos in cognitionem Aftronomias arcano- rumvenire aut eaperpetuo nefcire.
Recvdebatvr tabula mediarumoppofitionumabanno md lxxx. erat excogitata hypothefis , qua: easomnes repra^fentare perhibebatur intra duorum fcrupulorum propinquitatem in longitudine, cujus nu- meros velpaulo dirferentes capite v ufurpavi. Apogamm initio anni m d l x x x v ponebatur in 13 grad. 45 min.Sl. eccentricitas maxima, quse exfemidiametro utriusque circelli componitur, erat zoi6o quali- um femidiameter epicycli majons efiet 16 $80. Igitur in forma primas inasqualitatis Ptolemaica eccentricitas a^quatorii punctierat 2.0160 vel eo paulo minus.
Ex hac hypothefi extructa erat &C tabula a^quationum eccentri ad gradus fingulos , 6c correcti motus medii , additione facta ad Pruteni- carum motum medium unius fcrupuli &c dodrantis. Etdiducti erant, hi motus medii, apogari, itemque &C nodi,per annos quadringentos, perinde ut inSolaribus &C Lunaribus motibus tomo 1. Progymnasma- tum factum eft . In fola latitudine fub acronychios fitus ltemque 6c in parallaxibusorbis annui Christianvs harrebat. Aderat quidem hypothefis &C tabella pro latitudinibus , fed non eruebatur inde latitu- do obfervata . Quse resipfi in Lunares motus incubituro impedimen- to erac .
C v m igitur fufpicarer id quod res erat , hypothefin 11011 bene ha- bere, accinxi me ipfe ad opus fecundum prasconceptas Sc in Mys te- rio meo Cosmographico expreftas opiniones . Plurima fubinitiunL, erat internos concertatio, an poffet alia inftitui ratio hypothefeos, quas
E 3 totlo-
54 D E MOTIB. STELLl MARTIS
tot loca Planeta^ eccentrica adunguem exprimeret ? & an falfaeflcpof- Cap.VII. fet illajqua^idhadenus peromnemzodiaci ambitumprxftitiifet?
Oftendi igitur exiis qua; prima parte prsemiffa funt, pofte effe fal- fum eccentricum , &C tamen obfervationibus intra v fcrupula bc propi- us refpondere , dummodo verum fit pun&um xquatorium. Quod ve- ro parallaxes orbis annui attineret &C latitudines , eam palmam adhuc in medio fitam nec dum obtentam ab illorum hypothefi . reliquurrL,
T. notat obfei- Vationem Pata- viram a Magi- 110 habitacum Gellio Safceii- de Biahei di- fcijiulo . N. obfeivatio- nem noftiam (fdeftBiahei) Vianibuigi ha- fcitam.
C A P V
Tabuia TTCHONIS BRAHE obfei
MARTIS cumlinea med
Igitur tabula , de
Planetx &> motus in fuo eccentrico e certis obfervationibus acro inftrumenta habitis refpecluvariarumdispofitionum
1
|
Tempus a^quale o* Long. obs.re- fpec.circulicr, |
Latitudo vera obs . |
Long. obs. reipe- £hi ecliptica? |
|||||||||||||
|
Anni |
Meilf. D |
H |
M| |
G|M |
S |
G |
M |
S |
G |
M S |
|||||
|
1580 |
Novemb. |
l7 |
9 |
40 |
6 |
5° |
1 0 |
n |
1 |
40 |
0 |
B |
6 |
4^ |
1 0 |
|
1581 |
Decembr. |
18 |
1 1 |
16 |
16 |
51 |
3° |
4 |
0 |
B |
16 |
46" |
1 0 |
||
|
Januarii |
3*J |
|